Adil niFTİ OĞlu məMMƏdov tibb elmləri namizədi



Yüklə 1,59 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə12/48
tarix02.01.2022
ölçüsü1,59 Mb.
#2528
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   48
4. Müharibə illərindən sonra bərpa və sosialist 

təsərrüfatının inkişafı dövründə  

Naxçıvan MSSR-də səhiyyə 

(1946 – 1953-cü illər) 

 

Böyük Vətən müharibəsindən  sonra sovet xalqının 



bütün gücü xalq təsərrüfatının bərpasına, onun gələcək 

inkişafına, sosializs quruluşunun başa çatmasına və  tədriclə 

kommunizmə keçməyə yönəldi. 

Naxçıvan respublikasının zəhmətkeşləri bütün sovet 

xalqları ilə birlikdə dinc quruculuq əməyə başladılar. 

1946-cı ilin mart ayında SSRI Ali Soveti dördüncü 

beşillikdə 1946-1950-ci illərə aid bərpa və xalq təsərrüfatının 

inkişaf planını  qəbul etdi. Naxçıvan MSSR-i üzrə  səhiyyə 

planında nəzərdə tutulmuşdur ki, 1950-ci ildə çarpayıların sayı 

1940-cı ildəki 399-dan 735-ə, daimi uşaq yaslilərində yerlərin 

sayı 247-dən 351-ə, feldşer – ambulator məntəqələrinin sayı 

60-dan 107-yə, sanitar – epidemioloji stansiyaların sayı 1-dən 

4-ə, qadın və  uşaq məsləhətxanalarının sayı 3-dən 7-yə  və s. 

çatdırılsın.

1

  

Müharibə illərindən sonra respublikanın səhiyyə 



orqanlarının  əsas vəzifəsi nəinki, səhiyyənin  şəbəkəsini 

artırmaq, habelə tibbi xidmətin keyfiyyətini ixtisaslaşdırılmış 

növ xidmətini inkişaf etdirməklə təmin etməkdən ibarət idi. 

Bu  ərəfədə Naxçıvan  şəhər poliklinikası respublika 

xəstəxanası ilə, Ordubad şəhər poliklinikası Ordubad şəhər 

xəstəxanası ilə, Culfa şəhər poliklinikası Culfa şəhər 

xəstəxanası ilə, Naxçıvan  şəhər uşaq poliklinikası Naxçıvan 

şəhər uşaq xəstəxanası ilə birləşdirildi.

Birləşmiş 



xəstəxanalarda xəstələrin müalicəsini 

yaxşılaşdırmaq və diaqnozun keyfiyyətini qaldırmaq məqsədilə 

diaqnostik laboratoriya, fizioterapevtik və rentgen kabinələri 

təşkil olundu. 

______________ 

1

 Naxçıvan MSSR-i MDA. F.17, siyahı 3, qovluq 101, səh.54. 



2

 Naxçıvan MSSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, fond 27, siyahı 2, 

qovluq 152, səh.125.

 

 



 

 

 



92

 

Birləşmə müalicə  işinin keyfiyyətini yaxşılaşdırdı, 



həkimlərin ixtisasını yüksəltdi, hansı ki, əvvəllər onlar yalnız 

ambulator şəraitində işləyirdilər. 

Xəstəxanada işləyən həkimlər isə poliklinikalarda 

xəstə qəbul etməklə evlərdə də yardım edirdilər. Belə xidmətin 

göstərilməsi həkimlərə imkan verirdi ki, onlar xəstəliyin 

poliklinika  şəraitində  və sahədə erkən stadiyası ilə daha 

dərindən tanış olsunlar. Bu xəstəxanadan kənarda köməyin 

keyfiyyətini yüksəldirdi. 

1949-cu ilin fevralında Naxçıvan vərəm xəstəxanası 

vərəm dispanseri ilə birləşdirildi. Doğum evləri rayon 

xəstəxanaları ilə onun şöbəsi kimi (rayon mərkəzlərində), 

onkoloji və zöhrəvi məntəqələr ambulatoriyalar (poliklinikalar) 

ilə kabinet kimi, süd mətbəxləri uşaq-qadın məsləhətxanaları 

ilə, qanköçürmə məntəqəsi Naxçıvan respublika xəstəxanası ilə 

birləşdirildi.

