Şimali Abşeron sahilləri başdan-başa qaranlığa qərq olub
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
təqdim eləyib yaxşı bir tüfəng aldı.
Satıcının tüfəngin pasportunda elədiyi qeydiyyatı piştaxtanın yanındaca diqqətlə yoxlayandan sonra, mağaza müdirinin yanına getdi.
Müdir səliqə-sahmanla pasporta imza atıb möhür vurdu. Vəssalam. İndi daha silah saxladığına görə bir kişi də onu “gözünün üstə qaşın var” deyə bilməzdi. Hər şey rəsmi, hər şey qanuni idi. Rauf tüfəngi maşınının yük yerinə qoydu; onun hərtərəfli düşünüb hazırladığı planın həyata keçirilməsində tüfəngin də öz yeri var idi. Rauf onu evdə heç kimə göstərmədi, necə vardısa, eləcə brezent örtükdə – asılqanın arxasında gizlətdi.
Zirə yetişməyə başlayanda Rauf demək olar ki, hər gün işdən sonra maşını sürüb şəhərdən çıxırdı. Özü də indi o daha dənizkənarı kurortların maketindəki çimərlik çətirlərini xatırladan bu ətirli kolların bitdiyi bütün Abşeron qəbiristanlıqlarının yerini bilirdi. 150
Hamısından tez zirə Şüvəlan qəbiristanlığında yetişdi. O, kolları bir-bir diqqətlə nəzərdən keçirdi – toxumlar artıq qaralmışdı və əl vuran kimi qabıqlarından asanlıqla soyulub çıxırdılar.
Qarşıdakı işlərin nigarançılığı ilə bir azca qayğılı olsa da, bu səhər Raufun kefi kök idi. O, kresloda oturub dəlləkxananın adamı məst eləyən ab-havasından uymuşdu; Ağasəfa isə dəllək qayçılarının yeknəsəq çıqqıltısı altında ona, “sanballı müştəriyə” layiq şəhər yeniliklərini danışırdı.
– Bu günlərdə sən mənə lazım olacaqsan, dodaqları sabun köpüyündə olduğundan, o çox ehtiyatla danışırdı. – Deyirəm şəhərdən çıxıb havamızı bir dəyişək.
Onun bu təklifi Ağasəfanın ürəyindən idi, amma o saat razılıq vermədi, bir balaca götür-qoy elədi görsün ki, imkanı var, ya yox.
Sonra dilləndi: – Nə deyirəm, mən hazır. Amma bu başdan deyim, biləsən – istirahət günüm çərşənbə günüdür.
– Əla, onda elə günü sabah çıxarıq şəhərdən. – Sabah niyə? Sabah hələ çərşənbə axşamıdır.
– Səninlə bizim səfərimiz gecə səfəri olacaq. Səhərisi doyunca yatarsan. Şüvəlana gedəcəyik. – Getməyinə gedək, sözüm yoxdur, – Ağasəfa arif adam idi, artıq başa düşmüşdü ki, Rauf onu gəzməyə aparmır. – Amma mən gərək evdəkilərə bir söz tapıb deyəm, hara gedirəm, gecəni harda olacağam.
Deyirsən ki, dostum Rauf elmi təcrübələr aparır, xahiş eləyib ki, ona kömək eləyim. Harda, Şüvəlanda? Yoxsa, akademiya açıblar orda, Ağasəfa gülməyini zorla saxladı Bacıoğlu, bizim arvadın əsli o tərəflərdəndir.
Elə bir kəlmə bu söz bəsdir ona! Səndən də, məndən də yaxşı bilir ki, milisdən başqa orda heç bir elmi idarə yoxdur.
Ağasəfa, çox vacib bir işçün aparıram səni, gərək kömək eləyəsən mənə. Cəmi də üç-dörd saat vaxtın gedəcək. Saat ikiyə işləmiş çıxmalıyıq şəhərdən...
Ağasəfa onun sözünü yarımçıq kəsmək istədi: – Yaxşı, gecənin bu vaxtı biz Şüvəlanda nə eləyəcəyik?
– Mən heç bilməzdim ki, sən belə hövsələsiz adamsanmış; hər şeyi gərək elə o saat biləsən, – Rauf bir az dilxor olan kimi oldu.
– Ülgücünü o yana elə bir görüm. Səninləyəm, çək ülgücünü o yana. – Nöşün?
151
– Birdən diksinib eləyərsən, xata çıxar əlindən, – səfər zamanı gözlənilməz hadisə-zad olmasın deyə Rauf bu qərara gəldi ki, biriki şeyi qabaqcadan açıb Ağasəfaya desin. – Biz, qəbiristanlığa gedəcəyik. Hə, hə, təəccüb eləməli bir şey yoxdur burda. Cəmicümlətanı üç saatlığa. Sən orda heç maşından da çıxmayacaqsan.
Hə, nə deyirsən? – Bacıoğlu, zarafat eləyirsən, deyəsən axı? – Ağasəfa bunu elə soruşdu ki, elə bil Raufun dediklərinin zarafat olduğuna özünü inandırmaq istəyirdi.
– Zarafat nədir, ciddi söz danışıram səninlə. Heç vaxt getməmisən, öyrəşməmisən, ona görə də qəribə gəlir sənə. – Rauf Ağasəfanın şübhələrini dağıtmağa, onu ürəkləndirməyə çalışırdı. – Nə var axı burda, Allah qoysa, sabah gedəndə özün görəcəksən. Qəbiristanlıqdır də...
– Bacıoğlu, bəlkə, mənim yerimə... – Sənin yerinə, – deyə Rauf onun fikrini özü tamamladı, – yüz adam taparam, hara da desəm, başı üstə gedərlər mənimlə, o asan məsələdir. Amma onlar mənə lazım deyil. Sən mənim dostumsan, inandığım adamsan, ona görə də başqasının yox, sənin yanına gəlmişəm. – Bu yerdə Raufun qanı bir az qaraldı, çünki arvadı düşdü yadına; niyəsə o beyninə yeritmişdi ki, Raufun Arifdən başqa həqiqi dostu olmayıb və yoxdur o da ki, çoxdandır yoxa çıxıb.
– Yaxşı, qaşqabağını sallama, demədim ki, getmirəm, – Ağasəfa heç istəmirdi Raufu küsdürsün özündən. – Nahaq inciyirsən. Mən gərək bir fikirləşəm ya yox?! Düzdür, sən deyirsən filandır, beşməkandır, amma hər halda qəbiristanlıq elə qəbiristanlıqdır, onda da ola gecə yarısı. Bu səninçün talvar altında oturub, qabağında pürrəngi çay nərdtaxta oynamaq deyil...
Onlar Şüvəlan qəbiristanlığına gəlib çatanda gecə saat iki idi. Hava saat altıda işıqlanmağa başlasa da, Rauf risk eləyə bilməzdi, bir də gördün yuxusuzluq xəstəliyinə düçar olmuş səfeh bir xoruz korladı işləri, səhəri gözləməyib bivaxt başladı banlamağa. Ona görə də o, bura belə tez gəlmişdi ki, ilk xoruz banını eşidən kimi başlasın zirə yığmağa. O, mütləq əmin olmalıydı ki, eşitdiyi ban həqiqətən də ilk xoruz banıdır.
Maşın qəbiristanlığın girəcəyində dayanan kimi Ağasəfa oturduğu yerdəcə donub qalmış bir vəziyyətdə soruşdu:
– Qəbiristanlıq burdan çox uzaqdır? – Rauf fikir verdi ki, o, gözlərini düz irəli zilləyib və çalışır yan-yörəyə baxmasın.
– Elə burdadır, çatmışıq. – O, maşını döndərdi, fənərlərini lap gur yandırdı və doqqazı açıq alaqapını Ağasəfaya göstərdi. Ağasəfa bir az fikirləşəndən sonra dedi:
– Atalar yaxşı deyib: “Gecənin xeyrindənsə, gündüzün şəri yaxşıdır”. Sən gəl mənə qulaq as, hər nə işin varsa, saxla səhərə...
Qaranlıqda görməzsən, ilandan-zaddan tapdalayarsan, ya da quduz itə rast gələrsən, çox şey ola bilər.
– Vallah, qəribə adamsan, – Rauf gördü ki, qoca əməlli-başlı qorxur, gülümsədi. – Dirilərdən qorxmaq lazımdır, kişi, dirilərdən.
152
Buradakılar daha heç kimə bir pislik eləyə bilməzlər. İstəyirsən, sən maşında qal.
Rauf maşından düşüb, qəbiristanlığa tərəf gedəndə Ağasəfanın ürəyi gəldi yerinə, hər halda qəbiristanlıqdansa, maşının içi arxayınçılıqdır.
O, Raufun dalınca: – Lazım olsam sənə, çağır gəlim, – dedi və pəncərələri qaldırıb qapıların hamısını içəridən bağladı.
– Ay sağ ol. Sən otur, radioya qulaq as. Su da, yemək də dal oturacaqdadır, xətrin istəsə götür. Mən qayıdıram bir azdan.
Rauf maşınına xüsusi bir qurğu düzəltdirib qoymuşdu, maşını qaçırtmaq qəti mümkün deyildi, onun əsas narahatçılığı yapon kombaynı sarıdan idi. Kombayn radioqəbuledicidən, rəngli televizordan və reversli stereofonik maqnitofondan ibarət idi. Rauf bilirdi ki, bunlardan ötrü şəhərdəki maşın həvəskarlarının çoxunun ürəyi gedir. Elə bəzi piyadaları da onun qiyməti yoldan çıxara bilərdi.
Ona görə də Rauf maşınını heç vaxt nəzarətsiz qoymurdu. Amma onun ağlına gəlmirdi ki, dünya radiotexnikası hələ elə bir qeyri-adi cihaz icad eləməyib ki, o cihazın xatirinə Şüvəlanda gecəyarı qəbiristanlığa gəzintiyə çıxan bir adam tapılsın.
Rauf dəmir doqqazı var gücü ilə özünə tərəf çəkib açanda qapı cırıldadı və o fikirləşdi ki, alaqapı səhərdən axşama kimi taybatay açıq olduğundan, görünür, illərlə bu doqqazı bir bəni-insan açıb eləməyib. Əl fənəri ona lazım olmadı. Bədirlənmiş ay gur işığını bütün qəbiristanlığa salmışdı. Başdaşılarının qum üzərindəki kölgələri o qədər qatı idi ki, adam onları sinədaşı bilib üstündən atılmaq istəyirdi. O, kollara tərəf getdi, hasarla qəbirlərin arasını zirə kolları elə basmışdı ki, keçmək mümkün deyildi. O, iri bir tava daşının üstündə oturdu.
Dəniz yaxın idi bura, amma bu gün külək dənizdən əsdiyindən dalğaların səsi daha aydın eşidilirdi və adama elə gəlirdi ki, hasarın 303 o üzü dənizdir. Havadakı rütubətdən onun köynəyi bədəninə yapışırdı, ona görə də pencəyini düymələməli oldu. Bir azdan Rauf saatına baxanda, təəccüb qaldı – vaxt yaman sürətlə keçmişdi.
Göy üzü şərq tərəfdə güclə seziləcək dərəcədə ağarmağa başlamışdı. O, hesabladı ki, ən tənbəl xoruzun belə oyanmağına bir saatdan artıq qalmayıb. Oturmaqdan sol ayağı keyimişdi. Rauf durub qəbirlərin artasındakı cığırla üç-dörd dəfə o başa-bu başa gəzindi.
Külək birdən-birə elə dayanır ki, elə bil qapını bağlamısan üzünə. Daha yarpaqların xışıltısı da eşidilmirdi – təbiət sanki donub qalmışdı.
İndi yalnız gözə görünməyən dənizin yeknəsəq uğultusu eşidilirdi. O, qətiyyən qorxu hissi keçirib eləmirdi, çünki gözəl dəniz sahilinin daş hasara alınmış və qranitlə, mərmərlə və sair qiymətli daşlarla cərgələnmiş bir parçası əcdadlarımızın, yaxın qohuməqrəbamızın sümüklərinin torpağa qarışdığı bir yer idi, vəssalam.
153
Başqa söz-söhbətlərin hamısı onun nəzərində cəfəngiyat idi, şüurlarda keçmişin qalıqları idi. O, ümumiyyətlə, hər şeyi, dünyada baş verən bütün hadisələri sağlam insan ağlının reallıq adlanan etibarlı süzgəcindən keçirirdi.
Yüngül mürgü içində Rauf hiss elədi ki, nə isə xoş bir qoxu var havada. Əvvəlcə çox zəif duyulan bu qoxu sürətlə artdı, elə bil hardasa yaxınlıqda içi ətirli maye ilə dolu bir qabın ağzını açmışdılar.
Rauf maraqlanıb ayağa durdu və zirə kollarına yaxınlaşanda qəti əmin oldu ki, birdən-birə ətrafı bürüyən bu şirin, xoş qoxu zirədən gəlir. Kolların ətri saat beşlə işləmiş daha da artmağa başladı və elə məhz bu vaxt ilk xoruz banladı. Demək olar ki, elə o saat başqa xoruzlar da ona qoşuldular, səsinə səs verdilər. Amma Rauf bu xorun solo banlayan xoruza qoşulmağına qədər keçən ani vaxt ərzində macal tapıb bir neçə zirə qıçasını kökündən çıxara bildi. Xoruzlar elə bil yarışa girmişdilər; biri o birindən bərk banlayırdı. Qulaqbatırıcı bu səsə ilk dəfə qulaq asan şəhərliyə elə gələ bilərdi ki, yaxınlıqda gur səsli xoruzlar yetişdirən xüsusi quş ferması var.
Xoruzların banı birdən kəsildi və gecənin adamı xoflandıran bu sakitliyində dəniz tərəfdən yalnız tənha bir qağayının ət ürpəşdirən kədərli çığırtısı eşidildi. Rauf qəbir daşının üstünə yığdığı zirə qıçalarını səliqə ilə dəstələyib ortasından bağladı. Ona elə gəldi ki, 304 bu zirə dəstəsinin ətri yoxdur; iylədi, həqiqətən də yox idi. Bayaq onun yuxusunu qaçıran o gözəl ətir qətiyyən hiss olunmurdu.
Rauf təəccüb qalmışdı. O, kolluğa yaxınlaşdı, bir neçə kolu əməlli-başlı iylədi, amma rütubət qoxuyan ot iyindən başqa bir şey gəlmədi burnuna. O gözəl ətir büsbütün çəkilib getmişdi. On beş dəqiqə əvvəl adamın əlində çox asanlıqla qırılan zərif qabıqlı qıçalar neylon çubuqlar kimi elastiki olmuşdu. Zirə qıçasını didişdirib birtəhər qırandan sonra o, quşlarla bitkilər aləmi arasındakı gizli əlaqənin sirrini açıb, göstərən qədim əlyazma müəllifinin dərin elminə heyranlıq əlaməti olaraq başını yırğaladı.
Əlində zirə dərzi maşına tərəf getmək istəyirdi ki, bir də Raufun gözü bütün gecəni söykənib ilk xoruz banını gözlədiyi başdaşına sataşdı. İllərin yağışı-qarı, tez-tez dənizdən əsən sərt küləklər daşın üstündə yazılmış adı pozmuş, yaxşı oxunmurdu.
Adın aşağısındakı yazı isə doğum və ölüm günləri – necə deyərlər, insan ömrünün qısa tarixçəsi – hələ də aydınca oxunurdu, ələlxüsus onun birinci hissəsi: 9.6.1929. Raufun diqqətini də dərhal bu rəqəmlər cəlb etdi, daha doğrusu, bu rəqəmlər böyüdü onun gözündə və olan-qalan yuxusunu da qaçırtdı. O donub qalmışdı. Tədricən canına vicvicə düşdü, fikri də qarışıb dumanlandı.
O gözünü əlli il əvvəl tarixin əbədiyyat kitabına onun ad günü kimi qeyd olunmuş bu rəqəmlərdən ayıra bilmirdi. Özünə əmr etdi ki, Rauf, özünü ələ al, amma elə o dəqiqə də başa düşdü ki, bunu bacarmayacaq. Təskinlik tapmaq ümidi ilə qəbir daşında nə isə başqa bir söz axtarmağa başladı, hətta əl fənərini də yandırdı, amma mənasız naxışların fonunda yenə də həmin tanış rəqəmləri gördü...
Rauf yavaş-yavaş geri çəkildi, sonra dönüb yan-yörəsinə baxmadan çıxış yoluna tərəf üz qoydu. O, zorla özünü qaçmaqdan saxlayırdı.
