1. Siyasi psixologiyanın mövzusu Tədqiqat metodları

8. Siyasi liderlikdə natamamlıq kompleksi (A.Adler) 
Adlerin şəxsiyyət nəzəriyyəsi-Adlerə görəşəxsiyyətin formalaşmasına 3 mühüm münasibət 
təsiredir: Başqa adamlara münasibət, Əməyə münasibət, Əks cinsə münasibət. 
Şəxsiyyətin strukturunu müəyyən edən: 
- öz gücsüzlüyünü hiss etmək 
- təkminləşməyə və üstünlük əldə etməyə cəhd
- birgəlik hissi və ya sosial hissdir
Onun nəzəriyyəsindəki əsas məqamlar qüsurluluq kompleksi və kompensasiya, ustünlüyə 
cəhd, həyat stili, sosial maraqlar, yaradıcı mən və s.- dir. 
Qüsurluluq hissi öz başlanğıcını uşaqlıqdan götürür. Bu hissin yaranmasına 3 amil səbəb 
ola bilər: orqanın qüsurluluğu, həddən ziyadə himayə, valideynlərin soyuq münasibəti və 
övladını qəbul etməməsi. 
I halda anadangəlmə fiziki qüsur hesabına psixolojiqüsurluluq hissi yaranır. 
II uşaqları ərköyün böyütdükdə, onlara heç birşeydə imtina etmədikdə bu uşaqlarda 
özqabiliyyətlərinə inamsızlıq hissi yaranır. Çünki hər şeyi onların əvəzinə ediblər. Artıq 
onlarda belə bir fikiryaranır ki, özləri heç bir həyati maneələri aradanqaldıra bilməzlər. 
II uşaqlar öz gərəksizliklərini hiss edir. Belə fikir yaranır ki, digər insanlar da onları 
sevməyəcək, onlar heç kimə gərək olmayacaq. Hər 3 amil sonrakı yaşdövründə nevrozların 
meydana gəlməsinə səbəb olur. 
Bütün bunlara cavab olaraq hiperkompensasiya, üstünlüyə cəhd kompleksi işə düşür. Bu 
hissanadangəlmədir. 5 yaşından özünü göstərir. Lakin bucəhd həm neqativ həm də pozitiv 
istiqamətə yönələbilər. Neqativ-zəif adaptasiyaya malik şəxslərdə olur. Onlar üstünlüyə 
eqoistcəsinə, başqalarının hesabınacəhd edir. 
Kiçik yaşlarda hər birimiz hansı səbəbdənsəözümüzü qüsurlu hiss edirik və çalışırıq ki, 
bunukompensasiya edək. Müvafiq olaraq biz özümüz üçünmüəyyən həyat stili seçirik. 
İnsanların həyat stili təkrar olunmaz olduğundanmüxtəlif tiplər fərqləndirilir: 
İdarə edən tip-özlərinə inamlı, az sosial maraqlarıolan. Onlar başqalarının uğurlu 
müvəffəqiyyəti üçünçalışmırlar. Həyatda problemlərlə qarşılaşanda onlar bu problemləri 
ədavətli, antisosial yollarla həll edir. Qanunpozanlar bu tipə aid edilə bilər. 

---

Əldə edən tip – öz tələbatlarını başqalarınınhesabına təmin edir. Ən əsas məqsədləri 
başqalarınınhesabına özləri üçün çox mənfəət əldə etməkdir. Lakinçox passiv 
olduqlarından insanlara ziyan yetirməkehtimalı çox azdır. 
Qaçan tip- öz problemlərini həll etmək üçün nəsosial maraqları nə də aktivlikləri var. 
Uğursuzluqlardan qorxur. Həyati problemlərdənqaçırlar. 
Sosial cəhətdən xeyirli tip- sosial maraqları fəaldır. Başqalarına qayğı ilə yanaşır. Onlarla 
ünsiyyətdəmaraqlıdırlar. 
Sosial maraqlar sosial əhatədə inkişaf edir. Anasonra isə ailənin digər üzvləri sosial 
maraqlarıninkişafına təsir edir. Əgər ana yalnız övladlarına diqqətedir, başqalarına 
münasibətdə mənfi münasibətgöstərirsə, bu sosial maraqları boğa bilər. 
Adlerə görə ailədə uşaqların doğum sırası da ıuşaqlarda özünəməxsus şəxsi 
keyfiyyətlərinformalaşmasına təsir göstərir. Belə ki: 
I övlad-konservativdir, hakimiyyətə, liderliyə meyledir. Mənəvi standartlar, ailə 
ənənələrininqoruyucusuna çevrilirlər. 
II tək uşaq- asılı və eqoistdirlər. Tezliklə anlayırlarki, artıq diqqət mərkəzində deyillər. Öz 
mərkəzi mövqeylərini heç kimlə bölüşmək istəmirlər. Özyaşıdları ilə münasibətdə 
çətinliklərlə qarşılaşırlar. 
II ortancıl- rəqabət aparan, şöhrətpərəstdirlər. Özlərininböyük qardaş və ya bacılarından 
yaxşı olduqlarınısübut etməyə çalışırlar