“Mülkü müdafiə” fənni üzrə kollokvium suallarının cavabları


Zəlzələ.Onun növləri və baş vermə səbəbləri



Yüklə 462,36 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə22/29
tarix02.01.2022
ölçüsü462,36 Kb.
#41434
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   29
MM-cavablarAZ1

4.3 Zəlzələ.Onun növləri və baş vermə səbəbləri. 

Zəlzələ - yerin təkində süxurların yerdəyişməsi sayəsində , yer qabığının müəyyən 

sahələrinin  titrəməsidir.  Zəlzələ  tektonik,  vulkanik,  eləcə  də  uçqun    və  bəndlərin 

yarılması nəticəsində meydana çıxan törəmə zəlzələ növləri, sualtı zəlzələ, habelə 

yerə  meteorit  düşməsi  və  ya  planetimizin  digər  kosmik  obyektlərlə  toqquşması 

nəticəsində baş verən zəlzələ növləri olur.  

        Tektonik  zəlzələ  daha  tez-tez  baş  verir.  Tektonik  zəlzələ-yer  qabığının 

dərinliklərində  litosfer  tavalarda  baş  verən  çatlar  və  yerdəyişmələr  nəticəsində 

meydana  çıxan  yeraltı  təkanlardan  və  ya  yer  səthinin  tərpənməsindən  ibarətdir. 

Zəlzələ zamanı çox güclü enerji meydana çıxır və elastik seysmik dalğalar şəklində 

ətrafa  yayılır.  Zəlzələ  gücünü  və  xarakterini  səciyyələndirən  əsas  parametrlər  –

zəlzələnin  maqnitudası,  zəlzələ  ocağının  dərinliyi  və  yerin  səthində  zəlzələ 

enerjisinin  intensivliyidir.  Respublikamızın  bütün  ərazisi  zəlzələ  təhlükəli 

(seysmik) zona sayılır. 1989-cu ildə hazırlanmış sonuncu xəritəyə görə, ərazimizin 

hər  yerində  8baladək,  Şamaxı-  İsmayılli,  Şəki  -Balakən,  Gəncə  -Göygöl  və  

Naxçivan MR ərazisi isə 9 baladək zəlzələ ehtimallı zonalar sayılır. Belə zonalar 

ərazimizin  1/4  qədərini  təşkil  edir,  burada  əhalinin  təxminən  20%-i  yaşayır. 

Zəlzələ 12 ballıq şkala ilə ölçülür. 



      Maqnituda – zəlzələnin törətdiyi elastik dalğaların enerjisini xarakterizə edən, 

0-dan  8,5-ə  qədər  həddə  dəyişən  enerjiyə  münasib  olan  şərti  kəmiyyətdir. 

Zəlzələnin  maqnitudasını  ölçmək  üçün  Rixter  şkalasından  istifadə  edilir  ki,  bu 

şkalada hər bir vahid özündən əvvəlki vahidə nisbətən titrəyiş enerjisinin yüz qat 

artığına müvafiqdir. 


Yüklə 462,36 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   ...   29




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin