Milli Kitabxana
43
Q u l u. Mən də gedib Hacı Muradı qorxudacağam, pullarımı alacağam. Di
vaxtı itirmə, tez get. (Nabat qaçaraq gedir.) Arvadın ağlı, ya uşağın ağlı, hər şeyə
o saat inanır.
Fit ilə yoldaşlarını çağırır. Bu səsə Niyazla Qurban, üstlərində əsləhə
1
gəlirlər.
Q u r b a n. Qulu, nə çox ləngidin?
N i y a z. Bir şey bildin, ya yox?
Q u l u. Yoldaşlar, işimiz çox rast gətiribdir. Evdə bir Hacı Muraddan və bir də
Əliquludan başqa heç kəs yoxdur. Qızı bu saat İmrana qoşulub qaçdı. Qulluqçunu
da mən aldatmışam ki, səni götürüb qaçacağam. İndi gedib yolumu gözləyir.
N i y a z. Bəs Əliquluya nə tədbir çəkmisən? Qulu, doğrusu, mənim ondan
gözüm su içmir. Çox usta, hiyləgər adama oxşayır. Qorxuram bizi aldadıb, divana
məlum edə. Hamımızı tutdura.
Q u r b a n. Niyaz doğru deyir, çox şübhəli adama oxşayır.
Q u l u. Yoldaşlar, mən elə iş tutmaram ki, ondan bizə xəta gələ. Əliqulu
divandan elə qorxur, necə ki, it dəyənəkdən. Bu barədə arxayın olun. Əliqulu bu
işdən qaça bilməz.
N i y a z. Söylə görək, onu haradan bildin?
Q u r b a n. Əlbəttə, söylə, yoldaşımızın necə adam olduğunu gərək biz də
bilək.
Q u l u. Yoldaşlar, indi onun vaxtı deyil. Sonra sizə danışaram.
N i y a z. Bəs niyə dayanmışıq? Hacı Muradın qulluğuna gedək də.
Q u l u. Yox, gərək gözləyək. Əliqulu özü buraya gələsidir. Odur gəlir.
Əliqulu gəlib çatır.
Ə l i q u l u. Hacı Muradın əziz qonaqları, xoş gəlmişsiniz. Ancaq ərbabın bir
balaca nəqahəti var. Sizi qəbul edə bilməyəcəkdir.
Q u l u. Əliqulu, zarafatı burax. Niyə belə gec gəldin. Bir şey var?
Ə l i q u l u. Yoldaşlar, gərək işi sabaha qoyaq.
Q u l u. Nə səbəbə?
Ə l i q u l u. Çünki Hacı Murad Məhərrəm bəygilə gedəsi olmadı. Özü
Məhərrəm bəyi gözləyir və evdəkilərin hamısı da oyaqdır amma
Silah
Milli Kitabxana
44
sabah axşam Məhərrəm bəyə qonaqdır. Otağın açarı da məndə olacaqdır.
Q u r b a n. Yoldaşlar, nahaq yerə vaxt itiririk. İndi Məhərrəm bəy gəlincə mən
min ev yarmışdım. O ki qaldı Hacı Murada, boğazından elə basaram ki, bir də
qiyamətdə oyanar.
Ə l i q u l u. Xeyr, mən buna razı deyiləm. İş gərək tədbirlə ola. Yoxsa içindən
xata çıxar.
N i y a z. Görünür, Əliqulu işdən baş qaçırır. Amma Qulu bizə özgə cürə
demişdi.
Q u l u. Niyaz doğru deyir, Əliqulu əmi başqa fikrə düşübdür, amma bilsin ki,
baş tutası iş deyil. Onun fikri bu gecə Hacı Muradın pullarına yaxşıca qulluq edib
Araz çayını aşmaqdır. (Üzünü Əliquluya tutub) Belədirmi, Səfdər əmi?
Ə l i q u l u (diksinmiş). Nə dedin, mən Səfdər...
Q u l u. Bəli, Tehran həbsxanasından qaçmış oğrubaşı Səfdərsən. Mən də
Quluyam. Yaxşı tanı. Məni aldatmaq olmaz.
N i y a z, Q u r b a n. Oğrubaşı?!.
Q u l u. İndi, Tehran lotusu Səfdər, bizə yoldaşsanmı?
Ə l i q u l u. Yoldaşam, hər nə buyursanız əmrinizə tabəyəm.
Q u l u. Ha beləcə, Əliqulu əmi, yoldaş yoldaş ilə tən gərək, tən olmasa, gen
gərək. İndi de görüm, Gülzarın İmran ilə qoşulub qaçmağından xəbərin varmı?
Ə l i q u l u. Bəli, var.
Q u l u. Bəs Nabat haradadır?
Ə l i q u l u. Göndərmisən gedib yolunu gözləyir.
Q u l u. Oda düzdür. Hərif olmağını bəyənirəm. İndi bir sual qaldı. De görüm.
doğrudanmı Hacı Murad Məhərrəm bəyi gözləyir?
Ə l i q u l u. Bəli, gündüzdən məni göndərmişdi ki, Məhərrəm bəyi bu axşama
məsləhətə çağırım. Ancaq bəy dedi ki, Hacıya de qonaqlarım var, gec gələcəyəm.
Q u l u. Bu daha yaxşı oldu. İndi, yoldaşlar, hazır olun, Hacı Muradın
qulluğuna gedək. Əliqulu əmi sən ağsaqqalsan, qabağa düş.
Gedirlər.
Pərdə
Milli Kitabxana
45
BEŞİNCİ PƏRDƏ
Səhnə Hacı Muradın otağını göstərir.