1

  



1946-cı ilin mart ayında Xalq Səhiyyə Komissarlığı 

nazirliyə çevrildi. 

1946-cı ilin martında  əhaliyə onkoloji xidmət 

göstərmək üçün Naxçıvan  şəhər poliklinikasının nəzdində 

onkoloji kabinet açılır. Respublika xəstəxanasının ümumi 

çarpayılarının hesabına 20 çarpayı onkoloji xəstələr üçün 

ayrılır.

2

  



Bir vaxtdan sonra (may 1947) Ordubad şəhər,  Şərur 

rayon xəstəxanalarında hər birində 5 çarpayı olmaqla 

onkoprofilaktik çarpayı ayrılır, bu rayonların poliklinikalarında 

isə onkoprofilaktik kabinetlər təşkil edilir. 

Onkoloji xəstəliklərlə mübarizə  və müalicə 1951-ci 

ildən (sentyabr) Naxçıvan  şəhərində  təşkil edilmiş respublika 

onkoloji dispanserində aparılır. 

Respublikada onkoloji dispanserin rəhbərliyi altında 

respublikanın rayon və kənd xəstəxanaları xənçəng 

________________ 

1

 Naxçıvan MSSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, fond 27, siyahı 2, 



qovluq 173, səh.11. 

2

 Yenə orada, qovluq 128, səh.25.



 


 

 

 



93 

xəstəliyinin erkən formasını  aşkara çıxartmaq məqsədilə 

əhalinin kütləvi profilaktik müayinəsini aparmağa başladılar. 

Respublikada vərəm xəstəliyinə qarşı mübarizə 

tədbirlərini genişləndirmək məqsədilə Ordubad, Culfa və Şərur 

rayonlarına hərəsinə 5 vərəm çarpayısı ayrıldı. 

Naxçıvan şəhər doğum evində, rayon xəstəxanalarının 

doğum  şöbələrində yeni doğulanlara vərəm  əleyhinə  məcburi 

vaksinasiya aparılması, habelə  uşaq kontingentinin kütləvi 

vaksinasiya edilməsi həyata keçirildi. 

Vərəmin erkən diaqnozunu təyin etmək məqsədilə 

uşaq bağçalarında və  məktəblərdə    uşaqların, uşaq müalicə  –

profilaktika  idarələrində, habelə ictimai yeməkxanalarda 

işləyənlərin hər il müayinəsinə başlanıldı. 

Müharibə illərindən sonra zöhrəvi xəstəliklərlə 

mübarizəyə böyük diqqət yetirildi. Culfa rayonunda zöhrəvi 

dispanser,  Şərur,  Əbrəqunus və  Şahbuz rayonlarında isə 

zöhrəvi məntəqələr təşkil edildi. Göbələk xəstəliyinə görə 

kütləvi müayinəyə başlanıldı. 

1947-ci ildə respublikanın  əhalisinin 40%-i, 1952-ci 

ildə isə 70%-i göbələk xəstəliyinə görə müayinə edildi. Aşkar 

olunan xəstələr müalicəyə cəlb edildilər. 

Zöhrəvi xəstəliklərə qarşı mübarizə  tədbirlərinin 

gücləndirilməsi nəticəsində 1952-ci ildə sifilisin aktiv forması 

kəskin aşağı düşdü. 1946-cı ilə nisbətən xəstəlik demək olar ki, 

4 dəfə azaldı. 

1946-53-cü illərdə  bədən tərbiyəsi idarələrinin 

inkişafına da xüsusi diqqət yetirilirdi. 

1949-cu ilin dekabrında respublika birləşmiş 

xəstəxananın poliklinika şöbəsində  bədən tərbiyəsi kabineti 

açıldı, bir qədər sonra (avqust 1950-ci il) bu kabinet bədən 

tərbiyəsi dispanserinə çevrildi. 

