Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
44 
edilir. Deməli, mühitin nisbi rütubəti orqanizmin normal fəaliyyətdə 
olmasını təmin edən şərtlərdən biridir. Insan orqanizmi üçün nisbi 
rütubətin optimal qiyməti 30-70% arasında olur. Uzun müddət nisbi 
rütubəti 15-20% olan mühitdə qalan adamın tənəffüs yollarında, göz, 
burun və ağızın selikli qişalarında xoşa gəlməyən qıcıqlanmalar 
yaranır, burun boşluğu quruyur, qabıqlanır və nəhayət zədələnir. Nisbi 
rütubət 70%-dən çox olduqda isə orqanizm yüksək temperaturlarda 
istilik mübadiləsini tənzim edə bilmir. Tənzimedici funksiyaların 
fəaliyyətində pozulmalar baş verir. Nisbi rütubət çox yüksək olduqda 
orqanizm ifrat qızır. Bədənin bərk qızması isə öz növbəsində maddələr 
mübadiləsini gücləndirir. Bunları nəzərə alaraq ifrat soyuq və ifrat isti 
temperaturlarda müvafiq istilik tutumuna malik paltardan istifadə 
olunur. Paltarın qalınlığı iki dəfə artdıqda onun orqanizmi isti və 
soyuğun zərərli təsirlərindən qoruma qabiliyyəti dörd dəfə artır. 
Paltarın altında nəm toplanıb qaldıqda isə qeyd etdiyimiz 
qanunauyğunluq pozulur, bədənin səthində baş verən buxarlanma 
çətinləşir, toplanan su buxarı paltarın istiliyi izoləetmə xassəsini 
dəyişdirir. Bu cəhətdən neylon paltar çox pisdir. Çünki bir tərəfdən o 
istiliyi pis keçirir, digər tərəfdən də buxarlanmanın normal şəkildə 
getməsinə mane olur, çünki onun suburaxma qabiliyyəti zəifdir. Ona 
görə də neylon paltar orqanizmi soyuqdan çox pis qoruyur, bərk istidə 
isə bədənə yapışaraq adamı narahat edir. 
Bizim toxunduğumuz məsələlər saysız-hesabsız təbiət 
hadisələrinin, canlı orqanizmlərdə baş verən proseslərin çox cüzi bir 
hissəsinin biofiziki baxımdan nəzərdən keçirilən nümunələridir. Belə 
nümunələrin tədris proqramı mövzuları ilə uzlaşdırılması şagirdlərin 
dünyagörüşünə, öyrəndikləri qanunları həyatda görməyə, təbiət 
elmlərinin vəhdətini daha dərin dərk etməyə müsbət təsir edən yeni 
imkanlar yaradır, şagirdlərə məlum olan bir sıra köhnə faktlar və 
biliklər yeni ahənglə səslənir. Şagirdlər öyrənməyin nə üçün lazım 
olduğunu daha yaxşı hiss edirlər və onların bilik əldə etmək arzusu 
getdikcə artır. 

---