H a c ı M u r a d (yalqız). İmranı qovdum getdi, amma qız yenə də razı olmur.
Məhərrəm bəy gəlsin, görək işə nə əncam çəkirik. İmran da istədi ki, atası Şeyx
Əlidən qalan malı məndən istəsin, gördü ki, xeyr o girən kol deyil. Elə hesab
verdim ki, papağını da götürüb qaçdı. Durum Şeyx Əlidən qalan cavahir və
qızılları yoxlayın. (Durub sandığı açır.) Pəh, pəh, pəh... almazların şəfəqi
gözlərimi qamaşdırır. Bu irilikdə mirvari, bu rəngdə yaqut heç Xəta padşahının
xəzinəsində də tapılmaz.
Qulu, Niyaz, Qurban daxil olurlar.
Q u l u. Sənin kimi xəsis, tamahkar da dünyada tapılmaz.
H a c ı M u r a d (sandığın qapağını salıb). A zalımlar, siz kimsiniz? Məndən
nə istəyirsiniz?
Q u l u. Hacı Murad, nökərin Qulunu tanımırsan? Nə tez yadından çıxartmısan?
H a c ı M u r a d. Qulu, sənsən? Buyur əyləş, yoldaşların da xoş gəlibdir. Mənə
görə nə qulluğun var? Yəqin məvacibinin dalınca gəlmisən, mən özüm də səni
axtarırdım ki, haqqını verəm.
Q u l u. Haqqım çox ağırdır, qorxuram öz ixtiyarın ilə verməyəsən. (Sandığa
tərəf gedir.)
H a c ı M u r a d (onun əlindən tutub). Nə istəyirsən? Qoymaram!
Q u l u. Demədimmi, öz ixtiyarınla verməyəcəksən. Qurban tut, Niyaz,
qollarını bağla!
H a c ı M u r a d. Ay aman, qoymayın! Məni öldürürlər!
Q u r b a n (xəncəri sivirib). A kişi, səsini kəs, yoxsa qarnına soxaram. (Əllərini
bağlayır.)
H a c ı M u r a d. Ay haray! Ay aman! Ay Əliqulu!
Ə l i q u l u (daxil olur.) Nə buyurursan, ağa can?
Yoldaşları gülüşürlər.
H a c ı M u r a d. Tez get divana məlum elə!
Ə l i q u l u. Ağa can, indi sənin hakimi-şərin bunlardır, bu saat divan
edəcəklər. Cəza-fəza etmək artıqdır.
Hacı Murad. Əliqulu, sən də bunların yoldaşı imişsən? Ay aman, qoymayın!
Milli Kitabxana
46
Q u r b a n. A kişi, qoysanız xəncəri soxum rədd olsun.
Q u l u. Yox, öldürmə. O gərək ölümdən artıq cəza çəkə. Ağzını bağlayın, səs
çıxarmasın. (Hacı Muradın əl-ayağını bağlayıb yerə qoyurlar.) Qurban, gəl
sandığən qapağını tut. (Qurban tutur, Qulu mücrünü çıxarıb Niyaza verir.) Niyaz,
bunu al. İndi, yoldaşlar, gəlin buraya, Əliqulu əmi, de görüm bundan xəbərin var
idi, ya yox? Niyaz, o döşəkçəni, palazı qaldır. (Niyaz qaldırır.) Qurban, gəl
xəncərlə bu yeri qaz. (Qurban qazır, Qulu bir başqa mücrü çıxardır.) Əliqulu əmi
bu sirri bilirdinmi?
Ə l i q u l u. Bəli, duymuşdum ki, orada bir şey var, çünki Hacı Murad oranı
tez-tez yoxlayırdı.
H a c ı M u r a d (başını qaldırıb xırıltılı səslə deyir.) Evim yıxıldı.
Q u r b a n. Sus!..
Q u l u. Yoldaşlar, daha dayanmaq yeri deyil. İndi o biri kaftar da gəlib çıxar.
N i y a z. Eybi yoxdur, onu da hacının gününə salarıq.
Q u l u. Hacı Murad, xudahafiz. Hərgah Ağa Qulunu axtarsan, Şama gəl. Siz
öləsiz, nəinki Şama, hətta Hindistana da gəlib çıxar.
Hamı gedir, pərdə bir müddət açıq qalır, sonra Məhərrəm bəy daxil olur.
M ə h ə r r ə m b ə y. Evdə, həyətdə heç kəsi tapmadım, bunlar necə olmuşlar?
Bu palazı, döşəkçəni niyə buraya çəkiblər? Yoxsa, evə oğru gəlmişdir. Elədi ki,
var. Bəs Hacı Murad haradadır? (Bucaqdan Hacı Muradın xırtltısı gəlir.) Budur
burada. Bunun əl-ayağını kim bağlamış? (Açır.)
H a c ı M u r a d. Məhərrəm bəy, evim yıxıldı...
M ə h ə r r ə m b ə y. Hacı əmi, de görüm, sənə nə olub? Əl-ayağını kim
bağlayıb?
H a c ı M u r a d. Qulu zalım oğlu. Əliqulu da ona yoldaş idi. Evim yıxıldı,
tarmar oldu. (Gedir sandığa baxır.) Hanı şəfəqin, gözəl cəvahir, haradasan zərif
qızıllar?! Məhərrəm bəy, tez get divana məlum et. O quldurları tutdurub, mənim
pullarımı qaytar.
Nabat təngnəfəs daxil olur.
N a b a t. Ağa, İmran Gülzar xanımı götürüb qaçdı.
Məhərrəm bəy və Hacı mat qalırlar.
M ə h ə r r ə m bəy. Əlimdən mal-dövlət çıxdı.
Dostları ilə paylaş: |