Bir neçə addım atandan sonra başa düşdü ki, yolun bir hissəsi, özü də ən pis hissəsi darvazanın sağındakı sərv ağacının yanından keçir. İlk baxışda bu ağac qonşuluğundakı o biri ağaclardan seçilmirdi. Elə ona görə də qəbiristanlığa girəndə Rauf ona əhəmiyyət verməmişdi. Amma indi o, hiss eləyirdi ki, daha doğrusu, qəti bilirdi ki, qara məxməri yarpaqlarının arasından kimsə baxır və özü də buz kimi soyuq ölü gözlərini ondan çəkməyərək, yaxınlaşmağını gözləyir. 154
Bu dəhşətli gözlərin ağırlığı altında o, elə heysizləşdi ki, dayanmalı oldu. Bu vəziyyət bir neçə an çəkdi – qəfildən boynunun ardında kiminsə nəfəsini hiss elədi, elə bir kimsə kəsik-kəsik nəfəs alırdı. Eyni zamanda kürəyində də bir əl gəzirdi və onu müdhiş zülmətin dərinliyində gizləmiş o əcaib, qıllı məxluqa doğru itələyirdi.
Dəhşətdən tükləri biz-biz oldu, canındakı vicvicə daha da artdı, keyimiş əllərindən zirə dəstəsi də, termos da sürüşüb yerə düşdü.
Rauf qaçmağa üz qoydu, amma elə o dəqiqə də hiss elədi ki, qaça bilmir, dizlərinin taqəti yoxdur. Özünü ürəkləndirməkdən ötrü, mahnı oxuyurmuş kimi, başladı xırıltılı səslə nə isə qışqırmağı.
Bu səsin saysız əks-sədası onu lap dəhşətə gətirdi və olan-qalan huşunu başından çıxardı. Ağasəfa yumaq kimi yığılıb Raufun hərəkətlərinə göz qoyurdu.
Rauf özünü tamam itirmiş halda soyumuş mühərriki birtəhər işə saldı, böyük sürətlə maşını yerindən tərpətdi.
O, yavaş-yavaş özünə gəlməyə başladı. Hətta Mərdəkanı keçəndən sonra radionu yandırdı, xeyli qurdalayandan sonra əlini uzun dalğadakı verilişlərdən birində saxladı; tez-tez eşidilən “senyor” və “kommuna” sözlərindən bu qənaətə gəlmək olardı ki, veriliş ispan dilindədir, ya da uzaqbaşı italyan dilində. Rauf diqqətlə xeyli qulaq asdı. Birdən o, yanındakı sərnişini gördü və dərhal tanıdı onu.
Salam verdi, salamını aldı, hal-əhval tutdu. Evində-eşiyində, işindəgücündə nə var-nə yox – hamısı ilə maraqlandı. Ağasəfa bütün suallara təmkinlə, ətraflı cavab verdi.
Şəhərə çatanda Rauf, demək olar ki, tamam özünə gəlmişdi. O qədər özünə gəlmişdi ki, hətta ötən hadisələri beynində təhlil edib müəyyən nəticəyə gələ bildi. Qeyri-ixtiyari olaraq, ucadan:
– Qoca kaftar! – dedi, elə o saat da fikirləşdi ki, bu sözlər Ağasəfanın şəhər kənarına gəzintidən aldığı xoş təəssüratını korlaya bilər. Ona görə də onu inandırmağa çalışdı ki, bəs ağzından çıxan söyüşün əsla ona dəxli yoxdur, qayınatasının ünvanına deyib; deməyə də haqqı var, çünki onu bu axmaq fikrə salan qayınatası olub, özünün əcaib-qəraib elmi söhbətləri ilə.
Ağasəfa hiss elədi ki, söhbətin vaxtı çatıb, astadan zəif səslə xatırlatdı: – Mən sənə demədim ki a, gecə qəbiristanlığa getməzlər?! Saqqalım yoxdur, sözüm keçmir. – Elə o özü də indi-indi özünə gəlirdi.
– Amma yaman qorxutdun məni. Sən qaça-qaça gəlib maşına salanda özünü, nə halda idin, onu bir mən gördüm, sən heç təsəvvürünə gətirə bilməzsən.
– Elə bilirsən ki, mən qəbiristanlıqdan qorxmuşdum? Səhvin var. Qəbiristanlıq qəbiristanlıqdır, istəyir gecə olsun, istəyir gündüz – fərqi yoxdur; sinə daşıdır, başdaşı; altında da torpağa qarışmış bir yığın sür-sümük! – Rauf özündən çıxmışdı. O, əsla mövhumatazada inanan adam deyildi. Hətta o, müəyyən mənada ateist də hesab oluna bilərdi, çünki həmişə Allahın varlığına şübhə ilə yanaşırdı və ürəyində arxayın idi ki, Allah yoxdur. – Düzünü bilmək istəyirsənsə, bir 155
məsələ orda məni möhkəm dilxor elədi, sonra danışaram sənə, bərbərxanaya gələndə... Səndən çox razıyam, yoldaşlıq elədin mənə. – O, maşını Ağasəfanın evinin qabağında saxladı, soyuq, arıq əlini bərk-bərk sıxıb onunla xudahafizləşdi.
Sağ ol, gecən xeyrə qalsın. On gündən sonra görüşərik. Zəng eləyəcəyəm sənə. Rauf, az qala bir göz qırpımında gəlib evinə çatdı, hər halda ona belə gəldi, çünki Ağasəfadan ayrılandan sonra bir də baxdı gördü ki, maşını həyətə sürür. Maşını qaraja qoyub evə qalxdı. Bir az mətbəxdə oturdu, bir dənə buterbrodla bir butulka pivə içdi, sonra elə buradaca pal-paltarını soyunub sakitcə yataq otağına keçdi.
Qəribədir ki, o, dərhal yuxuya getdi. Amma ayılandan sonra hiss elədi ki, bugünkü yuxudan heç bir ləzzət almayıb.
Belə baxanda yuxuda, sən deyən qeyri-adi hadisə-zad baş verməmişdi, hələ desən, əvvəli heç pis də deyildi, adamın ruhunu oxşayırdı. Rauf gördü ki, əlində tilov qayada oturub balıq tutur.
Hava da əladır, göy üzü dumduru, mavi rəngdədir, amma günəş görünmür. Qayanın üstündən baxanda dənizin göy üzü kimi tərtəmiz mavi suyu həm ilıq, həm də bir az sərin gəlirdi adama. Bir sözlə, dəniz ruhu elə oxşayırdı ki, dəhşətli bir qüvvə ilə adamı özünə çəkirdi. Rauf da yuxuda saxlaya bilmədi özünü, istədi bir baş vursun bu mehriban, bu şəfqətli sakit dənizə və doyunca içsin onun suyundan, yanğısını söndürsün. Amma elə ki, o, tilovu bir kənara atıb suya baş vurmaq istədi, çeçələ barmaqdan bir az böyük xul 307 balıq, ya da kilkə qarmağa ilişib çapalamağa başladı. Və bununla da yuxunun şirin hissəsi qurtardı. Tilov sanki donub ağır bir ling oldu və onun əllərini bərk-bərk titrətdi. Sudan isə xul balığın yerinə qıc olmuş vəziyyətdə iri qara bir balıq çıxdı, domba gözlərini Raufa bərəltdi. Tilovun ipini uda-uda o, sürətlə Raufun üstündə durduğu qayaya yaxınlaşır, zarıya-zarıya qanlı köpük tüpürürdü. Rauf tilovu kənara atıb qaçmaq istədi, amma tilov əlinə saqqız kimi yapışmışdı, qopmurdu. O, nəzərlərini balığın dəhşətli gözlərindən qaçıra bilmirdi, bu gözlər onu özünə doğru çəkirdi. Rauf yarpaq kimi titrədi və qulaqbatırıcı bir səslə çığırdı.
Öz çığırtısına ayılandan sonra ürəyi az qalırdı yerindən çıxsın – bir xeyli şiddətlə döyündü, üstəlik yataq otağının ala-qaranlığı Raufu elə sıxdı ki, davam gətirməyib arvadının yanına keçdi, onu qucaqlayandan sonra bir az toxtadı...
Tam sakitlik idi və belə görünürdü ki, evdə heç kim yoxdur. Ayılandan sonra, yataqda uzanmış halda o, bir müddət düşüncələrə qapıldı, amma elə ki, bu düşüncələrin qarma-qarışıqlığı içində öz rəngi və tutqun naxışları ilə naməlum yaşıdının qəbrini xatırladan bir qaraltı gəlib gözləri önündə durdu – dərhal əhvalı pozuldu və o dəqiqə yerindən qalxıb xəyalət aləmindən uzaqlaşdı.
Raufun xətri yemək istəmirdi, iştahı yox idi. Özü də fərqinə varmadan başladı otaqları gəzməyə; nəsə itirmişdi elə bil, tapa bilmirdi. Ürəyini şübhələr didişdirən adama oxşayırdı. Nəhayət, bu məqsədsiz gəzinti dəhlizdə başa çatdı; burada onun gözü telefona və saata sataşmışdı. Saat on iki idi. Bu ikicə “məişət əşyası” Raufa vəzifəsini xatırlatdı və o, dəstəyi götürüb iş nömrəsini yığdı. Boğazını arıtlaya-arıtlaya çox mənalı bir tərzdə öskürüb katibəyə dedi ki, bəzi səbəblər üzündən – bu səbəbləri telefonda açmaq olmaz – bu gün işə gəlməyəcək. Rauf dəstəyi yerinə qoydu, saata bir də baxıb tələsik dəhlizdən çıxdı. Görkəmindən dərhal hiss olunurdu ki, bu adamın nəsə çox vacib, təxirəsalınmaz bir işi var, amma buna baxmayaraq, o, üz-gözünü, üst-başını səliqə- sahmana salmağı unutmadı.
Şüvəlana bir neçə kilometr qalmış o, maşını kənd yoluna döndərdi və demək olar ki, o saat da birmərtəbəli balaca bir qəlyanaltının yanında saxladı. Bura “Dəyirman” deyirdilər; deyirdilər 308 156
deyəndə – adı belə idi. Ağzının dadını bilən, ləzzətli yeməklər xoşlayan adam başqa yerə getməzdi: burdakı düşbərə, qutab, burdakı kabab, ləvəngi, burdakı kartof lüləsi harda vardı?! Rauf keçib küncdəki stolun arxasında oturdu və çay sifariş verdi. Mətbəxdən camaat oturan salona dolmuş yemək ətri xəstəni də iştaha gətirərdi, amma Raufa təsir eləmədi, yemək düşmədi onun yadına. Yeməkxananın ucaboylu, arıq ofisiantı Sabir də, buranın müdiri də, anbardarı da o, özü idi məəttəl qalmışdı; Rauf ola, bu boyda yolu gələ, çörək yeməyə. Təəccübünü isə o, qəti büruzə vermədi, amma mürəbbə gətirəndə diqqətlə Raufa baxdı. Çayın dəm almağı beş-on dəqiqə çəkdi. Ancaq köhnə müştərilərə gətirilən yaraşıqlı qırmızı çini çaynikdən onun stəkanına çay süzəndə Sabir dolayı yolla söz atdı ki, bu çay bir elə də əla çay deyil ki, durub şəhərdən bura maşın sürəsən.
Rauf heç bir yalan, bəhanə qoşub düzəltmədi, gəlişinin səbəbinin çay içmək olmadığını boynuna alandan sonra, Sabirdən xahiş elədi ki, yarım saatlığa vacib bir məsələdən ötrü onunla Şüvəlana getsin.
Sabir təəssüflə çiynini çəkdi və başının işarəsi ilə ağzına qədər müştəri ilə dolu salonu göstərdi; nahara o qədər adam vardı ki, iki ofisiant hamıya layiqincə qulluq eləyib çatdıra bilmirdi.
– Heyif, – Rauf çox məyus dedi bu “heyif” sözünü, – mənim gümanım bircə sənə idi. Bir məsələ var, onunla bağlı qəbiristanlığa getməliyəm...
Yanılmamışdı, Sabir ona sözünü deyib qurtarmağa imkan vermədi, kədərlə başını bulayıb döşlüyünü çıxartdı və maşına tərəf getdi.
Qəbiristanlığın qapısından içəri keçən kimi Rauf Sabiri özü ilə gətirməyinə peşman oldu. Çünki mavi göy üzünün və dənizin fonunda mərmər və qranit qəbir daşlarının cərgələri, söyüdlərin, çinarların sərin kölgələri və quşların səsi adamın ruhunu oxşayırdı.
Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|