Zaxiriddin muhammad bobur nomidagi andijon davlat universiteti xorijiy tillar fakulteti


Kecha o’zining qora pardasini yig’ishtira boshladi va ufq oqara boshladi



Yüklə 485,48 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə5/33
tarix13.12.2022
ölçüsü485,48 Kb.
#74470
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33
Kecha o’zining qora pardasini yig’ishtira boshladi va ufq oqara boshladi 
The door of Henry’s lunch-room opened and three men came in. 
Gipotaksis so’zi ham grekcha bo’lib, gaplarning o’zaro ergashtiruvchi vositalar yordamida 
tobelashishini anglatadi. Ergash gap bosh gap izohlaydigan va mazmunan unga tobe bo’lgan 
qismdir. Ergash gap turli tobelashtiruvchi vositalar yordami bilan bosh gapga bog’lanadi. 
Yaproqlar shunday tovlanadiki, ko’zni quvontiradi. 
I have come to you, because I knew from reading your accounts that you are Mr. Sherlock 
Holmes’s most Intimate acquaintance. 


11 
Ingliz tilida qo’shma gaplar atamasi ilk bor Poutsma tomonidan bog’langan (compound) va 
ergash gapli qo’shma gaplarning (composite) har ikkalasi uchun ham qo’llanilgan va buning 
natijasida sodda (simple), bog’langan (compound) va ergash gapli (composite) qo’shma gaplar 
klassifikatsiyasi vujudga kelgan. Bu klassifikatsiya ingliz grammatikasida XIX asrning 
o’rtalarida paydo bo’ldi. Lekin an’anaviy til vakillari boshidanoq bu tasnifda bog’langan 
qo’shma gapga berilgan ta’rifning to’g’ri emasligini anglab yetishgan. Ularning fikricha 
bog’langan qo’shma gaplar sintaktik jihatdan mustaqil bo’lgan, teng bog’langan gaplardan 
tashkil topadi. Bizga ma’lumki, hozirda bog’langan qo’shma gap yaxlit sintaktik butunlikdir. 
The story was amusing but nobody laughed. 
Ingliz tili qo’shma gaplarini tasniflashda barcha tilshunoslarning qarashlari mavjud. 
Jumladan,N. A. Kobrina, E. A. Korneyevalar qo’shma gaplarning quyidagi turlari mavjudligini 
ko’rsatadilar. 
1. The Compound Sentences 
2. Linked Independent Sentences 
3. The Complex Sentence. 
4. Structural Patterns of the Complex Sentence. 
5. The Complex Sentence with Substantive Clauses. 
6. The Complex Sentence with a Subject Clause. 
7. The Complex Sentence with a Predicative Clause. 
8. The Complex Sentence with an Object Clause. 
9. The Complex Sentence with a Complement Clause. 
10. The Complex Sentence with an Attribute Clause. 
11. The Complex Sentence with an Adverbial Clause. 
12. Cases of Structural Arrangements Intermediate between Coordination and Subordination. 
13. Inserted Clauses Modelled on the Pattern of Subordinate Clauses. 
G.Svit qo’shma gaplarni bog’langan va ergash gapli qo’shma gap turlarini farqlaydi. U 
sodda gaplar ikki xil bo’ladi deb hisoblaydi. 
A) independent (hokim) 
B) dependent (tobe) 
When I came back, I found no one at home 
When I came back - dependent, I found no one at home - independent 
Kaushanskaya ta’kidlaydiki, bir va undan ortiq tobe gap, hamda bosh gapdan tashkil 
topgan gaplar ergash gapli qo’shma gaplar deyiladi. U ergash gapli qo’shma gaplarning quyidagi 
turlarini farqlagan. 
The complex sentence with subject clauses. 


12 
The complex sentence with predicative clauses. 
The complex sentence with Object clauses. 
The complex sentence with attributive clauses. 
The complex sentence with attributive relative clauses. 
The complex sentence with attributive appositive clauses. 
The complex sentence with adverbial clauses. 
a) adverbial clause of time 
b) adverbial clause of place 
c) adverbial clause of cause 
d) adverbial clause of purpose 
e) adverbial clause of condition 
f) adverbial clause of concession 
g) adverbial clause of manner 
h) adverbial clause of comparison. 
Har ikkala tilda ham yana shunday gaplar borki, ularning tarkibida ham teng, ham tobe 
munosabat mavjuddir. Bu gaplarni G’.M. Hoshimov The Mixed Sentences (aralash qo’shma 
gaplar) deb atagan bo’lsa, Kaushanskaya The compound- complex sentence (bog’langan ergash 
gapli qo’shma gaplar) deb ataydi. 

Yüklə 485,48 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin