Microsoft Word P. doc titul doc
Yüklə 0,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
__________________Milli Kitabxana__________________
48 dim metodikası elmin inkişaf səviyyəsindən geri qalır. Mövcud metodikalar zamanın tələbini ödəmir. Bunların bir qismi köhnəlmiş, digər qismi isə müasir tələblər səviyyəsində deyil. Prinsipcə yeni təlim metodlarına ehtiyac gündən-günə artır. Təcrübə göstərir ki, şagirdləri böyük zehni gərginlik tələb edən, onları tədqiqat aparmağa sövq edən, yaradıcı fəallığa alışdıran təlim metodları daha çox cəlb edir. Belə təlim, biliklərin dərindən dərk edilməsinə, onların zavod sexlərində və ya kolxoz tarlalarında bacarıqla və müvəffəqiyyətlə tətbiq edilməsi imkanlarının artırılmasına, şagirdlərin müstəqil olaraq elmi-texniki nailiyyətləri öyrənməyə alışmasına səbəb olur. Bu nöqteyi-nəzərdən orta məktəbdə təbiət elmlərinin tədrisində inteqrasiyanı və koordinasiyanı inkişaf etdirmək problemi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Məlumdur ki, hər bir proses və ya hadisənin inkişafının əsasını əksliklərin vəhdəti və mübarizəsi təşkil edir. Bu, olduğu kimi müasir təbiətəşünaslığa da aiddir. Çünki burada da vəhdət təşkil edən və bir- birinə zidd olan iki istiqamət səciyyəvidir. Bunlardan biri, əvvəlcə deyildiyi kimi, sintetik, ikincisi isə analitik istiqamətdir. Analitik istiqamətdə yeni elm sahələri, yeni qanunauyğunluqlar kəşf olunur və müəyyən mütəşəkkil şəklə düşən elm şaxələri əmələ gəlir, yəni elmdə difsrensiasiya gedir. Yeni yaranmış elm sahələrinin tədqiqat obyekti məhdudlaşır. Məktəb təcrübəsində bu, fənlər üzrə təlimdə özünü göstərir. Elmlərin vəhdəti təlim prosesində də özünü büruzə verməlidir. Məsələn, yaxşı oxuyan orta məktəb məzunlarından birinə belə sual verilmişdir: toxumdan iri bir bitki əmələ gəlir, bu, enerjinin və maddənin saxlanması qanununa zidd deyilmi? O, bitkinin böyüməsi prosesilə əlaqədar olan bütün bioloji məsələləri düzgün danışmış və enerjinin saxlanması qanununu da düzgün şərh etmişdir. Lakin bunları üzvi surətdə əlaqələndirə bilməmişdir. Bircə onu qeyd etmişdir ki, enerjinin və maddənin saxlanması qanunu ümumidir, deməli bitkilər üçün də doğrudur. Bu suala düzgün cavab vermək üçün nəinki kimyəvi və bioloji biliklər lazımdır, həm də bunlar arasında müəyyən əlaqə yaratmağı da bacarmaq lazımdır. |