Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi



Yüklə 1,59 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə10/48
tarix02.01.2022
ölçüsü1,59 Mb.
#2528
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   48
3. Böyük Vətən müharibəsi illərində 

Naxçıvan MSSR-də səhiyyə 

 (1941-1945-ci illər) 

 

Faşist Almaniyasının Vətənimiz üzərinə xaincəsinə 



hücumu sovet adamlarının yaradıcı  əməyini pozdu. 

Kommunist Partiyasının və Sovet hökumətinin çağırışı ilə 

bütün sovet xalqı  Vətəni müdafiə etmək üçün ayağa qalxdı. 

Dövlətimizin bütün qüvvə  və  vəsaiti hiyləgər düşmənə qarşı 

müharibədə qələbəmizin təmin edilməsinə yönəldildi. «Hər şey 

cəbhə üçün! Hər  şey qələbə üçün!» - partiyamızın  şüarı belə 

idi. 

Böyük Vətən müharibəsi illərində  səhiyyə orqanları 



qarşısında çox mühüm bir vəzifə – cəbhədə  və arxada 

yoluxucu xəstəliklərin yayılmasına yol verməmək vəzifəsi 

dururdu. 

Müharibənin ilk illərindən Naxçıvan MSSR Xalq 

Səhiyyə Komissarlığı respublikada sanitariya işlərini tələb 

olunan səviyyədə saxlamaq və yoluxucu xəstəliklərin 

yayılmasına yol verməmək üçün hər cür tədbir gördü. Bununla 

əlaqədar olaraq Naxçıvan Muxtar respublikasının Xalq 

Səhiyyə Komissarlığı tərəfindən verilmiş 1942-ci il 29 yanvar 

tarixli  əmrdə deyilirdi ki, səhiyyə orqanlarının  ən mühüm 

vəzifəsi arxanı sanitariya cəhətdən yaxşı  vəziyyətdə 

saxlamaqdan, yoluxucu xəstəliklərin yayılmasına yol 

verməməkdən, ilk növbədə, səpgili yatalağın qarşısını almaq 

üçün hər yerdə geniş miqyasda tədbir görməkdən ibarətdir. 

Əmrdə respublikanın tibb işçilərinə bir vəzifə olaraq 

tapşırılırdı ki, səhiyyə  fəallarının, evdar qadınların, sanitariya 

postlarının və başqalarının iştirakı ilə briqadalar təşkil edib 

sənaye, ticarət və iaşə müəssisələrinin, həyətlərin, kolxozların, 

mənzillərin və digər obyektlərin sanitariya vəziyyətini 

yoxlasınlar, aşkara çıxarılan nöqsanları yerində aradan 

qaldırsınlar, yaşayış  məntəqələrinin təmizliyinə nail olsunlar 

və s. 


Böyük dövlət əhəmiyyəti olan bu vəzifə yerinə yetirildi. 

Respublikanın tibb işçiləri bir nəfər kimi yoluxucu xəstəliklərə 

qarşı mübarizəyə başladılar. 1942-ci ilin əvvəllərində 

 

 



 

80

Naxçıvan Muxtar Respublikasının Xalq Səhiyyə Komissarlığı 



və onun yerli orqanları yanında  epidemiyaya qarşı fövqəladə 

komissiyalar yaradıldı. Bu komissiyalar yerlərdə epidemiyaya 

qarşı mübarizə  təşkil edir və yaşayış  məntəqələrində, iaşə, 

kommunal və sənaye müəssisələrində, uşaq tərbiyə ocaqlarında 

sanitariya qaydalarının gözlənməsinə  nəzarət edirdilər. Onlar 

sanitar fəallarının işini  əlaqələndirib birləşdirirdilər. Bu işdə 

Qırmızı Aypara Cəmiyyəti mühüm yer tuturdu. 

Respublika fövqəladə Komissiyasının və Xalq Səhiyyə 

Komissarlığının  əmrinə (iyun 1942-ci il) əsasən dövlət 

malyariya və epidemiya  inspektorlarının boş qalmış 

vəzifələrinə tibb işçiləri seçilib götürüldü. 

1942-ci il iyunun 30-da respublikanın xalq səhiyyə 

komissarı  SSRI  Xalq  Səhiyyə Komissarlığının  əmrinə uyğun 

olaraq «Şəhər poliklinika və ambulatoriyalarında epidemiyaya 

qarşı mübarizə  və  şəhər  əhalisinə tibbi xidmətin sahə – ərazi 

sisteminin möhkəmləndirilməsi  haqqında»  əmr verdi. Əmrdə 

səhiyyə orqanlarına yoluxucu xəstəliklərə tutulanları vaxtında 

aşkara çıxarıb xəstəxanalara qoymaq, xəstəlik olan yerlərin 

vaxtında  və düzgün dezinfeksiya edilməsinə  nəzər yetirmək, 

xəstəlik müşahidə edilən yerləri və yoluxucu mədə-bağırsaq 

xəstəliyi keçirmiş olan adamları  nəzarət altında saxlamaq 

vəzifəsi tapşırıldı. Bu əmr respublikanın tibb işçiləri tərəfindən 

diqqətlə yerinə yetirildi. Yoluxucu xəstəliyə tutulan adamları 

aşkara çıxarmaq üçün tibb işçiləri evləri gəzir, həmin xəstəliyə 

tutulmağa  şübhəli adamları  dərhal xəstəxanaya göndərir, 

xəstəliyin ocaqlarını dezinfeksiya edirdilər. Sanitar nəzarəti 

gücləndirilmiş, təmizlik uğrunda mübarizə genişləndirilmişdi. 

Profilaktika məqsədi ilə edilən peyvənd geniş miqyas almışdı. 

1944-cü ildə habelə  vəba xəstəliyinin diaqnozunu təyin 

etmək üçün laboratoriya açılır. Respublikada epidemiya 

əleyhinə  işləri gücləndirmək məqsədilə Naxçıvan MSSR-i 

Xalq Komissarları Soveti nəzdində  aşağıdakı  tərkibdə 

respublika fövqəladə komissiyası yaradıldı: Naxçıvan MSSR-i 

XKS-in sədri, Azərbaycan KP Naxçıvan 

Vilayət komitəsinin katibi, Naxçıvan MSSR-i Səhiyyə 

 

16-cı cədvəl 




 

 

 



81 

 

1944-1945-ci illərdə qoruyucu peyvəndlər 



haqqında məlumat 

 

 



Çiçək 

 əleyhinə 

Difteriya  

əleyhinə 

Illər 

Vaksi-


nasiya 

Revak-


sina 

siya 


Vaksi-

nasiya 


Revak-

sina- 


siya 

Qarın 


yatalağı 

əleyhinə 

 

 

Dizente- 



riya  

əleyhinə 

1944 3641  23883  8319  9563  14914  14912 

1945 10970  21353  11838  4563  18035  18031 

 

komissarı, Naxçıvan MSSR-i Daxili işlər komissarı  və 



respublika prokuroru.  

Buna görə  də müharibə illərində respublikanın yalnız 

bəzi yerlərində ayrı-ayrı adamların səpgili yatalağa və digər 

yoluxucu xəstəliklərə tutulduğu müşahidə edilmişdi. Lakin tibb 

işçilərinin fədakarlığı sayəsində bu yoluxucu xəstəliklər də 

vaxtında aradan qaldırıldı. 

Arxiv sənədlərinə  nəzər yetirsək, görərik ki, bu və ya 

digər yoluxucu xəstəliyin qarşısının alınması haqqında 

Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları Soveti dəfələrlə    qərar 

çıxarmışdır.

1

  

Müharibə illərində respublika səhiyyəsi qarşısında duran 



vəzifələrdən biri də 

vərəmə qarşı mübarizəni 

genişləndirməkdən, onun əhali  arasında yayılmasına yol 

verməməkdən ibarət di. 1943-cü ilin may ayında Naxçıvan 

MSSR Xalq Komissarları Soveti «Naxçıvan MSSR-də vərəmə 

qarşı mübarizə haqqında» qərar çıxarmışdı. 

Respublikanın tibb kollektivi bu mühüm sənəddə 

göstərilənlərə  əməl edərək vərəmli xəstələrə müalicə – 

profilaktika yardımını yaxşılaşdırmaq, onları  aşkara çıxarıb 

vaxtında müalicəyə cəlb etmək sahəsində xeli iş görmüşdür. 

________________ 

1

 Naxçıvan MSSR MDA (Mərkəzi dövlət arxivi), F.17, siyahı 8, 



qovluq 10, səh.60.

 

 



 

 

82



Az vaxt içərisində Naxçıvan şəhərində vərəm dispanseri 

açıldı (1944-cü ildə), müvafiq tibb kadrları ilə  təmin edildi, 

çarpayıların sayı 25-dən 55-ə çatdırıldı.

1

    



Xalq maarifi, ictimai təminat orqanları  və başqa 

təşkilatlar da vərəmə qarşı mübarizəyə cəlb edilmişdilər. 

«Müdafiə  sənayesi müəssisələri fəhlələrinə tibbi 

xidmətin yaxşılaşdırılması haqqında» SSRI Xalq Səhiyyə 

Komissarlığının  əmrinə müvafiq olaraq, 1942-ci ilin dekabr 

ayında Naxçıvan MSSR Xalq Səhiyyə Komissarlığı eyni 

məzmunda  əmr vermişdi. Həmin  əmr  əsasında Naxçıvan duz 

mədənində  çalışan fəhlə və qulluqçulara ixtisaslı tibb yardımı 

göstərmək üçün üç ay müddətində xüsusi həkim briqadası 

yaradıldı. Bir qədərdən sonra (1943-cü ilin iyun ayında) 

Parağaçay mədəni geoloji – kəşfiyyat dəstəsində çalışan 

fəhlələr üçün tibb məntəqəsi təşkil edildi. 

Müharibə illərində Naxçıvan MSSR-in bütün ərazisində 

özünə  və başqalarına ilk tibbi yardım göstərməyin  əhaliyə 

öyrədilməsinə böyük əhəmiyyət verilirdi. Bununla əlaqədar 

olaraq 1942-ci ilin oktyabr ayında Naxçıvan MSSR Xalq 

Komissarları Soveti xüsusi qərar qəbul etmişdi. Bu qərarda 

göstərilirdi ki, respublikanın  ərazisində yaşayan bütün yaşlı 

əhali (16-60 yaşlarında) ilə istehsalatdan ayrılmadan məcburi 

surətdə SMH (sanitariya müdafiəsinə hazıram) normaları, 11-

25 yaşlarında olan uşaqlarla isə SMHO normaları üzrə hazırlıq 

keçmək lazımdır.          Hazırlıq Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin 

proqramı həcmində  keçilirdi.

2

  



Böyük Vətən müharibəsi illərində kolxoz kəndlərində 

kolxoz tibb bacıları  işləyən tibb məntəqələri yarandı. Sanitar 

fəalları  işinin bu forması  kənddə  əhalinin can sağlığının 

yaxşılaşdırılmasına xeyli kömək etdi, kolxozçuların sanitariya 

mədəniyyətini yüksəltdi. 

1944-cü ilin aprelində Naxçıvan MSSR Xalq 

Komissarları Soveti «Kolxoz tibb bacılarının hazırlanması 

______________ 

1

 Naxçıvan MSSR MDA (Mərkəzi dövlət arxivi), F.17, siyahı 2, 



qovluq 109, səh.63. 

2

 Naxçıvan MSSR MDA. F.17, siyahı 8, qovluq 5, səh.29.




