Telman Orucov “Dünyanın gizli tarixinin
Yüklə 0,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
yaşamağa başladı. Axırıncı isə fərdi qaydada Şekspirlə yaxından
eyniləşdirilmişdi. Bekon böyük elmi inqilabı ilhamlandırmışdı. Şekspir dünyası bəşər dəyərlərinin dünyası idi. Burada nə baş versə, bu, insan xoşbəxtliyi və karta qoyulan insan həyatlarının ölçüsü idi. Bekon dünyası elə idi ki, insan dəyərləri soyulub çıxarılmışdı. İnsan təcrübəsi hiylə xüsusiyyətli, paradkosal, sirli və bütövlükdə əvvəlcədən bilinən şey idi, bunları isə Şekspir dramatikləşdirirdi. Bekon bəşəriyyətə öyrədirdi ki, fiziki obyektlərə baxsın, onlar təcrübə ilə qənaətlənmişdir, tabe olduqları və qabaqcadan məlum olan qanunları nəzərə alır. Ona görə də, elmi fəlsəfə tarixində o, İnduksiyanın Atası kimi məşhurdur. Qısaca, Bekon belə qərara gəldi ki, əgər obyektiv qaydada mümkün olan obyektləri müşahidə etməyi bacarırsansa, müxtəlif nümunələr onun quruluşunun subyektiv təcrübəsini verir. Bu planetin sifətinin dəyişilməsinin reallaşması idi. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 119 1517-ci ildə Papa Romada yeni müqəddəs Pyotr bazilikasının inşaasına çəkilən xərci ödəmək üçün bağışlanmanı – indulgensiyanı satmağı yenidən işə saldı. Bu, dünyada ən füsunkar, həm də bədxərcliklə tikilən bina olmalı idi. Vittenberqdəki müəllim Martin Lüter indulgensiya satılmasına qarşı olan öz arqumentlərini yazıb, bu kağızı yerli kilsənin qapısına vurdu. Həmin vərəqə icma üçün nəzərə çarpan mövqeyə çevrildi. Lüterin kilsədən kənarlaşdırılması barədə Papa bullu çıxdından sonra o, bu sənədi ona valeh olan kütlə qarşısında yandırdı. O, elan etdi: “Mən burda dayanmışam”. Saatın qəhrəmanı olan Lüter yeni hökmdarın himayəsi nəticəsində tonqalda yandırılmaqdan qaça bildi və Papalığın bədxərcliyinə qarşı olan etirazlara başçılıq etdi. Protestanizm dünyaya gəldi. Lüter mistik təlimdə sərt qaydada dəyişdi. Onun yaxın dostu və ədəbi silahdaşı okkultist Filipp Malanxton idi. Axırıncı astrologiyanı müdafiə edirdi və Faustun tərcümeyi-halını yazmışdı. Lüterin özü də müəyyən şərtlərdə ruh dünyası ilə əlaqədə idi, ona bələdçilik edən səsləri dinləyirdi. O, əlkimyaya rəğbətlə yanaşırdı, onu “allerqoriyasına və gizli mənasına” görə tərifləyirdi, etiraf edirdi ki, bəşəriyyətin dirilməsində müəyyən rol oynamışdır. Lüter qızıl gülü öz simvolu kimi qəbul etmişdi. Buna www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 120 baxmayaraq, Lüterin beş ləçəkli ağ qızıl gülü özündə kiçik çarmıxı daşımaqla, heç də mistik qızıl gül deyildi. Xristofor Kolumbun izi ilə az sayda idealist adamlar addımladı. 1519-cu ildə Ernando Kortes Yukatan körfəzi sahilinə üzdü, orada o, Verakruz adlanan baza yaratdı. O, və onun ispan ardıcılları attseklərin ağlasığmaz sərvəti barədə söhbətlər eşitmişdilər, onların hökmdarı Moktesumanın səfirinin hədiyyələrlə bazaya gəldiyini gördükdə, məəttəl qaldılar. Hədiyyələrə araba təkəri boyda Günəşin obrazı, həmçinin Ayı təmsil edən gümüş obraz daxil idi. Burada həmçinin qızıl dənələri ilə dolu dəbilqə və “kettsal” quşunun lələklərindən düzəldilmiş baş bəzəyi var idi. Attsek səfiri izah etdi ki, bu onun ağası Moktesumanın hədiyyələridir, Kettsal Koutl böyük allahı tərəfindən verilmişdir. Səfir izah etdi ki, bu allah çoxdan Yer üzünü tərk etmiş və Ayı öz vətəni etmişdir. Attsek astroloqları peyğəmbərlik edirdilər ki, bu allah geri dönəcəkdir. Kortesin ardıcılları attseklərin paytaxtı Tenoçtitlana (indiki Mexiko şəhəri) gəlib çıxanda öyrəndilər ki, bu şəhər gölün ortasındakı adada salınmışdır, yalnız əllə tikilmiş dar körpü hesabına asanlıqla müdafiə olunur. Moktesuma onları qarşılamağa gəldi, Allah kimi baxdığı Kortesin qarşısında əyildi və onları içəri keçməyə dəvət etdi. Kortesin www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 121 planı Moktesumanı oğurlamaq idi ki, onu girova çevirsin. Lakin adamları saraydakı bütün qızılları görəndə, onlar ləngimədən çarı öldürdülər. Bu səfehlikləri üzündən onlar yalnız uzun müddətli döyüşdən sonra qaçıb aradan çıxa bildilər. Bu tarixdəki qanlı epizodlardan birinin başlanğıcı idi. Konkistadorlar (ispan işğalçıları) bütün qızılların gizli mənbəyi və qızılla örtülmüş çar, El Dorado barədəki şayiələri