31
III fəsil
Tələbə şəxsiyyətinin inkişafı və tərbiyəsi
Plan:
1. Şəxsiyyət və onun inkişafı anlayışı, bu haqda nəzəriyyələr
2. Şəxsiyyətin inkişafında bioloji və sosial amillərin rolu
3. Tələbə şəxsiyyəti və onun xüsusiyyətləri
4. Tələbə şəxsiyyətinin inkişafının pedaqoji-psixoloji
şərtləri
1. Şəxsiyyət və onun inkişafı anlayışı,
bu haqda nəzəriyyələr
Şəxsiyyətin inkişafı və tərbiyəsi pedaqogikanın
tədqiqat
sahəsinin mühüm bir istiqamətini təşkil edir. Bu problemlə
bağlı müxtəlif elmi aspektlərdən (fəlsəfi, etik, sosial, psixoloji,
pedaqoji, hüquq və s.) tədqiqatlar aparılmış, müəyyən qanuna-
uyğunluqlar aşkara çıxarılmışdır. Tərbiyənin texnologiyasını,
strategiya və taktikasını müəyyən etmək baxımından
bu araş-
dırmalar böyük əhəmiyyət kəsb edir. Gələcəkdə ali məktəbdə
elmi-pedaqoji fəaliyyətə hazırlaşan magistr və doktorantlar hə-
min araşdırmaların nəticələri ilə, mövcud qanunauyğunluqlarla
nə qədər dərindən tanış olsalar, tələbə gənclərin şəxsiyyət kimi
formalaşması və tərbiyəsi məsələlərini
daha uğurla həll edə
bilərlər.
Şəxsiyyət kimə deyilir? Şəxsiyyətin inkişafı necə baş
verir? Buraya hansı amillər təsir edir? Nə üçün həyatda bir-bi-
rinə tam bənzər (daxilən) iki adam tapmaq olmur? Nə üçün ey-
ni ailədə böyüyən iki övlad bəzən bir-birindən kəskin fərqlənir
(təlimə
münasibətdə, tərbiyədə)? Tələbə şəxsiyyətinin səciy-
yəvi cəhətləri hansılardır? Onun inkişafı üçün hansı psixoloji –
pedaqoji şərtlər tələb olunur? və s.
Bu sualların düzgün həlli
problemin mahiyyətini başa
düşməyə, gənclərlə tərbiyə işini düzgün qurmağa kömək edə
bilər.
Hər
şeydən əvvəl, fərd, şəxsiyyət və fərdiyyət anlayış-
larını nəzərdən keçirək.
32
Fərd – təbii bioloji varlıqdır, ayrıca götürülmüş insandır.
İnsan fərd kimi doğulur, sonradan müxtəlif
amillərin təsiri ilə
şəxsiyyətə çevrilir. Lakin bu proses hamıda eyni vaxtda və
birdən-birə baş vermir: insan öz fərdi həyat prosesində, uzun və
mürəkkəb inkişaf yolu keçərək şəxsiyyətə çevrilir.
Dostları ilə paylaş: