T. C. Ankara üN Đ vers đ tes

meyli,  eğilimi,  temayülü  olmak]  4)  Emir:  [Gerek],  [-sXn],  [-tiğini]  vb.  Dolaylı 
anlatımla  istek  ve  emir  belirtir.  Burada  möge/möchte  fiilinin  Türkçe  karşılığı 
[gerektiğini], [lâzım geldiğini, gerekli olduğunu] vb.’dir. 5) Severek, isteyerek yapma: 
[Sevmek, istemek, hoşlanmak] vb.  
            Wollen kiplik fiilinin nesnel anlam kategorileri ve Türkçe karşılıkları : 
1)    Özgür  irade  ile  talep:  [Đstemek,  talep  etmek,  irade  etmek]  vb.  2)  Kesin 
niyetle  talep,  istem:  [Bir  şeyi  yapmak  üzere  plan  yapmak,  niyetinde,  maksadında 
olmak,  maksadını  gütmek]  vb.  Bir  şeyi  yapmaya  kesin  karar  verme:  [Kararlılıkla 
istemek,  talep  etmek]  vb.  3)  Hazır  oluş:  [kararlı,  yapmaya  hazır,  istemek]  vb.  4) 
Gereklilik:  [Đstemek,  gerekmek,  ister,  gerekir,  gerekli,  gerekmekte,lâzım,  şart]  vb.  5) 
Çaba gösterme:[Đstemek,çaba göstermek,  çabalamak,gayret etmek, gayret göstermek] 
vb.  6)Doğru  muamele:[Đstemek,  gerekmek,  gereklidir,  lâzımdır,  gerekmektedir,  icap 
eder]  vb.  7)  Bir  olayın  kalıcığı,bir  eylemin  gerçekleşmemesi:  [(bitmek)  bilmemek]  8) 
Arzu, dilek ve temenni: [Đstemek, arzu etmek, dilemek, temenni etmek ] vb.  
           Sollen fiilinin nesnel anlam ve Türkçe karşılıkları: 1) Üçüncü kişiden gelen bir 
görev:[-mAlI],  [gerekli,  lâzım,gerekiyor,  gerekmekte]  vb.  2)  Dolaylı  anlatımda    emir 

---

 
320 
ifade  eder,  solle/ müsse  ile  kullanılır,  [-ması  gerektiğini,  -masının şart  olduğunu, 
-masının  lâzım,  -masının  zorunlu  olduğunu]  ile  ifade  edilir.    Müsse/solle    arasında 
anlamsal farklılık yoktur. Daha kibar emir ifadelerinde  mögen kullanılır. 3) Dini kural 
ve buyrukların yapılması gerekliliği  [-mElĐ, gerekli, şart, lâzım, gerekmekte, zorunda, 
zorunlu] vb. ile ifade edilir. Ama  mutlak bir zorunluluk ifade etmez. 4)  Genel olarak 
geçerli    sosyal  ve  ahlâki  yükümlülükler:  [-mElĐ,    gerekli,    gereklidir,  şarttır, 
zorunludur,  gerekmekte,  lâzımdır]  vb.  5)  Akılcı  davranışlarla  ilgili  tavsiye:[gerekir, 
ş
arttır,  lâzımdır,  gerekli,  gerekmekte,  gerekmektedir], 
[
-mAlI
],
[-sE    mI]  6)  Dolaylı 
istek:  [-mElĐ],    [Olman  gerekir,  olman  lâzım,  olman  gerekli]  vb.  7)  Bir  iş,  oluş  için 
koşul belirtme: [gerekli, gereklidir, gerekmekte, gerekmektedir, şart, şarttır, koşuldur, 
zorunlu, zorunludur] vb.  Koşul Konjunktiv II ile anlatılırsa, bu  biraz terreddütlü ya da 
gerçek  dışına  yakın  bir  koşuldur.  [Olasılığı  olursa,    ihtimali  olursa,    durumu  olursa] 
gibi  karşılıklar  kulanılır.  8)  Bir  işin,  oluşun  amaç  ve  anlamı:    Tahmin  anlamını  da 
içerebilir,  [olmalı,  olsa  gerek,  herhalde    olmalı,  muhtemelen  olmalı]  vb.  ile  ifade 
edilir.  9)  Kadere  teslimiyet:  Bir    tahmin  anlamını  içerir.  Türkçede  [mümkün 
olmayacaktı,  herhalde,  -meyecekti,  artık    olası  değildi]  vb.  ile  anlatılır.  10)  Soru 
sorarken    eğilim    gösterme,  belli  bir  yanıt  bekleme:[gerekli  miydi,  gerekiyor  muydu,  
lâzım  mıydı,    şart  mıydı,    gerekmekte  miydi]  vb.  11)  Gelecekte  geçmişin  ifadesi:  [-