2015 Number 2, Volume 1, 2015
Yüklə 234,77 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
90 | Elxan Mikayılov
. Milli standartlaşdırma sisteminin qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsində rolu: mövcud vəziyyət və beynəlxalq təcrübə
verilmir. Yeyinti məhsullarına istehsalatda və bazarda nəzarətə gəldikdə isə yenə də bu nəzarət qida təhlükəsizliyi üzrə vahid orqan tərəfindən və ya səhiyyə və kənd təsərrüfatı nazirlikləri tərəfindən həyata keçirilir. Milil standartlaşdırma sistemi tərəfindən yalnız yeyinti məhsulların qablaşdırılması, markalanması, daşınması və saxlanmasına nəzarət edilir, ancaq sertifikatlaşdırma aparmadan. Göründüyü kimi ölkəmizdə hər üç mərhələ üzrə (yeyinti məhsullarına normativ sənədlərin hazırlanması, sertifikatlaşdırılması və uyğunluğuna nəzarət) milli standartlaşdırma sistemi qida təhlükəsizliyində rola malikdir ki, beynəlxaq təcrübədə bunların heç biri mövcud deyil. Beynəlxalq təcrübənin daha aydın olması üçün Avropa Birliyinin və ayrı-ayrı ölkələrin təcrübələrinə nəzər salaq.
Avropa Birliyində yeyinti məhsullarına bazarda nəzarət ayrıca aparılır və bunun üçün aidiyyəti qurumlar mövcuddur. Avropa Birliyində qida təhlükəsizliyi üzrə ümumi bir qurum mövcuddur ki, həmin qurum bütün Birlik üzrə qida təhlükəsizliyinin təmin edilməsinə nəzarət və milli orqanların fəaliyyətin koordinasiya edir. O cümlədən üzv ölkələrin əksəriyyətində də qida təhlükəsizliyi sahəsində vahid orqan yaradılıb. Məsələn, Litvada bir neçə qurum (Dövlət Gigiyenik İnpektoluğu, Dövlət Keyfiyyət İnspektorluğu və Dövlət Baytarlıq Xidməti) ləğv edilərək birbaşa Nazirlər Kabineti yanında vahid Dövlət Qida və Baytarlıq xidməti yaradıldı ki, həmin Xidmət qida məhsullarının təhlükəsizliyinə nəzarət və heyvanlara baytarlıq yoxlamaların həyata keçirir. Avropa Birliyinin 7 ölkəsində baytarlıq və fitosanitar nəzarət funskiyaları da daixl olmaqla qida təhlükəsizliyi üzrə vahid orqan mövcuddur. 22 ölkəsində isə qida təhlükəsizliyi nazirliklər yanında (əsasən Kənd Təsərrüfatı və Səhiyyə Nazirlikləri) yaradılmış orqanlar tərəfindən təmin edilir. Birliyə üzv 6 ölkədə isə qida təhlükəsizliyi funksiyaları Səhiyyə və Kənd Təsərrüfatı Nazirlikləri arasında bölüşdürülüb. Onu da qeyd edək ki, Avropa Birliyində heç bir ölkəsində milli standartlaşdırma orqanı qida təhlküəsizliyinin tənzimlənməsində hər hansı bir rola malik deyil [8].
ÜTT-nin üzvü olan və Avropa Birlyinə inteqrasiya edən MDB dövlətlərində də oxşar islahatlar həyata keçirilir. Belə ki, Ukraynada bazara nəzarəti həyata keçirən əsas orqan yeni yaradılmış İstehlakçıların Müdafiəsi üzrə Dövlət İnspektorluğudur. Konkret məhsullara nəzarəti isə aidiyyəti sahə nazirlikləri və dövlət orqanları həyata keçirir. Ukraynada yeyinti məhsullarının təhlükəsizliyi sahəsində tənzimləyici funksiyaların Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və nəzarət funksiyalarının yeni yaradılmış Dövlət Baytarlıq və Fitosanitar Xidməti həyata keçirir. Səhiyyə Nazirliyinin tabeliyində olan Dövlət Sanitariya və Epidemioloji Xidmətinin yeyinti məhsullarının təhlükəsizliyinə nəzarət funksiyalarının böyük bir hissəsi 2013-cü ilin əvvələrindən Dövlət Baytarlıq və Fitosanitar Xidmətinə ötürülüb [3, s. 11]. Moldovada bazara nəzarət funksiyalarını yerinə yetirən müxtəlif qurumlar mövcuddur. Hər bir bazara nəzarət qurumunun nəzarət etdiyi məhsullar siyahısı vardır. Məsələn, Texniki Nəzarət və Riskli Sənaye Məhsulları üzrə Baş İnspektorluq mülki istifadə üçün partlayıcılara, Bazara Nəzarət, Metrologiya və İstehlakçıların Qorunması üzrə Baş İnspektorluq aşağı voltajlı cihazlara, isti su qaynadıcılarına, liftlərə, sənaye avadanlıqlarına, oyuncaqlara, elektromaqnit uyğunluğuna, tibbi avadanlıqlara, Sanitar-Epidemioloji Dövlət Xidməti qablaşdırma və AzJESS Azərbaycanın İqtisadi və Sosial Araşdırmalar Jurnalı Number 2, Volume 1, 2015
Yüklə 234,77 Kb. Dostları ilə paylaş:
|