Anatomiye giRİŞ
Yüklə 1,4 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kuvvet çizgisi: Çeşitli kaslarda kas liflerinin kirişlere tutunma tarzının çok değişik olduğunu
yukarıda anlatmıştık. Liflerin kirişlere tutunma tarzı ne şekilde olursa olsun, bütün kas liflerinin meydana getirdiği kuvvet bir çizgi üzerine toplanır ve bu çizgi yönünde yapışma noktasına iletilir. Esas kuvvet çizgisi adı verilen bu çizgi uzun kirişlerde kirişin içinden geçer ve kiriş yönünü izler. Yassı ve geniş kasların kirişleri yaygın, fakat çok kısa olur ve çoğunlukla iyice görülmezler. Fakat geniş kaslarda kas lifleri bir araya gelerek oldukça kalın ve gözle görülebilen huzmeler meydana getirirler. Huzmeleri oluşturan kas liflerinin meydana getirdikleri kuvvet, belirli bir yönde uzanan yan yana tutundukları yaygın ve kısa kiriş aracılığı ile kemiğe iletilir. Bu durum bize geniş kaslarda kuvvet çizgisinin kas huzmelerini izlediğini ve yönünün de huzmelerin durumuna uygun olduğunu göstermektedir. Bazı kasların değişik kemiklerden başlayan çeşitli parçalarında kas huzmeleri de değişik yönlerde uzanırlar. Bu gibi kaslarda kuvvet çizgileri de huzmelerin doğrultusuna uyarak, değişik yönler izlerler (m.deltoideus, m.trapezeus). İnsersiyon açısı: Kasın meydana getirdiği kuvvetin tamamı çoğunlukla hareket için kullanılmaz. Kuvvetin hareket için kullanılan kısmının miktarı, yapışma noktasında kirişle kemik arasında meydana gelen açının genişliğine bağlıdır. İnsersiyon açısı adı verilen bu açı, ne kadar geniş olursa, kas kuvvetinin yapışma noktası üzerinde hareketi sağlayan etkisi de o kadar fazla olur. İnsersiyon açısı 90 0 yi bulduğu zaman bu kas kuvvetinin tamamı hareket için sarf edilir. Bu gibi durumlarda fizyolojik kesitleri pek fazla olmayan kaslar da ağır gövde parçalarını harekete getirebilirler (uyluğun dış rotator kasları gibi) . 63 İnsan gövdesinde kasların çoğu dar açı yaparak kemiğe yapışırlar. Bu gibi kasların kasılma sırasında yapışma noktasına etki yapan kas kuvveti, kuvvet bileşkesi kanununa göre ikiye bölünür. Kuvvetin bir kısmı kiriş yönünde kemik üzerine çekme etkisi yapar ve kemiği harekete getirir. Diğer kısmı, kemik ekseni yönünde etki yaparak kemiği ekleme doğru çeker ve ağırlığı karşılar. Alt ekstremiteler gibi ağır parçalarda yukarıdan gelen uzun kasların hepsinin insersiyon açıları dardır. Hareketin yönü: Her bir eksen etrafında birbirine zıt iki yönde hareket yapılabileceğini eklem konusunda görmüştük (transvers eksen etrafında fleksiyon ve ekstensiyon, vertikal eksen etrafında dış ve iç rotasiyon, sagittal eksen etrafında abduksiyon ve adduksiyon hareketleri gibi) . Hareketin meydana gelebilmesi için kuvvet çizgisinin eklem eksenini her hangi bir taraftan çaprazlaması şarttır ve kuvvet çizgisi eksenle aynı yönde uzanırsa, hiç bir hareket meydana gelmez. Her bir eksen etrafında birbirine zıt iki yönde yapılabilen hareketin hangisinin meydana geleceği, kuvvet çizgisi ile eksen arasındaki çaprazın durumuna bağlıdır. Humerus' tan gelen ve ön kol kemiklerine (radius veya ulna) yapışan bir kasın kuvvet çizgisi, dirsek ekleminden geçerken, transvers ekseni önden çaprazlarsa, hareket sırasında ön kol kemikleri üzerinde bulunan hareketli nokta, humerus’ daki hareketsiz noktaya yaklaşır ve öne doğru hareket eder. Yani ön kol fleksiyon hareketi yapar. Kasın kuvvet çizgisi dirsek ekleminin transvers eksenini arkadan çaprazlarsa, aynı sebeplerden dolayı, ön kol arkaya doğru hareket eder, yani ekstensiyon hareketi yapar. Kuvvet çizgisi sagittal ekseni üstten çaprazladığı takdirde abduksiyon, alttan çaprazlarsa adduksiyon, vertikal ekseni dıştan çaprazlarsa dış rotasiyon, içten çaprazlarsa iç rotasiyon hareketleri yapılır. Hareketlerin yönünü tespit ederken, hareket sırasında hareketli noktanın hareketsiz noktaya yaklaşacağı ve bu anda en yakın yolu izleyeceğini hatırdan çıkarmamalıdır. Yüklə 1,4 Mb. Dostları ilə paylaş:
|