Süleyman sani axundov seçİLMİŞ ƏSƏRLƏRİ
Yüklə 3,42 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Milli Kitabxana
328
- Dediniz: dövlətli olmasın. - Dedik: olmasın. - Dediniz: bəy, xan, ağa, xozeyin olmasın. - Dedik: olmasın. - İndi nə deyirsiniz ki, çadra olmasın. Bax, mən buna yoxam!.. Bu vaxt həyətdə qışqırıq qopdu. - Yenə Məşədi Səfər arvadını döyür. Haraya gedim, - deyə Səlimə nənə həyətə çıxdı.
- Qulam, Məşədi Səfər kimdir? - deyə İbrahim sordu. - Məşədi Səfər bu evin sahibidir. Özü də quzu cildinə girmiş bir qurddur. Danışanda deyirsən ki, əski bir kommunistdir. Ləqəbi də "Siyasətçi"dir. Yəqin ki, bir azdan sonra özü buraya gələcəkdir; çünki hər bir belə ittifaqda mənim yanımda özünü safa çıxarıb, arvadı Səkinəni taqsırlandırır. Doğrudan da, bir azdan sonra Məşədi Səfər söylənə-söylənə içəri girdi. Cavanlarla salamlaşdı. İbrahimə işarə edərək: - Yəqin yoldaş da fikir edəcəkdir ki, mən davakar, arvad incidən bir adamam. Əsla, yox. Mirzə Qulam təsdiq edər ki, mən köhnəpərəst deyiləm. Oğlum da onun yanında oxuyur, qızımı da bu ildən uşaq bağçasına qoymuşam, ancaq bu evi yıxılmış arvad evini-eşiyini atıb küçələrə düşübdür ki, mən mollanın təqlidini çıxaranlara tamaşa edəcəyəm. Mən deməyirəm ki, tamaşa etməsin, lakin qabaqca evini, həyətini süpürsün, xörəyi hazır etsin, uşaqların qarnını doydursun, sonra hansı cəhənnəmə istəyirsə, itilib getsin. Mirzə Qulam bilir ki, mən bu arvaddan nə əziyyət və məşəqqət çəkirəm. Nə üçün? Çünki bu bədbəxt qızı bədbəxt, elmsizdir, ay kaş bu Şura hökuməti otuz-qırx il bundan irəli gəlmiş olaydı! Onda biz də oxumuş, tərbiyəli ailə sahibi olmuşduq. Burada Məşədi Səfər bir nəfəsini alıb kursüdə oturdu. - Mirzə Qulam, məni yoldaşla tanış etmədin. Yoldaş nə iş sahibidir?.. - Ay Məşədi Səfər, qurma saat kimi aramsız zınqrovunu çalırsan. Heç fürsət verirsənmi ki, tanış edim? – deyə Qulam cavab verdi. Sonra məşədiyə mənalı baxışla:
- Bizim yoldaş yazıçıdır! Məşədi Səfər, bunu eşitcək, cəld yerindən qalxıb, iki əli ilə İbrahimin əlini sıxaraq: - Yoldaş, sizinlə tanış olmağa çox şadam! Mən yazıçıları artıq dərəcədə sevirəm. Bəlkə, artıq-əskik söz danışdım, məni əfv edəsiniz.
Milli Kitabxana 329
Mən özüm çox basavad adamam; qəzet-jurnal gecə və gündüz əlimdən düşmür. Ələlxüsus siyasəti çox sevirəm. Ləqəbim də "Siyasətçi'.'dir. Ancaq yoldaş, Şura hökumətinin bir siyasətini mən başa düşə bilmədim. Bu barədə fikrinizi bilmək istərəm.
- Dediniz: allah yoxdur. - Dedik: yoxdur. - Dediniz: peyğəmbər, imam yoxdur. - Dedik: yoxdur. - Dediniz: din, məzhəb, şəriət, quran, oruc, namaz yoxdur. - Dedik: yoxdur. - Dediniz: məscid, molla, seyid, mərsiyəxan yoxdur. - Dedik: yoxdur. - Dediniz: ünas ilə zükur 1 müsavidir. - Dedik: müsavidir. - Axırda dediniz: əskidən bizə miras qalmış çadra yox olsun. - Dedik: yox olsun. - İndi də deyirsiniz ki, papaq da yox olsun. Bax, bunda mən yoxam!.. Bunu eşitdikdə İbrahim gülümsünərək dedi: - Məşədi Səfər, bir belə "müqəddəs" şeydən əl çəkə bildin, nə üçün bu "namus" papağından əl çəkə bilməyirsən? - Yoldaş, görünür ki, mətləbə dərindən fikir vermədiniz. Mənim sözüm papaqda deyil, siyasətdədir. İstəyirsiniz bu saat bu papaq əvəzinə başıma nəinki kepka, lap lodrağan (lüteran) qalpağı qoyum. Mən köhnəpərəst deyiləm; Mirzə Qulam təsdiq edər, ancaq bir mənə deyin görüm, Azərbaycanda nə qədər can var? - Təxminən iki milyon yeddi yüz min, - deyə Qulam cavab verdi. - Atan oldu rəhmətlik, bu miqdarın yeddi yüz minini papaq geyməyənlərə çıxaq, yarısını ünas tayfasına, yerdə qalar bir milyon. Demək, papaq geyən bir milyon candır. Orta hesab ilə ildə on min dəri lazımdır. Dərinin birini 30 manatdan götürsək, hökumətimiz ildə 3 milyon manat itirir. Bax, mən bu siyasəti başa düşə bilməyirəm, indi fikrimi anladınızmı? – deyə Məşədi Səfər sordu. - Məşədi Səfər, nə üçün ticarət siyasətinizə qadınların çadralarını daxil etməyirsiniz? Qadınlarla kişilər Milli Kitabxana 330
- Onun bu mətləbə dəxli yoxdur. Mən köhnəpərəst deyiləm, çadranın atılması tərəfdarıyam. Mən arvadım Səkinəyə min dəfə demişəm ki, arvad, bu mirası at getsin, lakin o özü atmayır. Qadınlara zor etməyi vicdanım qəbul etməyir, - deyə Məşədi Səfər meydana çağırıcı bir nəzərlə baxdı: - Məşədi Səfər, qadını döyməyə vicdanınız necə yol verir? - Yoldaş, o lazımdır; çünki qadın tayfası uşaq tayfası kimidir. Onlara quru söz kar etməz, yeri gəldikdə döymək lazımdır. Yoldaş, mətləbdən kənara çıxdıq. Sualıma cavab gözləyirəm. Qulam dedi: - Məşədi Səfər, siz, necə ki, bir alış-verişçi... - Rica edirəm, səhvinizi düzəldiniz, mən sənətkaram. - Bəli, siz sənətkarsınız, ancaq siz hökumətin hər bir tədbirindən sandıqçalara para toplamaq gözləyirsiniz; bu yalnız bir nəzərdir. Hökumət, maarif, səhiyyə və qeyri mədəni işlərə milyonlar sərf etdikdə öz para sandıqlarını güdməyir, dəri və çadradan gələn paranı öz böyük məqsədinə qurban edir. - Məşədi Səfər, izninizlə bir sual da mən vermək istəyirəm. - Buyur, yoldaş yazıçı. - Sizin sənətiniz nədir? - Mənim?.. Sənətim?.. Nə üçün soruşursunuz? Onun mətləbə dəxli yoxdur. - Heç, bilmək istəyirəm. - Mən... papaqçıyam. - Onda mətləb aydın oldu... Məşədi, hökumətin bu yeni tədbirindən nə üçün xofa düşmüsünüz, o da aydın oldu. - Yox, yoldaş, vicdanım haqqı səhv edirsiniz... Mən elə adam deyiləm. Mirzə Qulam təsdiq edə bilər. - Yenə zalım qızının səsi gəlir. Gedim görüm uşaqları incitməyir ki, - deyə Məşədi Səfər qalxıb getdi. İbrahim soruşdu: - Qulam, sən nədə yoxsan? - Mən də çadra ilə papağın indiyə kimi yaşamasında yoxam. |