Müharibə illərindən sonra respublikada tibb 

müəssisələrinin şəbəkəsi inkişaf etdi və böyüdü. Xəstəxanalar 

və onlarda çarpayıların sayı artdı. Bunu aşağıdakı  cədvəldən 

görmək olar. 

 

 

 



 

94

22-ci cədvəl 



 

Naxçıvan MSSR-də 1945-1953-cü illərdə xəstəxana 

müəssisələrinin və onlarda çarpayıların sayı 

 

Xəstəxana müəssisələri Xəstəxana çarpayılarının sayı 



Illər 

Şəhər Kənd  

Cəmi  

Şəhər  


Kənd Cəmi  

1945 


9 7 16 420  90 510 

1946 9  10  19  420  119  539 

1947 9  10  19  420  122  542 

1948 9  12  21  420  137  557 

1949 10 13 23  450  148  598 

1950 10 16 26  450  187  637 

1951 12 19 31  480  205  685 

1952 14 19 33  495  210  705 

1953 14 20 34  495  225  720 

 

Göründüyü kimi 1953-cü ildə 



xəstəxana 

müəssisələrinin sayı 1945-ci ilə nisbətən iki dəfə, çarpayıların 

sayı isə 41,3% artmışdır. 

Çarpayı fondundan istifadə olunması da yaxşılaşdı. 

1945-ci ildə çarpayılar 132,4 gün işlədiyi halda 1953-cü ildə 

bu göstərici 225,7 gün olmuşdur. Şəhər xəstəxanalarına qəbul 

edilən kənd sakinlərinin sayı müqayisə edilən illərdə 2 dəfə 

artmışdır. 

1945-53-cü illərdə  xəstəxanaların və onlarda olan 

çarpayıların sayı, xüsusilə  kənd yerlərində artmışdır. Belə ki, 

kənd xəstəxanalarının sayı 1945-ci ildəki 7-dən 1953-cü ildə 

20-yə, çarpayıların sayı eynilə 90-dan 225-ə çatmışdır. Başqa 

sözlə müqayisəli illərdə  xəstəxanaların sayı demək olar ki, 3 

dəfə, çarpayıların sayı isə 2,5 dəfə artmışdır. 

Çarpayıların artması ilə  bərabər ixtisaslı tibbi yardım 

da artmışdır. Bu ondan irəli gəlir ki, xəstəxanalarda 

ixtisaslaşdırılmış müxtəlif  şöbələr fəaliyyət göstərmişdir. 

Terapevtik və uşaq çarpayıları 65,9%, cərrahi – 54,0%, göz – 

37,5%, doğuş və ginekoloji – 18,0%, vərəm – 10,0% artmışdır. 



 

 

 



95 

Həmçinin onkoloji çarpayılar respublika dispanserində 

açılmışdır. 

Müharibə illərindən sonra  səhiyyə  kənd yerlərində 

intensiv inkişaf etdi. Müalicə – profilaktika şəbəkəsi ilbə-il 

artdı, kənddə  həkimlərin sayı çoxaldı,  əhaliyə göstərilən tibbi 

xidmətin keyfiyyəti yaxşılaşdı, rayon xəstəxanaları 

möhkəmləndi, kənd  əhalisinə tibbi xidmətin ixtisaslaşdırılmış 

növü təkmilləşdi. 

Rayon xəstəxanaları  təşkilatı  mərkəz kimi əhaliyə 

ixtisaslaşdırılmış tibbi xidmətin geniş surətdə göstərilməsini 

təmin etməklə    kənd sahə  xəstəxanalarının müalicə – 

profilaktika işlərinə, həm də rəhbərlik edirdi. 

Respublika xəstəxanası  təşkilatı – metodik mərkəz 

kimi bir tərəfdən rayon xəstəxanalarının işinin keyfiyyətinin 

qaldırılmasına, o biri tərəfdən kənd  əhalisinə yüksək ixtisaslı 

müalicə göstərilməsinə yaxından köməklik edirdi. 

Tarla işlərinin vaxtında kənd  əhalisinə tibbi köməyi 

yaxınlaşdırmaq və yaxşılaşdırmaq üçün respublikanın 

şəhərlərindən vaxtaşırı ixtisaslaşdırılmış briqadalar kəndlərə 

göndərilirdi. Briqadaların tərkibində terapevt, cərrah, ftiziatr, 

veneroloq, sanitar həkim, ginekoloq, göz həkimi və başqaları 

olurdu. 

Naxçıvan MSSR-də müharibə illərindən sonra tibbi 

şəbəkənin artması ilə  bərabər tibbi kadrların sayı da 

çoxalmışdır.

1

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



 

 

 



96

_______________ 

1

 Azərbaycan SSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.1, siyahı 1, qovluq 



66-79, səh.17-105.

 



 

 

 



97 

23-cü cədvəl 

 

Naxçıvan MSSR-də 1945-1952-ci illərdə 



tibbi kadrların artması haqqında 

 

Həkimlərin sayı (diş 



həkimlərsiz) 

Orta tibb işçilərinin sayı 

Illər 

Şəhər  


Kənd  

Cəmi  


Şəhər  

Kənd  


Cəmi  

1945 38 16 54 64 138  202 

1946 52 16 68 119 158  277 

1947 67 30 97 123 178  301 

1948 81  35  116 160 224 

384 


1949 95  22  117 203 207 

410 


1950 107 24 131 235 223 

458 


1951 102 21 123 211 217 

428 


1952 109 19 128 281 227 

508 


 

Göstərilən rəqəmlərdən aydın olur ki, 1952-ci ildə 

həkimlərin sayı 1945-ci ilə nisbətən 2,4 dəfə, orta tibb 

işçilərinin sayı 2,5 dəfə artmışdır. 

Tibb işçilərinin ixtisaslaşması  və  təkmilləşməsinə  də 

daim diqqət verilirdi. 

Təkcə 1947-ci ildə 23,0%-dən çox həkim cürbə-cür 

ixtisaslaşma və təkmilləşmə kurslarında olmuşlar. 

Orta tibb işçilərini hazırlamaq üçün və dezinfektorları, 

banifikatorları  və xinizatorları  təkrar hazırlamaq üçün qısa 

müddətli kurslar təşkil edilirdi.

1

  



Naxçıvan MSSR-i səhiyyə orqanları müharibə illərindən sonra 

ana və  uşaqların mühafizəsinin yaxşılaşması üçün geniş 

tədbirlər həyata  keçirdilər. 1948-ci ilin oktyabr ayında 

kolxozçu hamilə qadınların səhhətinin qorunması  məqsədilə 

kolxoz doğum evləri təşkil edildi.

2

  



Uşaq çarpayılarının sayı 1953-cü ildə 1945-ci ilə 

nisbətən 1,7 dəfə, doğum çarpayılarının sayı 1,3 dəfə, o  

 

_______________ 



1

 Naxçıvan MSSR-i Səhiyyə nazirliyinin arxivi, f.17, siyahı 2, qovluq 

153, səh.65. 

2

 Yenə orada.



 

 

 



 

98

cümlədən kənd yerlərində – 2,4 dəfə artmışdır. 1953-cü ildə 



daimi yaslilərin sayı 1945-ci ilə nisbətən 9-dan 14-ə, onlarda 

olan yerlərin sayı eyni ilə 1,3 dəfə çox olmuşdur. 

1947-1949-cu illərdə Naxçıvan  şəhərində yeni qadın 

məsləhətxanası, Ordubad, Culfa və  Şahbuz rayonlarında isə 

uşaq və qadın məsləhətxanaları  təşkil olundu. Bu illərdə 

fəaliyyət göstərən feldşer və mama məntəqələri birləşdirilərək 

feldşer-mama məntəqəsi adlandırıldı. 