 

 

 



83 

haqqında» qərar qəbul etmişdi. Həmin qərarda göstərilirdi: 

vilayət Qırmızı Aypara Cəmiyyətinə tapşırılsın ki, kənddə 

kolxoz  əhalisinə tibbi yardımı yaxşılaşdırmaq və kolxozçular 

arasında sanitariya  mədəniyyətini yüksəltmək məqsədi ilə 

kolxoz tibb bacıları kursu təşkil etsin.  Bununla əlaqədar olaraq 

respublika Qırmızı Aypara Cəmiyyəti yanında təşkil edilən 

kursdan 127 kolxoz tibb bacısı buraxıldı.

1

      


Müharibə illərində respublikada vətən müharibəsi  

əlillərinə geniş miqyasda tibbi yardım təşkil edilmişdi. Onlara 

dövlət pensiyası, pulsuz protez verilir, yüksək dərəcədə 

ixtisaslı tibbi yardım göstərilirdi, xüsusi əlillər evi 

yaradılmışdı. Sanatoriya, istirahət evləri və sağlamlıq 

ocaqlarının geniş şəbəkəsi onlara xidmət göstərirdi.

2

   


Naxçıvan MSSR-in səhiyyə orqanları  tərəfindən Vətən 

müharibəsi  əlillərinə  əlillik dərəcələrinə görə göstərilən tibbi 

xidməti təsvir etmək üçün bəzi rəqəmləri nəzərdən keçirək. 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



_________________ 

1

 Naxçıvan MSSR MDA. F.17, siyahı 8, qovluq 5, səh.29. 



2

 Yenə orada, qovluq 110, səh.5.

 

 

 



 

84

17-ci cədvəl 



 

Əlillərin əlillik dərəcələrinə görə qruplara 

bölünməsi  haqqında məlumat 

 

1944-cü il 



1945-ci il 

I qr. 


II qr. 

III qr. 


cəmi 

I qr. 


II qr. 

III qr. 


cəmi 

18  557 1097 1672 15 502 1254 1771 

 

1942-ci ilin dekabr ayında respublikanın bütün şəhər və 



rayon poliklinikalarında həkim  əmək eksport komissiyaları 

(HƏEK) təşkil olundu. 

Müharibənin ən ağır illərində belə Kommunist Partiyası 

və Sovet hökuməti ana və uşaqların sağlamlığının qorunmasına 

xüsusi qayğı göstərirdilər. 1942-ci il noyabrın 23-də SSRI 

Xalq Komissarları Soveti «Valideynsiz qalmış uşaqların təmin 

edilməsi haqqında» qərar qəbul etmişdi. 9 aydan sonra isə 

«Uşaqlara tibbi xidmət göstərilməsi sahəsində  səhiyyə 

orqanlarının və uşaq tərbiyə ocaqlarının işini və ehtiyacı olan 

uşaqların yeməyini yaxşılaşdırmaq tədbirləri haqqında» qərar 

çıxarılmışdı. 

1944-cü il iyunun  8-də SSRI Ali Sovetinin Rəyasət 

Heyəti «Hamilə qadınlara, çoxuşaqlı  və  tək analara dövlət 

köməyinin artırılması, ana və  uşaqların mühafizəsinin 

gücləndirilməsi, «Qəhrəman ana» fəxri adının, «Analıq şərəfi» 

ordeni və «Analıq medalı»nın təsis edilməsi haqqında» fərman 

qəbul etdi. Bununla əlaqədar olaraq Azərbaycan SSR Xalq 

Komissarları Soveti 3.12.1944-cü ildə uşaq tərbiyə ocaqlarının 

genişləndirilməsi, qadınlara və  uşaqlara tibbi xidmətin 

yaxşılaşdırılması haqqında qərar çıxardı. 

SSRI Xalq Komissarları Sovetinin 1944-cü il 10 noyabr 

tarixli qərarına uyğun olaraq 1945-ci ildə Naxçıvan MSSR 

Xalq Komissarları Soveti «Naxçıvan MSSR-də  uşaqlara 

müalicə – profilaktika yardımı, doğum evləri və qadın 

məsləhətxanaları üzrə inspektorlar haqqında» qərar qəbul etdi. 

