O`simliklarni ekish va hosilini yig`ish muddatlari. Nematodalar bilan
kurashda zararlangan dalalarda o`simliklarni ekish va yig`ib olish muddatlari
ma`lum ahamiyatga ega. Aniqlanishicha, kartoshka kech ekilganda kartoshka
nematodasi bilan zararlanadi. Aksincha AQSH ning Koliforniya shtatining
janubida San Joaquin vodiysida kartoshkani juda erta ekishadi va aprel-mayda
nematodalar zararlamasdan yig`ib olishadi. Agar iyun yoki iyulgacha hosil yig`ib
olinmasa,
hosil
to`liq
nematodalar
tomonidan
zararlanadi.
Bu
joyda
chuvalchanglarning birinchi generatsiyasiildizni zararlaydi, lekin tugunaklarni
zararlashga ulgurmaydi. Ikkinchi generatsiyasi esa tugunaklarni zararlaydi va hos il
nobud bo`ladi. Ukraina sabzavot va kartoshkachilik ilmiy-tadqiqot instituti
sabzavot va kartoshka tajriba maydonlarida E. E. Fomin va V. S. Platonova,
keyinchalik V. F. Artamonovalar yozga ekilgan kartoshkalar bahordagiga nisbatan
kam zararlanishi qayd qilingan. Bir necha yil tajriba maydonlarida kartoshka
etishtirish davomida poya nematodalari bilan zararlanishini kamayishiga olib
kelgan. Sun`iy tarzda nematoda bilan zararlangan kartoshkalarda bahorgi ekishda
hosilning 25,8 % i, yozda ekishda esa 0,9 % i zararlanganligi qayd qilingan.
Vegetatsion davr davomiyligini oshishi bilan hosilning zararlanishi ortib
boraveradi.
Kartoshka
hosilini
erta
yig`ib
olishni
nematodalardan
himoyalanishning usuli sifatida o`rgangan. Bir qator mualliflar, bu usulning
27
samaradorligini qayd etishgan. Ukraina sabzavotchilik va kartoshka ilmiy-tadqiqot
institutida olib borilgan tajribalarda kartoshkaning Ella navi 15. VII da yig`ib
olinganda ildizning poya nematodalari bilan zararlanishi 0,5 % ni tashkil etgan
bo`lsa, ushbu navning hosili 25. VIII da yig`ib olinganda zararlanishi 4,5 % ga
oshganligi qayd etilgan [32].
Tajriba maydonlarida kartoshka hosilini odatdagi muddatdan 20 kun oldin
yig`ishtirib olinganda, hosilning nematoda bilan zararlanishi 2,7 % ga kamaygan.
Dostları ilə paylaş: |