Beynəlxalq hüququn fəlsəfəsi Beynəlxalq hüquq sistemi nəzəri baxımdan normalardan və qaydalardan
ibarət olan şəbəkələrdən, mexanizm və sistemdən formalaşır və normalar da
sistemin özünü formalaşdırır.
Beynəlxalq hüququn sahələr üzrə tənzimləmə normaları mövcuddur. Bu
normalar cəm halda beynəlxalq hüququn nəzəri immunitetini yaradır. Bir halda
beynəlxalq hüququn bir prinsipi, norma və qaydaları pozulduqda, qəbul
olunmuş ədalət pozulur. Yeni vəziyyət meydana gəlir. Bir və ya da bir neçə
norma pozulduqda, arxasınca yeni norma və qayda pozucunun nəzəri
baxımdan qabağını kəsməyə başlayır. Məsələn, beynəlxalq hüquqda işğalı
özündə əks etdirən müharibələr aktlar olaraq rədd olunur. Lakin bu norma
pozulanda, müharibə başlayanda artıq yeni hüquq norma və qaydaları ortaya
çıxır ki, nəzəri baxımdan pozulmuş aktın qarşısını ala bilsin. Bu anda əks-
aktorlar da yeni vəziyyətə uyğun hərəkət edirlər. Məsələn, ərazisi işğala məruz
qalmış dövlət nəzəri normalardan irəli gələrək, hesab edir ki, ərazisini müdafiə
etməlidir və bu baxımdan da silaha əl atır. Beynəlxalq hüquq immuniteti nəzəri
və təcrübi əsaslarla özünün pozulmuş vəziyyətini bərpa etməyə çalışır. Lakin
pozan tərəf güclü olduqda immunitet tab gətirə bilmir. Nəzəri sistem zəifləyir
və iflasa uğrayır. Yeni normalar üzə çıxamaq zərurəti ilə üzləşir. Beynəlxalq
hüquq nəzəri sistemi "xəstələnir". Əvvəlki nəzəri sistemin tərkibi dəyişir,
elementləri azalır.
Beynəlxalq hüquq nəzəri baxımdan praktik (pozucu) aktorlar önündə zəif
immunitetli nəzəri sistemdir. Reallıq başqadır. O da düzdür ki, bu nəzəri zəif
sitem lazım olanda böyük aktorlar üçün vasitə rolunu da oynayır. Böyük dövlət
özünü hüquqi addım atan tərəf kimi qələmə verir. Beynəlxalq hüqüq praktik
dünya siyasətində güc dövlətlərinin fəaliyyəti önündə nəticə etibarilə zəif
nəzəri bir anlayışdır.