Bu qərar  əsasında uşaq və qadınlara müalicə – profilaktika 

yardımını daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə 1945-ci ilin 

sentyabr ayında Naxçıvan MSSR Xalq Səhiyyə Komissarlığı 




 

 

 



85 

yanında uşaqlara müalicə – profilaktika yardımı üzrə baş 

inspektor, habelə doğum evləri və qadın məsləhətxanaları üzrə 

inspektor vəzifələri təsis edilmişdir. Eyni zamanda bütün rayon 

səhiyyə  şöbələrinə  uşaqlara müalicə – profilaktika yardımı 

üzrə inspektorlar verilmişdir.

1

  

Yuxarıda göstərilən qərarlarda nəzərdə tutulan tədbirləri 



yerinə yetirərək respublika Xalq Səhiyyə Komissarlığı uşaqlara 

və qadınlara tibbi xidməti daha da yaxşılaşdırmaq üçün bir çox 

işlər gördü. Uşaq xəstəxanalarında çarpayıların sayı artırıldı, 

körpə evlərinin, yay sağlamlıq meydançalarının  şəbəkəsi 

genişləndirildi. 

1943-cü ildə Naxçıvan  şəhərində 40 çarpayılıq məktəb 

uşaq sanatoriyası açıldı. 

Doğum çarpayılarının sayı 1940-cı ildəki 32-dən 1945-

ci ildə 51-ə çatdırıldı, yaslilərin sayı müvafiq olaraq 7-dən 9-a, 

uşaq baxçalarının sayı 24-dən 38-ə çatdırıldı. Bunlar o vaxtlar 

səhiyyə şöbələrinin nəzdində olmuşlar. 

Müharibə illərində Naxçıvan MSSR-də sanitariya 

maarifinin yaxşılaşdırılması üçün də tədbirlər görülürdü. Hələ 

1941-ci ildə respublika Xalq Səhiyyə Komissarlığı sanitariya 

maarifi şurası yaratmışdı. Bu şuraya 15 həkim daxil edilmişdi. 

Həmin ilin avqust ayında Naxçıvan MSSR Xalq Komissarları 

Soveti  əhali arasında sanitariya maarifi işini yaxşılaşdırmaq 

üçün xüsusi qərar qəbul etdi. Bu qərar  əsasında respublika 

sanitariya maarifi evi yanında sanitariya maarifinə dair 

filmlərin nümayiş etdirilməsi üçün yay kino – teatrı açıldı. 

Respublika tibb işçilərinin ixtisasının artırılmasına kömək 

etmək üçün 1945-ci ilin mart ayında sanitariya maarifi evi 

yanında olan tibb kitabxanası respublika elmi-tibb kitabxanası 

kimi yenidən təşkil edildi. 

Müharibənin törətdiyi çətinliklərə baxmayaraq, 

respublika tibb ocaqlarının şəbəkəsi ildən-ilə artırdı. 

Respublikanın rayonlarında 5 ambulatoriya, 10 həkim 

sahəsi, 33 feldşer məntəqəsi, 22 traxoma məntəqəsi, 7  

 

________________ 



1

 Naxçıvan MSSR MDA. F.17, siyahı 8, qovluq 22, səh.23.

 

 

 



 

86

malyariya məntəqəsi, 11 kənd doğum evi əhaliyə tibbi xidmət 



göstərmişdir.  Xəstəxanalarda çarpayıların miqdarı çoxalırdı. 

Belə ki, 1941-ci ildə 14 xəstəxana (9-u şəhərlərdə, 5-i 

kəndlərdə) və bu xəstəxanalarda 435 çarpayı (350-si 

şəhərlərdə, 85-i kəndlərdə) olduğu halda, 1945-ci ildə 

xəstəxanaların sayı 16-ya (9-u şəhərlərdə, 7-si kəndlərdə) və 

çarpayıların sayı 510-a (420-si şəhərlərdə, 90-ı  kəndlərdə)

1

 

çatmışdı. Xəstə  uşaqlar, yoluxucu xəstəliklər xəstəxanala-



rında, vərəmə tutulanlar üçün, cərrahiyə  və doğum 

çarpayılarının miqdarı xüsusilə artmışdı. Bunu aşağıdakı 18-ci 

cədvəldən görmək olar. 

 

18-ci cədvəl 



 

1941-1945-ci illərdə Naxçıvan MSSR-də 

çarpayıların sayı 

 

Illər 



Şəhərdə  

Kənddə  


Cəmi 

1941 350 

85 

435 


1942 406 

83 


489 

1943 380 

83 

463 


1944 405 

83 


488 

1945 420 

90 

510 


 

Cədvəldən göründüyü kimi 1941-ci ilə nisbətən 1945-ci 

ildə çarpayıların sayı 14,7% (şəhər yerlərində 16,7%, kənd 

yerlərində 5,6%) artmışdır.  

Böyük Vətən müharibəsinin ilk günlərində Muxtar 

respublikanın həkim və orta tibb işçilərinin xeyli hissəsi 

Vətənin çağırışına cavab olaraq Sovet Ordusu və Hərbi Dəniz 

Donanması sıralarına səfərbərliyə alındılar. 

Həkimlərdən Tofiq Sultanovu, Mehdi Bağırovu, Abbas 

Əliyevi,  Əbdüləli Tahirovu, Əkbər Ismayılovu, Camal 

Ibrahimovu,  Əkbər Fəttahovu, Valentina Suxovanı, Abdulla 

Abdullayevi,  Əzim Kazımovu, Hacı Mehdiyevi, Cabbar 

Cəfəırovu, orta tibb işçilərindən Dilbər Təhməzbə- 

_______________ 

1

 Azərbaycan SSR Səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.1, siyahı 1, qovluq 



K-71. 


 

 

 



87 

yovanı, Zərifə Camalbəyovanı, Xeyrənsə Abdullayevanı, 

Səffiyyə Sultanovanı və başqalarını göstərmək olar ki, onların 

da müharibənin başa çatmasında, düşmən üzərində  qələbədə 

xidmətləri olmuşdur. 

Müharibə illərində    səhiyyə orqanları qarşısında çox 

mühüm vəzifələr dururdu. Indi yerdə qalan kadrlarla gərgin 

işləmək tələb olunurdu. Belə ki, orduya səfərbər olunanları 

əvəz etmək lazım idi. 

Arxiv materiallarından göründüyü kimi  müharibə 

illərində tibb işçilərinin sayı artmamışdır. Aşağıda onlar 

haqqında məlumat qeyd edilir. 

19-cu cədvəl 

 

1940-1945-ci illərdə Naxçıvan MSSR-də 



həkim və orta tibb işçilərinin sayı 

 

Illər Həkimlər 



Orta tibb işçiləri 

1940 55 


200 

1941 40 


149 

1942 50 


201 

1943 49 


212 

1944 59 


206 

1945 54 


202 

 

Cədvəldən göründüyü kimi, 1941-ci ildə həkimlərin sayı 



1940-cı ildəkinə nisbətən 27,3%, orta tibb işçilərinin sayı isə 

25,5% azalmışdı. Bu, bir çox tibb işçilərinin Sovet Ordusu 

sıralarına səfərbərliyə alınması ilə əlaqədar idi. Yalnız 1945-ci 

ildə həkimlərin sayı 54 nəfərə, orta tibb işçilərinin sayı isə 202 

nəfərə, yəni 1940-cı il səviyyəsinə çatdı.

1

    



Müharibə illərində Naxçıvan tibb məktəbi orta tibb 

işçiləri hazırlamaqda idi. Onların bir çoxu məktəbi qurtaran 

kimi könüllü olaraq cəbhəyə getdilər. Məktəbi 1941-45-ci 

illərdə bitirənlər haqqında aşağıdakı cədvəldə 

______________ 

1

 Naxçıvan MSSR Səhiyyə Nazirliyinin arxivi. F.17, siyahı 3, qovluq 



53, səh.40.

 

 



 

 

88



20-ci cədvəl 

 

1941-1945-ci illərdə Naxçıvan tibb məktəbində orta tibb 



kadrlarının hazırlanması haqqında məlumat 

 

I l l ə r 



 

1941 1942 1943 1944 1945 cəmi 

Feldşerlər  68 60 25 -  - 153 

Mamalar 


- 20 - - - 20 

Tibb bacıları  23  15  -  36 16 90 

Əczaçı  

22 


17 



39 


Cəmi 113 

112 


25 

36 


16 

302 


 

məlumat verilib. 

Cədvəldən göründüyü kimi müharibə davam etdiyi 

müddətdə bu məktəb 153 feldşer, 20 mama, 90 tibb bacısı və 

39 əczaçı hazırlamışdır

1

.  



1943-cü il avqustun 22-də SSRI Xalq Komissarları 

Soveti ilə Kommunist Partiyasının Mərkəzi Komitəsi «Alman 

faşist işğalçılarından azad edilmiş rayonlarda təsərrüfatı bərpa 

etməyin mühüm tədbirləri haqqında» qərar qəbul etdilər. Bu 

qərar səhiyyə orqanlarından müharibənin sanitariya işinə 

vurduğu yaraları ardıcıl surətdə sağaltmağı  və müharibə 

əllillərinə geniş surətdə yardım göstərməyi tələb edirdi. 

Arxiv sənədlərindən görünür ki, Naxçıvan MSSR 

səhiyyə orqanları partiya və hökumətin qərarına  əməli işlərlə 

cavab vermişlər. 1943-cü ilin sentyabrında müalicə – sanitariya 

ocaqlarını  bərpa etməkdə  və  zəhmətkeşlərə tibbi – sanitariya 

xidmətini genişləndirməkdə Ukrayna Çerkassı vilayətinin 

səhiyyə orqanlarına kömək etmək üçün Naxçıvan MSSR Xalq 

Səhiyyə Komissarlığı  və onun yerli orqanları yanında xüsusi 

komissiyalar təşkil edilmişdi. Bu komissiyalar Çerkassı 

vilayəti səhiyyə orqanlarına hazırladıqları müəyyən plan 

əsasında yardım göstərirdilər

2



______________ 

1

 Naxçıvan MSSR Səhiyyə Nazirliyinin arxivi. F.17, siyahı 3, qovluq 



53, səh.40. 

2

 Naxçıvan MSSR Səhiyyə Nazirliyinin arxivi. F.17, siyahı 2, qovluq 



109, səh.75.

 



 

 

 



89 

Müharibə dövrünün çətinliklərinə baxmayaraq, 

respublikada səhiyyə  işlərinə ayrılan vəsait artdı. Bunu 

aşağıdakı cədvəldən görmək olar. 

 

21-ci cədvəl 



 

Naxçıvan MSSR-in səhiyyəsinin 1941-1945-ci 

illərə  aid büdcəsi 

 

Illər Ilə təyin olunan vəsait (min manatla) 



1941 6985,3 

1942 5363,4 

1943 5232,0 

1944 5917,8 

1945 7434,6 

O vaxtkı valyuta  məzənnəsi ilə 

 

Cədvəldən göründüyü kimi yalnız 1942-1943-cü 



illərdə büdcə bir qədər azalmışdır. Lakin artıq 1945-ci ildə 

1941-ci ilə nisbətən büdcə vəsaiti 6,4% artmışdır. 

Beləliklə, Böyük Vətən müharibəsi illərində ölkənin 

bütün səhiyyə işçiləri kimi Naxçıvan MSRR-nin tibb işçiləri də 

əmək cəbhəsində  qəhrəmancasına çalışmış  və sovet 

vətənpərvərliyinin timsalı olmuş, eyni zamanda, sovet xalqının 

alman faşizminə və yapon militaristlərinə çaldığı qələbə işində 

böyük xidmət göstərmişlər. 

 

 

 



 

 


Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin