Milli Kitabxana
257
etdirdi. İndi bu uzun müddət keçdikdən sonra uşaqlıq xatiritamı yad etdikdə
Kürdüstan dağlarında bəslənmiş elmsiz, tərbiyə görməmiş bir qızcığazda bu qədər
rəhmdilliyə, onun uşaqlara tərbiyə verməkdə bu qədər ustad olmağına heyran
qalıram.
Payız yetişdikdə biz uşaqlar üçün yeni bir məşğuliyyət əmələ gəldi. O da
bağlarımızdan meyvə
dərib damlarda asmaqdan ibarət idi. Anam məni
həvəsləndirib deyirdi:
- Dur, oğlum, dur, qışın uzun gecələrində buxarımızı yandıracağıq, onun başına
toplaşacağıq, Tamam da bizə gözəl nağıllar söyləyəcək, biz də bu meyvələri şirin-
şirin yeyəcəyik.
Bəli, anam vədə verdiyi günlər gəlib çatdı, ağappaq qar kəfən kimi yeri
qucaqladı. Soyuq külək heyvanları isti tövlələrə, insanları buxarının başına topladı.
Gecələr qadınlar, uşaqlar otağımıza yığılıb buxarının başına toplaşırdılar. Anam da
çərəz gətirib qoyardı. Biz də şirin söhbət edərək yeyərdik, danışardıq, gülüşərdik,
axırda da Tamam maraqlı nağıllarını başlardı. Yeri gəldikdə özünü el aşıqlarına
oxşadaraq, həzin bir səslə oxuyardı. Bəzi vaxt söhbət əcinnədən, şeytandan,
divdən, hal anasından düşərdi. Hər kəs bunlardan əcaib, qəraib şeylər nağıl edərdi.
Gülbənd bacısı Tamamın hər şeydən ziyadə xaraba qəbiristandan qorxduğunu
söylərdi. Qadınlardan bəzisi ölülərin xortlamağından bəhs edərək Tamamın xofunu
haqlı bilərdi. Anam biz uşaqların gözlərində qorxu əlamətini görərək söhbəti
dəyişdirərdi. Onun əvəzində xidmətçi Bəxtiyara qaval çaldırıb bizləri oynadardı...
Bu il yay tətili münasibətilə böyük qardaşımla bir yerdə vətənə övdət
1
etmiş
dayım mənimlə görüşdükdə anama dedi:
- Bunun da oxumaq zamanı çatmış. Gedəndə özümlə aparacağam.
- Yox, qardaşım, birini dartıb qərib vilayətə apardığın yetər, daha bunu
vermərəm, - deyə anam dayımın təklifini rədd etdi.
- Verməyib nə edəcəksən? Özün bilirsən ki, oğlunun atası, əmiləri, hamısı ölüb,
böyük mülkünüz əlinizdən çıxıb, cinsli ilxılarınız sahibsizlikdən tələf olub, sən bir
dul arvad, buna nə tərbiyə verəcəksən?
Böyüdüb çobanmı edəcəksən? Nə üçün övladının bədbəxt olmağına səbəb
olursan?
Belə dəyərli sözləri ilə dayım bacısını yola gətirmək istəyirdi. Lakin anam razı
olmayıb deyirdi:
Qayıtmaq
Milli Kitabxana
258
- Övladımı nə üçün elmsiz qoyuram?! Bu ildən mollanın yanına göndərib
oxutduracağam...
- Onda, bu işi uşağın özünə burax, istər biz ilə təhsilə gedər, istəməz, sən anası
və bacısı ilə burada qalar.
Anam buna razı oldu; çünki ondan ayrılmayacağıma şübhə etməyirdi. Lakin hər
şey dayım tərəfə keçməyə səbəb oldu. Birisi mollanın çubuq və falaqqa qorxusu,
digəri qardaşımın və qeyri məktəbli qohumların gözəl formalı məktəb paltarı və
söylədikləri əcaib şeylər idi.
- Mən dayım ilə oxumağa gedəcəyəm, - deyə razılıq verdim.
Anam naçar qalıb bir şey demədi. Lakin yenə də ümidini kəsməmişdi, çünki
məktəblərin açılmağına iki ay qalmışdı, ona kimi mən fikrimi dəyişdirəcəyəm
ümidində idi.
Bir gün Tamam məndən soruşdu:
- Doğrudanmı, oxumağa gedəcəksən?
- Bəli, gedəcəyəm, yoxsa sən razı deyilsən?
- Mən razıyam, amma xanım məni öyrədir ki, səni bu fikirdən daşındırım. Sən
heç kəsə qulaq asma, get, oxu, böyük adam ol, get burada çalış, ancaq yazıq
kəndlilərə əziyyət vermə. Amma bu dediklərimi anana söyləmə, yoxsa xanım
məndən inciyər.
Zavallı anacığım, ümid bağladığın Tamam da sənin bərəksinə gedir. Axır
ayrılıq zamanı gəlib çatdı. Anamın və bacımın göz yaşlarına davam edə
bilməyirdim. Əgər Tamam olmasaydı, mən anamdan ayrılmayacaqdım. Tamam
mənə yanaşıb dedi:
- Heç qüssələnmə, doqquz aydan sonra yenə gələcəksən, burada şad
görüşəcəyik. Sən də gördüyün şəhərlərdən, oxuduğun kitablardan bizə nağıl
edəcəksən. Amma burada qalsan, heç bir zad bilməyəcəksən.
Bu sözlərlə Tamam mənə təsəlli verərək sakit edirdisə də, titrək səsindən,
ağarmış çöhrəsindən, yaşla dolmuş şəhla gözlərindən məlum olurdu ki, bu ayrılıq
ona da böyük təsir edir.
Axır gözü yaşlı anam, bacım və sair əqrəbam ilə əlvida edərək yola düşdüm.
* * *
Vətəndən xaric qapalı pansion, dörd divar içində yeknəsəq yaşayış, hər bir
tutulacaq işin çınqraq ilə olmasını bir xəyalınıza gətirin ki, belə bir yerdə, asudə,
gözəl təbiət içində bəslənmiş bir uşağın halı
|