Belə  dəyişiklik tibbi yardımın, xüsusən uşaqlara və 

qadınlara göstərilən köməyin yaxşılaşdırılmasına səbəb oldu. 

Bundan başqa feldşer-mama məntəqələrinin sayı artdı. 1953-cü 

ildə artıq respublikada belə məntəqələrin sayı 54-ə çatdı. 

1953-cü ildə  uşaq və qadın müəssisələrinin sayı 1945-ci 

ilə nisbətən 2 dəfə artdı. 1953-cü ildə artıq hər rayonda uşaq və 

qadın məsləhətxanaları var idi. Bundan başqa Naxçıvan uşaq 

xəstəxanasında ixtisaslaşdırılmış kabinələr: - burun-qulaq-

boğaz, nevroloji, dəri və göz xəstəlikləri – təşkil edilir.  

Uşaqlara göstərilən müalicə – profilaktika xidmətini 

daha da yaxşılaşdırmaq məqsədilə rayon uşaq 

məsləhətxanalarında çalışan həkim – pediatrlar ambulatori-

yada böyük yaşlı  uşaqları  qəbul etməyə başladılar və bütün 

yaşlardan olan uşaqlara stasionarda xidmət etdilər. Həkim 

ginekoloqlar hamilə 

və 

xəstə qadınlara qadın 



məsləhətxanalarında qəbul təşkil etdilər, həmçinin doğum 

şöbələrində  işləyərək ginekoloji xəstələrə stasionarda kömək 

göstərdilər. 

1948-50-ci illərdə  səhiyyə büdcəsinin artması  əsasən o 

illərdə respublikada tikilən səhiyyə obyektlərinin hesabına 

olmuşdur. Bu illərdə Ordubad şəhərində uşaq yaslisi, Noraşen 

rayonunun (indiki Şərur) Qarabağlar kəndində  kənd 

xəstəxanası, Naxçıvan şəhərində həkimlər üçün  yaşayış binası 

tikildi. Habelə  Batabat    yaylağında yerli   sağlamlaşdırıcı 

«meydança» – istirahət evi tikilib istifadəyə verildi.

1

   


________________

 

1



 Naxçıvan MSSR-i səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.17, siyahı 3, qovluq 

135, səh.80.

 



 

 

 



99 

          Müharibə illərindən sonra sanitar – epidemioloji 

stansiyalar qarşısında çox vacib məsələlər dururdu: - yoluxucu 

xəstəlikləri kəskin aşağı salmaq, yoluxucu xəstələrin hamısını 

xəstəxanaya cəlb etmək, yeyinti və kommunal və  uşaq 

müəssisələri üzərində ciddi sanitar nəzarəti aparmaq və 

profilaktik tədbirlərin geniş miqyasda aparılmasına nail olmaq. 

Bu illər  ərzində Naxçıvan MSSR-də sanitar – 

epidnmioloji stansiyalar şəbəkəsi böyüdü və möhkəmləndi. 

Sanitar -–epidemioloji stansiyaların sayı 2-dən 6-ya çatdı. 

Beləliklə 1953-cü ildə respublikanın bütün rayonlarında sanitar 

epidemioloji stansiyalar, onların nəzdində sanitar – 

bakterioloji laboratoriyalar fəaliyyət göstərirdi. Rayon sanitar – 

epidemioloji stansiyalar  kompleks tədbirlər həyata keçirməyə 

başladılar. 

Naxçıvan MSSR-i Xalq Səhiyyə Komissarlığı sanitar 

idarələrinə  rəhbərliyi gücləndirmək, epidemiya əleyhinə  və 

profilaktik tədbirlərin vaxtında həyata keçirilməsinə  nəzarət 

etmək məqsədilə 1946-cı ilin mart ayının 8-də 27№-li  əmr 

verdi. Bu əmrə əsasən respublikada bütün sanitar – epidemiya 

əleyhinə aparılan işin ümumi rəhbərliyi Baş Dövlət Sanitar 

müfəttişinə – Naxçıvan MSSR-i Xalq Səhiyyə komissarının 

müavininə həvalə edilir.

1

  



1946-cı ildə səhiyyə nazirliyinin apparatına 2 vahid ştat 

– kommunal və qida sanitariyaları üzrə Böyük Dövlət Sanitar 

müfəttişi və bir Böyük Dövlət Sanitar müfəttişinin köməkçisi 

ştatı verilir. 

1947-ci il mart ayında deratizasiya (gəmiricilərə qarşı) 

tədbirləri həyata keçirmək və  əhali arasında yoluxucu 

xəstəliklərin qarşısını almaq məqsədilə respublika sanitar -–

epidemioloji stansiyasında deratizasiya dəstəsi təşkil olundu. 

1948-ci ildə sanitar – epidemioloji stansiyalarda yeni  

nomenklatura təsdiq olundu. Şəhər və 

kəndlərin  

abadlaşdırılması üçün geniş sağlamlaşdırma tədbirləri 

___________________ 

1

 Naxçıvan MSSR-i səhiyyə nazirliyinin arxivi, F.17, siyahı 2, qovluq 



128, səh.26.

 

aparıldı. Bir çox kəndlərdə  kəhrizlər təmir olundu, rayon 



mərkəzlərində yeni su kəmərləri çəkildi. 

 

 



 

100


1953-cü ildə sanitar – epidemioloji stansiyalarda işləyən 

həkimlərin sayı 1945-ci ilə nisbətən demək olar ki, 4 dəfə artdı. 

Onlarda yüksək ixtisaslı mütəxəssislər - sanitar həkimlər, 

epidemioloqlar, bakterioloqlar, parazitoloqlar və başqaları 

işləməyə başladılar. Habelə burada işləyən orta tibb işçilərinin 

də sayı artdı. 

Əhali arasında geniş profilaktik peyvəndlər aparıldı. 

 

 24-cü 



cədvəl 

1946-1953-cü illərdə əhali arasında aparılan 

profilaktik peyvəndlər haqqında məlumat

1

 



 

Çiçək əleyhinə

Difteriyaya qarşı

Ill


ər 

Vaksi-


nasiya 

Revak-


sinasiya 

Qar


ın 

yata


la

ğı

na



 

qar


şı

 

Dizent



eriya-y

qar



şı

 

Vaksi-



nasiya 

Revak-


sinasiya 

V

əbaya q



ar

şı

 



1945 10970 22353 18035 18031 11838

4563 


Məlu-mat 

yoxdur 


1946 20866 13892 26707 35227 7263  7675 

3803 


1947 5454 23739 22813 34255 8041 10286 

5548 


1948 4568 17034 24002 26785 10140

8174 


6040 

1949 7270 82607 29734 29734 7716  9109 

8191 

1950 3448 14776



8006 30241 3263  3638 

19641 


1951 7054 19669 28524 30826 5759  2734 

597 


1952 7379 17417 21462 24817 9947  3954 

1953 7034 9697  5389 15389 10450



4801 

1492 


 

Naxçıvan MSSR-də  əhalinin maddi və  mədəni həyat 

tərzinin yüksəlməsi, yoluxucu xəstəliyin müalicə  və 

profilaktikası üçün yeni dərman preparatlarının təcrübədə 

tətbiqi nəticəsində yoluxucu xəstəliklərin -–paratif, səpgili və 

qayıdan yatalaq, difteriya, qara yara, malyariya, sifilis və başqa 

xəstəliklərin azalmasına səbəb oldu. 

_________________ 

 Naxçıvan MSSR-i səhiyyə nazirliyinin 1945-53-cü illərə aid illik 



hesabat materialları.

 

Profilaktik işin həyata keçirilməsi  əhalinin, xüsusən 



kənd  əhalisinin dispanserizasiyası ilə  səciyyələnir. Tibbi 


 

 

 



101

yardımın dispanser metodu əhalinin sağlamlıq vəziyyətini 

müntəzəm olaraq müşahidə etməyə imkan verir. 

Tibb müəssisələri  əhalinin kütləvi müayinəsini 

aparırdılar, aşkar olunan xroniki qrip xəstələri hesaba götürüb, 

onları vaxtaşırı nəzarətdə saxlamaqla səhhətləri ilə maraqlanır, 

lazım gəldikdə onlara tibbi yardım göstərməklə  işə 

düzəlmələrinə də köməklik göstərirdilər. 

1947-ci ildə respublika əhalisinin 83,0%-i malyariyaya, 

45,0%-i göbələk xəstəliyinə, 27,0%-i traxomaya qarşı müayinə 

edilmişdir. 

Aşkar olunan xəstələrə müvafiq müalicə aparılması qeyd 

olunub. Lakin bu işdə bir çox çətinliyə  və nöqsanlara rast 

gəlinib. Bir neçə rayonda (Naxçıvan və Noraşen) epidemik 

xəstəliklərə qarşı mübarizə  zəif aparılıb, bəzi yerlərdə 

yoluxucu xəstələrin 100%-i xəstəxanaya cəlb edilməsi təmin 

olunmayıb, hələ  də  xəstəlik ocaqlarında sanitar təmizləmə  işi 

qaneedici olmayıb. Bunun nəticəsində müharibədən sonrakı 

illərdə Naxçıvan və Noraşen (Şərur) rayonlarında bir sıra 

yoluxucu xəstəliklərin baş verib yayılması olmuşdur. Buna 

misal, qarın yatalağını, qızılcanı, skarlatinanı, dizenteriyanı, 

epidemik hepatiti, göy öskürəyi və başqalarını göstərmək olar. 

Əhali arasında sanitar maarifi geniş inkişafını tapır. 

Sanitar maarifinin şurası təsdiq olunur. 

Respublika sanitar maarif evində mühazirə bürosu və 

mühazirəçilər qruppası  təşkil edilir. Səhiyyənin yenidən 

qurulması  və  əhalinin müalicə – profilaktika xidmətinin 

keyfiyyəti uğrunda mübarizədə sanitar, maarif işinin 

əhəmiyyətini daha da yüksəltdi. Işin məzmunu dəyişdi, 

tematikalar çox sahəli oldu. Sahələrdə, poliklinika şöbələrində 

və stasionarda sanitar maarifini geniş yaymaq üçün kompleks 

plan tərtib edildi və həyata keçirildi.  

Ambulatoriya və poliklinikaların uyğun xəstəxanalarla 

birləşdirilməsindən (1948-49) sonra birləşmiş  xəstəxanalarda 

sanitar maarifi  kabinələri təşkil edildi, balaca sanitar maarif 

punktları isə ləğv edildi. 

Qırmızı Aypara Cəmiyyətinin fəaliyyəti başlıca olaraq 

əhaliyə tibbi xidmətin yaxşılaşdırılması  işində, xəstəliyin və 

travmatizmin aşağı salınması ilə mübarizədə, kütləvi 

 

 



 

102


profilaktik tədbirlərin həyata keçirilməsində 

səhiyyə 


orqanlarına kömək göstərməyə yönəldilir. Tibbi kadrların və 

sanitar fəallarının hazırlanmasında da kömək göstərir. 

1949-cu ildə Naxçıvan MSSR-i Qırmızı Aypara 

Cəmiyyəti xətti ilə 25 tibb bacısı, 55 nəfərdən ibarət sanitar 

dəstələri, 225 sanitar gözətçilərinin rəhbərləri, 625 sanitar 

fəalları, 8500 SMH nişançı və 524 SMHO nişançı hazırlandı. 

Naxçıvan respublikasında Bakıdan vaxtaşırı  gələn 

Azərbaycan elmi-tədqiqat institutuları elmi konfranslar 

keçirirdilər. Gələnlər arasında olan professorlar və yüksək 

ixtisaslı mütəxəssislər yerli həkimlərə  məsləhətlər veriridilər, 

lazım gələndə isə xəstələrə ixtisaslı tibbi yardım göstərirdilər. 

 


Yüklə 1,59 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   48




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin