D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya


Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə216/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   290
Onomastika, Dialektologiya, Etimologiya
bu işin öhdəsindən gələ bilmədim və s. Bu kimi cümlələrdəki mo-
dal sözləri abidələrin lüğət tərkibindəki modal sözlərlə müqayisə 
etdikdə  görürük  ki,  bu  hər  iki  dövrdə  işlənən  modal  sözlərin 
mənaları arasında heç bir məna, məzmun fərqi yoxdur. Sadəcə 
olaraq, fonetik quruluşunda güclü dəyişiklik olmuşdur.
Ök//kük  modal  sözu.  Orxon-Yenisey  abidələrinin  lüğət 
tərkibində  işlənən  bu  sözü  müasir  Azərbaycan  dilinin  lüğət 
tərkibində işlənən modal sözlərlə müqayisə etdikdə görürük ki, 
burada  o  əlbəttə,  modal  sözünün  verdiyi  mənaya  uyğun  gəlir. 
Yayduk yolta yəmə ölti /rw/r.-səpələndikləri yollarda da əlbəttə 
öldülər. (l. Tc. l6, s. 118, 122). Anta ayğuçı yəmə ben ök ertim. 
- Onda məsləhətçi də, əlbəttə, mən idim. (1. Ts. 50, s. 120,125). 
Qızım, sən deyən yox, mən deyən olmalıdır əlbəttə. (Azərbaycan 
dastanları) O, əlbəttə hər ehtiyata qarşi özü ilə sazını da götür-
müşdür. (Azərbaycan dastanları)
Bütün  bu  yazdıqlarımdan  belə  bir  nəticəyə  gəlmək  olar 
ki,  Orxon-Yenisey  abidələrinin  lüğət  tərkibində  köməkçi  nitq 
hissələri əsas nitq hissələrinə nisbətən çox azdır. Burada köməkçi 
nitq  hissələrindən  ən  çox  qoşma,  ədat,  nisbətən  də  bağlayıcı 
və  modal  sözlər  işlənmişdir.  Orxon-Yenisey  abidələrinin  lüğət 
tərkibindəki köməkçi nitq hissələri ilə müasir Azərbaycan dilinin 
lüğət tərkibində işlənən köməkçi nitq hissələri arasında müqayisə 
apararaq belə bir qənaətə gəldik ki, bu hər iki dövr köməkçi nitq 
hissələri arasında, onların məna, məzmun, leksik və qrammatik 
quruluşu arasında o qədər də böyük fərq yoxdur. 
Ədəbiyyat 
1. Ə.Rəcəbov, Y.Məmmədov. “Orxon - Yenisey abidələri” B., 
1993.
2. Ə.Şükürlü. “Qədim türk yazılı abidələrinin dili” B., 1993.


214

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   212   213   214   215   216   217   218   219   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin