ZabiTƏ teymurlu


Azərbaycan dilinin dialekt leksikası



Yüklə 1,53 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə81/145
tarix02.01.2022
ölçüsü1,53 Mb.
#46648
növüDərs
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   145
Zabite Xanim Design SONUNCU 20192 (1)

Azərbaycan dilinin dialekt leksikası 

 
69
 

 
Gərdənnig. Bu söz Azərbaycan dilinin Salyan şivəsində “boyun-
bağı növü” mənasında işlənir: Gərdənnig arvadçındı (7, 179). 
Türk ədəbi dilində gеrdanlıк sözü “boyna taxılan bəzək əşyası” 
mənasını ifadə edir (75, 408): Boynunda iri taşlı bir gerdanlık gör-
düm (Refik H.Karay). 
Gərdənlik sözü Azərbaycan ədəbi dilində “arabaya, vələ və s. qo-
şulan heyvanların boynuna keçirilən bir üzü dəri, bir üzü keçədən 
tikilən qoşqu ləvazimatı” kimi işlədilir: Gərdənliyi atın boynuna ke-
çirmək (10, 236). Bu məna türk ədəbi dilində də qeydə alınıb: Türk-
ler de birçok milletler gibi nazara, yâni göz değmesine inanan bir top-
luluktur. İşte bu sebepten çok sevdiği atına göz değmemesi için onun 
boynuna bir gerdanlık (nazarlık) geçirir. Bu öyle yaygın bir gelenek 
ve öyle köklü bir inançtır ki gerdanlığı olmayan bir at yoktur denile-
bilir (Faruk Sumer) (68, 1033). 
İ.Z.Eyuboğluna  görə  farsca  gerden (boyun)  sözündən  gerdan 
əmələ gəlib. Farsca gerden>gerdan ilə türkcə -lık şəkilçisindən ger-
danlık (boyuna taxılan bəzək əşyası) sözü düzəlib (80, 277). Qədim 
türk dili abidələrində qeyd olunan leksik vahid gerdançlık (boyun-
bağı növü) şəklində işlənib (103, 92). 
Küfə. Bu leksik vahid Azərbaycan dilinin Axalsxi şivəsində “sır-
ğa” mənasında işlənir: Küfənin bahalısı pirliyantdan olur (7, 265). 
Bu söz türk ədəbi dilində küpe şəklində işlənib “sırğa” mənası-
nı ifadə edir: Eliyle uzun ve üç boğumlu küpelerinden birisini yokladı 
(Ahmet H.Tanpınar) (69, 1827). 

Yüklə 1,53 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   77   78   79   80   81   82   83   84   ...   145




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin