Microsoft Word P. doc titul doc

__________________Milli Kitabxana__________________ 
10 
dür. Lakin təcrübə göstərir ki, fənlərarası əlaqənin funksiyası bununla 
bitmir. O şagirdlərin məntiqi mühakiməsinin inkişafında, bir-birinə 
yaxın elmlərin öyrəndikləri anlayışların dərinləşməsində, eyni 
materialın müxtəlif fənlərdə təkrarına yol verməməkdə, qarşılıqlı 
əlaqədə olan hadisələrin öyrənilməsinə kompleks yanaşmaqda və sair 
məsələlərdə böyük rol oynayır. Ona görə də həzırda didaktikanın əsas 
prinsiplərindəi biri kimi qiymətləndirilən fənlərarası əlaqənin bütün 
funksiyalarının aşkar edilməsi böyük zəruriyyət kəsb edir. 
Müəllifin fizika-riyaziyyat təmayüllü №-li və kimya-biologiya 
təmayüllü 5 №-li respublika internat orta məktəblərində fizika 
dərslərində apardığı pedaqoji eksperimentlərin nəticələri, elmi-
metodiki ədəbiyyatın təhlili, qabaqcıl müəllimlərin fənlərarası əlaqəyə 
aid iş təcrübəsinin öyrənilməsi bu sahədə müəyyən ümumiləşmələr 
aparmağa imkan verir. 
Tədris prosesində ən çox nəzərə çarpan fənlərarası əlaqə növləri 
aşağıdakılardır: 
1) quruluş əlaqəsi; 2) birtərəfli əlaqə; 3) tamamlayıcı əlaqə; 4) 
koordinasiya əlaqəsi; 5) inteqrasiya ələqəsi. 
Əlbəttə, bu cür qruplaşmanı bitmiş hesab etmək düz deyil. Əlaqə 
növləri qeyd etdiyimizdən xeyli toxdur. Göstərilən əlaqə növlərini 
ayrı-ayrılıqda nəzərdən keçirək. 
1. Quruluş əlaqəsi. Bu əlaqə, verilmiş fənnin ayrı-ayrı 
mövzularının müəyyən qayda ilə düzülməsini səciyyələndirir, onun 
quruluşunu və ifadə olunma məntiqliyini pozmur, alınan biliklərdən 
əlaqəli fənlərin yeni mövzularını öyrənməkdə istifadə etmək üçün 
şərait yaradır. Həmin əlaqə növü çoxdan məlumdur və tədris 
proqramları tərtib edilərkən geniş istifadə olunur. Məsələn, 
riyaziyyatda «Kvadrat tənliklərin həlli», fizikada «Bərabərdəyişən 
hərəkət» və ya fizikada «Elektrolitlərdə elektrik cərəyanı», kimyada 
«Elektrolitik dissosiasiya nəzəriyyəsi» mövzularının yerləşdirilməsi 
ardıcıllığı bu cür əlaqə növünə nümunə ola bilər. Bu əlaqə növü 
zəruridir, çünki şagirdlər kvadrat tənlik həll etməyi öyrənməmiş 
mexanikanın bir çox kinematik məsələlərini həll edə bilməzlər. Yaxud 
şagirdlər kimyadan elektrolitik diso- 

---