D ə d ə qorqstrreplş d ı rmalar ı •Folklor, Etnoqrafiya və Mifologiya •Onomastika, Dialektologiya və Etimologiya



Yüklə 2,22 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə39/290
tarix02.01.2022
ölçüsü2,22 Mb.
#2369
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   290
Folklor, Mifologiya, Etnoqrafiya
Azərbaycanlı  mütəfəkkir  filosoflar  Xaqani  Şirvani,  Niza-
mi  Gəncəvi  şeirlərində  Məhəmməd  peyğəmbəri  tərif  etmişlər. 
Əsərlərində  onu  xatırlamışlar.  Ona  şeirlər  həsr  etmişlər.  Hətta 
Nizami Gəncəvi Məhəmməd peyğəmbərə olan hörmətinin, sev-
gisinin əlaməti olaraq sevimli oğluna Məhəmməd adını qoymuş-
dur.  Bütün  dünya  və  şərq  şairləri  Xaqani  Şirvanidən,  Nizami 
Gəncəvidən  təsirlənmişlər.  Sözsüz  ki, Yunus  İmrə  də  onlardan 
təsirlənmiş,  özünəməxsus  tərzdə  Məhəmməd  peyğəmbərə  olan 
sevgisini gözəl poetik hisslərlə, duyğularla ifadə etmişdir.
 “Sufizm orta əsr Yaxın Şərq intibahının ayrılmaz, rədd olun-
maz xüsusiyyətlərindəndir. İnsan  şəxsiyyətini ucaldan, müdafiə 
edən fikir cərəyanıdır. Ağıl və hissin ehkamçılığa, hakim ideolo-
giyaya üsyanıdır. Məhz buna görə də hakim təbəqələr sufizmlə 
bağlı olan bir sıra böyük şəxsiyyətləri tilə-tikə etmiş, bəzilərini 
diri-diri soydurmuşdur. Həllaç Mənsur, Eynəlquzzat, Sührəverdi 
Nəsimi buna misal ola bilər” (Əlyar Səfərli, Xəlil Yusifli. Qədim 
və orta əsrlər. Azərbaycan ədəbiyyatı. Bakı, “Ozan”, 1993, s.130). 
Yunus  İmrənin  bəxti  gətirmiş  bu  “diqqət  və  qayğıdan” 
kənarda qalıb. 
“Tanrı”, ilahi eşqi təlqin edən sufi şair Yunis İmrə “Tanrını 
insanlaşdırmaqdan,  insanı  tanrılaşdırmağacan  bütün  hallardan 
keçmişdir”.  Dini  baxışlara  görə,o,  qibləsini  tanımayan,  dinsiz, 
allahsız,  kafirin  biridir.  Halbuki,  onun  Məhəmməd  peyğəmbəri 
mədh edən şeirləri bütün hallarda bunları inkar edir.Əslində isə 
Yunis İmrə “islam rəiyyətidir”.Təkcə onu demək kifayətdir ki, o,  
şeirləri, görüşləri, hətta geyimi, görkəmilə,  bir sözlə o, ruhu ilə 
də “islamdır”.
Yunis  İmrə  dini  görüşlərində  namazı  təlqin  edir,  “namazı 
qılmayanlara sən müsəlmandır deməgil” deyir. Şairə görə yox-
sula, kasıba əl tutmayan bağrı daşa dönmüş müsəlmanın namaz 
qılmağının  da  bir  faydası  yoxdur,    Şeirlərində  gerçəklik,  yalan 


42

Yüklə 2,22 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   35   36   37   38   39   40   41   42   ...   290




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin