Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
8 
istiqamətlərdən biri inkişaf prossesindəki analitikliyi, digəri isə 
sintetikliyi təmsil edir. Analitik istiqamətdə yeni elm sahələri, yeni
qanunauyğunluqlar kəşf olunur. Müəyyən şəklə düşmüş elədə 
diferensiasiya gedir. Bir sıra yeni elm sahələri yaranır. Bunların 
tədqiqat obyekti məhdudlaşır və xüsusi elmi metodlardan istifadə 
olunur. Məktəb təcrübəsində bu, fənlər üzrə təlimdə özünü göstərir. 
Hər bir fənnin öz öyrənmə dairəsi var. Bu ənənə sonrakı inkişafını
fənnin özünün yenidən hissələrə bölünməsində davam etdirir. 
Məsələn, fizika: mexanika, molekulyar fizika və istilik, elektrik, 
maqnetizm, optika, atom; biologiya: botanika, zoologiya, insanın 
anatomiyası və fiziologiyası, darvinizm və sair. Sonra bu bölmələr də 
yenidən mövzulara bölünür. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, maddi 
obyektin bu cür hissələrə bölünməsi ancaq pedaqoji məqsəd güdür. 
Burada tədris fənninin pedaqoji məntiqinin ön plana keçməsində əsas 
məqsəd sistematik öyrənmə prosesi üçün əlverişli şərait yaratmaqdan 
ibarətdir. Elmlərin bir-birinə qarşılıqlı təsirini və əlaqəsini tədris
prosesində həmişə izləmək şərtilə bu cür bölünmə heç də təbiətin
bütövlüyünə mane olmur. Çünki müasir təbiətşünaslığın ən səciyyəvi 
cəhətlərindən biri də elmlərin qarşılıqlı təsirini göstərən faktların və 
hadisələrin kifayət qədər çox olmasıdır. Elə buna görə də indi 
təbiətşünaslıqdakı sintetik ənənə daha çox əhəmiyyət kəsb edir. 
Müxtəlif elmlərin əldə etdiyi nailiyyətlərdən bir obyektin 
öyrənilməsində istifadə edilməsinə (inteqrasiya) indi həmişəkindən 
daha çox fikir verilir. 
Sintetik ənənə müxtəlif elmlərin qovuşduğu yerlərə aid biliklərin 
müəyyən edilməsində özünü xüsusilə büruzə verir. Son illərdə elmi 
ixtira və kəşflərin əksəriyyətinin sintetik elmlərə aid olması bunu bir 
daha sübut edir. 
Biliklərin sintezi sayəsində müasir təbiətşünaslıqda maddənin 
təkamülü və onun bir-birinə keçən müxtəlif növ quruluş əlaqələri 
haqqında bitkin və püxtləşmiş nəzəriyyələr yaranır. Minerallarla 
canlılar arasındakı əlaqələr açılır. Canlı və cansız aləm arasındakı 
sərhədin şərti olduğu daha çox nəzərə çarpır. Hər bir maddi obyekt 
haqqında tam məlumat əldə etmək və təbiətin ümumi inkişaf 
mənzərəsini yaxşı

---