Milli Kitabxana
416
Oğlunun belə cavabından Əlimərdan fərəhlənib, Nəcibəyə deyərdi:
-
Nahaq yerə, əzizim, zəhmət çəkmə, oğul gerək atasının yolu ilə getsin.
Əlimərdanın gəmiçilikdə də baxtı gətirmədi. Gah gəmisi dumana düşüb, başqa
gəmilərə toqqaşırdı və sınıb onu xeyli zərərə salırdı; gah daşıdığı mala zəfər
yetirdiyi üçün onun cəriməsini verirdi. Getdikcə Əlimərdan borca düşürdü, bu
səbəbə onu fikir alırdı; ancaq işinin boylə dolaşıq olmasını Nəcibədən gizli saxlardı
ki, onu təşvişə salıb rahatsız etməsin. Həmişə Nəcibənin yanında Əlimərdan özünü
şad saxlayırdı. Nəcibə isə bunu duyurdu və bunuu üçün də keyfi açılmayırdı.
Əlimərdana tez-tez yalvarırdı ki, bu sənətdən əl götürsün. İndi Əlimərdan özü də
bu fikrə gəlmişdi. Ona görə Nəcibəyə dedi: "Nəcibə sənə söz verirəm ki, işlərimi
bir qaydaya salan kimi bu sənətdən əl götürəcəyəm". Nəcibə ərinin verdıyi bu
vədəsindən nihayətdə şad oldu.
* * *
Payızın son ayı idi. Qara dənizin ən fırtınalı bir zamanı idi. Üç gün idi ki,
dənizin nəriltisi və gurultusuna adət etməmiş şəhər əhli yata bilməyirdi. Qara
dənizin boylə adətdən xaric nəriltisini qoca kişilər də görmədiklərini söyləyirdilər.
Əlimərdanın gələn vaxtı idi. Fəqət gəlib çıxmadığı Nəcibə xanımı çox təşvişə
salırdı. Gecələr yatmayıb namaz qılır və Əlimərdanın salamat olması üçün allaha
dua edirdi. Gündüzlər də durbində dənizə baxıb, təşvişdə idi. Qara dənizin zəhmi
balaca Əşrəfi də almışdı. O, Həsən lələsinə deirdi: "Həsən lələ! Daha mən kapitan
olmağı istəmirəm!" Nəcibənin təşvişi getdikcə artırdı.
-
Həsən lələ, görəsən bu necə işdir. Əlimərdan necə oldu? Üç gün bundan
qabaq gəlib çıxası idi. Bu barədə sən nə fikir edirsən?
-
Qorxma, xanım, allah kərimdir, heç şey olmaz! Gəminin kapitanı təcrübəli
adamdır. Qara dənizi öz əlinin içi kimi tanıyır.
Nəcibə xanım artıq dərəcədə təşvişdə idi. Hansı gəmiçidon soruşurdularsa,
gördüm deyən yox idi. Nəhayət, "Trapezund" şəhərinə mal apardığını soraq verən
tapıldı. Həsən lələ hər gəmi gələn kimi körpüdə hazır olurdu ki, ağasından bir
xəbər bilsin. Bir axşam Həsən lələ xeyli qəmgin evə qayıtdı. Nəcibə xanım onu
görüb, artıq təşvilə soruşdu;
Milli Kitabxana
417
-
Həsən lələ, nə xəbər bildin?
-
Xanım, bir yaxşı xəbər bilməmişəm, ağa, nə səbəbdən isə "N" şəhərində
gəmidən mal verdiyi zaman divan, tərəfindən tutulub dustaq olmuşdur və gəminin
bəzi malları da zəbt edilmişdir, Ancaq nə səbəbə? Nə üçün? Burasını dürüst xəbər
verən yoxdur.
Bu xəbərdən biçarə Nəcibə xanım bitab olub, özündən getdi. Bu ittifaqdan üç
gün keçmiş Əlimərdan gəmisi ilə bərabər gəlib, öz şəhərinə çıxdı. Fəqət, şəhərə
çatan kimi onunla gələn divan əhli onu, kimsə ilə görüşməmiş, həbsxanaya
apardılar və bir müddət heç kəsi onun yanına qoymadılar.
Zavallı Nəcibə bu ittifaqdan xəstə olub yatırdı. Axırda Nəcibə xanıma əri ilə
görüşməyə izin verdilər. Əlimərdan arvadı ilə görüşdükdə dedi:
-
Nəcibə, öz təqsirimdir ki, çəkirəm. Axır vaxtlar işlərim çox dolaşmışdı,
borclarım həddən aşmışdı. Ancaq həqiqəti səndən gizləyirdim. Bir cuhud məni
yoldan çıxartdı. Çox artıq kirayə verməklə Osmanlı torpağından Rusiyaya gəmilə
"kontraband" qaçaq malı yığdı.
Gəlib "N" şəhərinə çıxdıq. Sahibi getdi ki, axşam gəlib mahnı gəmidən
çıxartsın. Mən də yük vurduğum qeyri malları gəmidən çıxardırdım. Divan əhli
gəlib gəmini axtardı. "Kontraband" malları tutdu. Cuhud da yox oldu. Təqsiri
boynuma qoyub məni dustaq etdilər. Ancaq, Nəcibə, qəm etmə, allah kərimdir. Get
Əşrəfdən de muğayat ol.
Əlimərdanı altı ay həbsdə saxlayandan sonra məhkəmədə işinə baxdılar və onu
müqəssir edib, beş il vaxta Sibirdə, Tomsk quberniyaya göndərməyə qərar verdilər
və iki həftə möhlət verdilər ki, bütün işlərini sərəncam etsin. Əlimərdan hər şeyini
satıb, borclarını verdi və özünə də bir qədər pul qaldı. Əlimərdanın fikri sibirligini
çəkib qurtarınca Nəcibə və Əşrəfi Kamilı xanımın yanında qoymaq idi. Amma
vəfalı arvad ərindən ayrılmaq istəmədi. Kamilə xanım və əri nə qədər yalvardılar
isə də mümkün olmadı. Axırda Əlimərdan əlacsız qalıb, razı oldu. Həsən lələ də
bunlardan ayrılmaq istəmədi və dedi: mən çox dünya görmüşəm və özüm də rusca
bilirəm. Siz isə heç biriniz bilməyirsiniz, mənsiz necə dolanarsınız? Mənim sizə
xeyirdən başqa nə zərərim ola bilər? Həsən lələ bu sözdən sonra Əlimərdandan
getməyə izin istədi və onu razı elədi.
Yaym əvvəlində, yağışlı bir gündə Əlimərdan, Nəcibə, Əşrəf və Həsən lələ
gözü yaşlı, qohum-əqrəbalarından və gözəl vətənlərindən
|