qazıyıb çuxura salmısınız, amma ortasını dik qoymusunuz.
Kəndlilər Qədirin meyitini çıxarıb qəbri düzəltdilər. Sonra yenə qəbrə qoyub
basdırdılar. Molla Qasımın at üstə tək oturmağa taqəti yox idi, onu Kərimin tərkinə
mindirib qurşağı ilə bağladılar ki, atdan yıxılmasın. Bu tövr ilə Qənbər və Kərim
əhli arasında yayıldı. Nadinc uşaqlar Molla Qasımın evinin yanından keçdikdə
- Molla Qasım, qaç xortdan gəldi.
Molla Qasımın azarı getdikcə artırdı. Axırda el dağdan enən zaman, ağartının
qızğın alver vaxtı Güllücə kəndinin sabiq mollası, həkimi, taciri, ağsaqqalı və sairə
Milli Kitabxana
275
NƏ ÜÇÜN
Axşamçağı, 1905-ci il yanvarın 8-də, Vasilyevski cəzirəsi küçələrindən birində
uçuşan, sovrulan qarlarla əlləşərək, şiddətli dondurucu ruzgarlarla boğuşaraq, işçi
bir qadın mənzilinə qayıdırdı. Bu qadının çöhrəsində bir məyusluq görünürdü, onu
gözləyən ac uşağına bir parça da olsa çörək tapmamışdı, kiçik qızcığazının yanına
əliboş gedirdi.
Qadın gəlib mənzilinə çatdı. Donmuş əli ilə qapını döydü. Balaca Lena çox
çətinliklə qapının cəftəsini açıb anasını içəri buraxdı.
- Anacığım, yemək gətirdinmi? - deyə uşaq soruşdu.
- Toxda, balacığım, qoy donmuş əzamı bir isidim, - deyə Vera üst paltarını
çıxarıb bir mitil əsgi yorğana büründü, lakin qapı və pəncərə arasından soxulan
ruzgar rütubətli, soyuq və balaca otağı elə soyutmuşdu ki, Vera yorğanın altında da
titrəyirdi. Kürkünə bürunüb bucaqda mürgüləyən 80 yaşlı Mixail baba nəvəsinin
gəldiyini duydu. Bir qədər sükutdan sonra baba soruşdu:
- Vera, yığıncağınızda nə qərara gəldiniz?
Vera titrək səslə cavab verdi:
- On üç min tətil edən "Putilov" işçisi, başqa zavod və fabrik işçilərilə bahəm
belə qət etdilər ki, sabah arvad-uşaqlar ilə birlikdə çar babaya müraciət etsinlər,
ona dərdlərini söyləsinlər və imdad istəsinlər.
Bunu eşitdikdə Lena sevincək soruşdu:
- Anacığım, məni də aparacaqsanmı? Bax mən daha səndən yemək istəmirəm,
sabah çar babam bizə
hər şey
verəcəkdir. Anacığım,
qorxma, mən
yorulmayacağam, aclıqdan da şikayət etməyəcəyəm.
Mixail baba istehza ilə dedi:
- Çar babadan imdad gözləmək, zülm yuvasına müraciət etmək, nə qədər
sadəlilik. Romanov xanədanına altı oğul, beş nəvə qurban vermişəm, belə xidmət
əvəzində bu uzun ömrümdə bir qarın çörəyə möhtac olmuşam. Qızım, qorxuram,
sabah çar babanız çörək əvəzinə sizləri qurğuşuna qurban etsin.
- Nə deyirsən, baba? Elə iş olarmı? Biz fabrik-zavod sahiblərindən mümkün
olmayan bir şey tələb etmirik. Gündə 12 saat zəhmətə, işçi qadınların gündəlik
məvacibini 70 qəpiyə və erkəklərinkinin bir manat qədər artırılmasını rica edirik,
bu böyük bir tələbmi? Bir də sabah biz silahsız, əllərimizdə kilsə bayraqları,
döşlərimizdə xaç,