Nüvə partlayışlarının oxşarlıq qanunu: gücləri q
1
və q
2
olan iki nüvə partlayışı zamanı zərbə dalğasının
eyni izafi təzyiqi partlayış güclərinin nisbətinin kub kökü ilə mütənasib olan R
1
və R
2
məsafələrində (uyğun olaraq
I və II partlayış mərkəzlərindən) müşahidə olunur.
3
2
1
2
1
q
q
R
R =
,
əgər, q
1
= 1Mt qəbul etsək:
3
2
1
2
q
R
R =
olar.
Zərbə dalğasında havanın hərəkəti güclü külək təzyiqi kimi hiss olunur ki, bu da sürət təzyiqi adlanır.
Havanın sürət təzyiqi (
s
P
) izafi təzyiqin qiymətindən (
f
P
) asılı olaraq aşağıdakı formulla təyin edilir:
720
5
,
2
2
+
=
f
f
s
P
P
P
, kPa.
Zərbə dalğasının insanlara təsiri
İnsanlar zərbə dalğasının təsirindən yüngül, orta, ağır və çox ağır dərəcəli zədələr ala bilərlər:
Yungül zədələnmə izafi təzyiqin
f
P
=0,2-0,4 kqq /sm
2
(
f
P
=20-40 kPa) qiymətində baş verir. Yüngül
zədələnmədə əzilmə, danışıq və eşitmə qabiliyyətinin pisləşməsi, oynaqların yerindən çıxması, kəllənin bağlı
zədələnməsi müşahidə olunur. Müalicə 1–2 ay çəkir.
Orta zədələnmədə (
f
P
= 0,4-0,6 kqq/sm
2
) beynin zədələnməsi, qısamüddətli huşitirmələr, burundan,
qulaqlardan, ağızdan qanaxma, sümüklərin sınması müşahidə olunur. Bütün zərərçəkənlər stasionar şəraitdə
müalicə olunurlar. 2-3 aylıq müalicədən sonra zərərçəkənlərin çoxu sağalırlar.
Dostları ilə paylaş: |