Çağdaş Azərbaycan postmodern romanı 27
vabı müəllifin daxili dialoqu kimi də dəyərləndirə bilərik.
Dialoq danışığını obrazların xarakterinə və şüur səviyyəsi-
nə uyğun tərtib edildiyinin də şahidi oluruq: «Elə son cüm-
ləni bitirər-bitirməz (yuxarıdakı «mən özüm bu tərəddüd-
lərimin cavabını araya-araya qalmışam» cümləsini deyi-
rəm) məni qəfildən yuxu apardı. Başım özümdən xəbərsiz
yazı masasına əyildi və yəqin ki, bu elə belə də olur – mən
öz halımı kənardan seyr etməyə başladım. Bu çox qısa
vaxt ərzində baş verdi. Yuxuda bir adam gördüm. Bu ada-
mın qiyafəti də, üzü - gözü də, boyu - buxunu da yuxudan
ayıldığım andaca uçub yadımdan çıxıb getdi. Yadımda
başqa şey qaldı: onunla mənim aramda baş vermiş bu qısa
mühakimə:
- Nə üçün bunu etdin? – O, adam soruşdu.
- Bilmirəm, – mən cavab verdim».
Ardıcıllığı qorunmayan mətnlərin silsiləsi olan hiper-
tekstə postmodernizmdə tez-tez rast gəlinir. Postmoder-
nizmdə bütün reallıq mətn, təhkiyə kimi qəbul edilir. Qeyd
etməliyik ki, «dünya mətn kimi» ifadəsi postmodernizmin
ən məşhur tezislərindən biridir. Hipertekst anlayışı ötən
əsrin 60-cı illərində T. Nelson tərəfindən formalaşmışdır.
Hipertekstin əsas xarakterik cəhəti oxucu mövqeyinin göz-
lənilməz qarışıqlığının imkanı sayəsində təhkiyə mətni şa-
xələnir, oxucuya müxtəlif alqoritmləri (müxtəlif ardıcıllıq)
seçməklə mətnin hissələri ilə tanış olmağa imkan verir.
«Hipertekst»də (hipermətn) informasiya modeli, insan
beynində fikirlərin ardıcıllığa uymadan, sərbəst axınla, biri
digərini doğuraraq, ortaya çıxmasına əsaslanaraq mətnin
başqa hissəsinə qısa yolla keçid qoyulmuş istənilən roma-
nı, lüğəti, veb - saytı başa düşürük. Hipertekstin üstün cə-
hətlərindən biri də, mətni oxucuya daha dərindən çatdır-
