1 Azərbaycan xanlıqlarının yaranması. Şəki xanlığı
Yüklə 483,55 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2) Urmiya xanlığı
|
Tarix sualları-cavabları 1 ulduzlu suallar və cavablar 1) Azərbaycan xanlıqlarının yaranması. Şəki xanlığı Nadir şahın ölümündən sonra Azərbaycanın şimal xanlıqları arasında Şəki xanlığı xüsusilə fərqlənirdi. Xanlığın banisi Hacı Çələbi öz hakimiyyətini bütün Azərbaycan torpaqlarına yaymağa çalışırdı. Lakin onun 1748-ci ildə Təbrizə və Qarabağa yürüşü uğursuzluqla nəticələndi. O bu uğursuzluqların əvəzini Ərəş və Qəbələ sultanlıqlarını xanlığa birləşdirməklə çıxdı. Hacı Çələbinin güclənməsi həm qonşu Azərbaycan xanlıqlarını, həm də KartliKaxetiya çarlığını ciddi narahat edirdi. Gürcü çarı Teymuraz və onun oğlu II İrakli Azərbaycan xanlıqları arasında ziddiyyətləri daha da dərinləşdimək və bu yolla Gəncə, Qarabağ xanlıqlarını və Car-Balakən camaatlığını ələ keçirmək istəyirdilər. 1751-ci ildə gürcü qoşunları Car torpağına hücum etdilər, lakin ağır məğlubiyyətə uğrayıb geri çəkilməyə məcbur oldular. Gürcü çarları bunun əvəzini Gəncəni tutmaqla çıxmağa çalışırdılar. Onlar bu dəfə Azərbaycan xanları arasında ziddiyyətlərdən faydalanmaq qərarına gəldilər. II İrakli Hacı Çələbiyə qarşı Gəncə, Qaradağ, İrəvan, Qarabağ və Naxçıvan xanlıqlarından ibarət ittifaq yaratmağa nail oldu. 1752-ci il martın 21-də danışıqlar bəhanəsiylə müttəfiqləri Gəncə yaxınlığına toplayan II İrakli qəflətən onların hamısını əsir götürdü 2) Urmiya xanlığı Ərazisi: Xoy və Marağa xanlıqları, Osmanlı imperiyası ilə hüdudlanırdı. Mərkəzi: Urmiya Xanlığın əsasını Nadir şah Əfşar'ın əmisi oğlu, Əfşar tayfasından olan Fətəli xan Əfşar qoymuşdu. O, hətta Nadir şahın sərkərdəsi olan Azad xan'ı da öz tərəfinə çəkə bilmişdi. Bundan sonra, o, mərkəzləşdirmə siyasətini həyata keçirməyə başladı. İlk olaraq Təbrizə hücum etdi,Təbriz asılı hala salındı və Təbrizi paytaxt etdi. Daha sonra Xoy xanı Şahbaz xan da Fətəli xanla ittifaq bağlamağa məcbur oldu. Bundan sonra isə Qaradağ, Marağa və Sərab xanlıqları Urmiya xanlığından asılı vəziyyətə salındı. O,1751-ci ildə Azad xanı onunla ittifaqdan imtina edən İrəvan xanlığı üzərinə göndərdi. İrəvan xanı Mir Mehdi Kartli çarı II İraklidən kömək istədi. II İrakli Qazax və Borçalı azərbaycanlılarından topladığı ordunu Mir Mehdi xana köməyə göndərdi.Azad xan geri oturduldu. Beləliklə, Fətəli xan Əfşar Maku və Ərdəbil xanlıqları istisna olmaqla, bütün Cənubi Azərbaycan xanlıqlarına öz hakimiyyətini yaya bilmişdi. Yüklə 483,55 Kb. Dostları ilə paylaş:
|