eşitmişdilər. Çar hər səhər maye qızılda çimirmiş. Bu əfsanəvi çar şəhərinə qonaq kimi gələn ingilis səyyahı Uolter Reli də yazırdı: “İmperiya şəhərinin damları qızıldandır”. Kortesin rəqibi Fransisko Pisarro üzüb Peruya gəlmişdi, on min adamı himayə etməklə, bütöv ölkəni talamaq niyyətində idi. Bunu o, yalnız iki min nəfərdən ibarət tərkibi olan ordunun köməyi ilə edəcəkdi. Kortes kimi o, silahsız görüşmək təklifindən sonra çarı oğurladı. Girovun haqqı kimi o, otağın tavanına qədər qızıl verilməsini tələb etdi. Bir neçə həftə ərzində yerlilər dəstəsi qızıl lövhələri, şamdanları və digər gözəl əl sənəti işləri olan şeyləri gətirirdilər. Lakin otaq hələ də dolmamışdı. İspanlar tələb etdilər ki, sövdələşmə yalnız otağın qızıl külçələrlə dolması ilə yerinə www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 122 yetiriləcəkdir. Onlar bütün sənət əsərlərini əritdilər ki, otağı doldurmaq üçün daha çox yer qalsın. Kortesin etdiyini labüd olaraq təkrar edən Pisarronun adamları da səbirsizlik göstərib, Peru çarını öldürdülər. Açıq düşmənçilik başlandı. Pisarronun kiçik ordusu paytaxta hücum edəndə qızıl divarları olan sarayları, qızıl mətbəx avadanlıqlarını, qızıldan olan heykəlləri, heyvanları və qızıl silahları gördülər. Burada hətta ağacları, gülləri və heyvanları qızıldan düzəldilmiş süni bağ var idi. Üç yüz fut uzunluğu və altı yüz fut eni olan sahədə qarğıdalının hər birinin gövdəsi gümüşdən, qıçaları isə qızıldan düzəldilmişdi. Yüz min attsekin Tenoçtitlan uğrunda döyüşdə öldürüldüyü güman edilir, bunun müqabilində bir ovuc konkistador həyatını itirmişdi. Belə hesab edilir ki, işğal dövründə iki milyona qədər yerli adam öldürülmüşdü. Yerlilər asan qaydada ət yeyə bilmirdilər. Avropalıların mentallığı ilə vuruşanda yerlilər onların xəyanətkarlığını öyrənib, buna uyğunlaşdılar. Ona görə də konkistadorlar da ağır itkilər verməyə başladılar. Konkistadorlar heç vaxt El Doradonu və paytaxtın ətrafında belə zənginlikdə olan hansısa bir qızıl mənbəyi mədənini tapmadılar, Cənubi Amerikadakı qızıl ancaq Kontrreformasiyanı (XVI-XVII əsrlərdə Qərbi Avropada papalığın başçılıq etdiyi və www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 123 Reformasiyaya – katolik dininin eybəcərliklərinə qarşı mübarizə hərəkatına qarşı olan dini-siyasi hərəkatı) maliyyələşdirmək üçün kifayət idi. Bu İspan inkvizisiyasına böyük ölçüdə kömək göstərirdi. Frensis Bekon yazırdı Ki, “Təbiət sənin tələsik hərəkət etdiyin labirintdir, o səni öz yolunu itirməyə sövq edəcəkdir. Bekon, təbiətlə şahmat oynayan alim kimi yazırdı. Cavab vermək üçün o, ilk dəfə təbiəti yaşamaq yolunu tuturdu. Əgər təbiət öz sirlərini kənara bölüşməyə, hiyləgərlik etməyə möhtacdırsa, ona görə də təbiətin özü irsi olaraq aldadıcıdır, əgər bu aldatmaq deməkdirsə. Bekon deyirdi ki, “Biliyin bu bənzər səltənətində, göylərin Allah səltənətinə nisbətən əgər bu azacıq qaydada düzgün deyilsə, heç kəs ona “ilk dəfə kiçik uşağa çevrilmək istisna olmaqla” daxil ola bilməyəcəkdir”. Bu o demək idi ki, ağılın müxtəlif və uşağabənzər vəziyyəti birincisinə çatmağa möhtacdır, bu qaydada məhz yüksək biliyə çatılmalıdır. Frimasonluq daim dünyanın düzgün sifətini təmsil etmişdir. Anqlo-sakson lojaları öz ezoterik mənşələri barədə utancaq idilər. Frimasonluğun məqsədi həm də həsr olunmağa hazır olduqda adamı öz inkişafı səhnəsinə gətirmək üçün olan sosial şəraitlərin sürətlənməsinə kömək etməkdir. Frensis Bekon tərəfindən inkişaf www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 124 etdirilən adam iç kosmosu və fərqli zahiri kosmosu görməyə başladı. Corc Vaşinqton 1752-ci ildə frimasonluğa həsr olundu. 1774-cü ildə Bencamin Franklin Tomas Peynlə Londonda Lojada (Frimasonluq təşkilatının şöbəsi, masonların toplaşma yeri) görüşdü və onu Amerikaya mühacirət etməyə inandırdı. Peyn inqilabın böyük peyğəmbərinə çevrildi, ştatların federasiyasını təklif edərək ilk dəfə “Amerika Birləşmiş Ştatları” terminini dilinə gətirmişdi. O, quldarlığın ləğv edilməsini və yoxsulların təhsili üçün dövlət fondu yaradılmasını təkid edirdi. Kolumbiya mahalındakı Vaşinqtonda tikilən Kapitolinin künc daşını Corc Vaşinqton 1793-cü ildə qoyarkən, icra edilən mason mərasimi bu binanın qapısında təsvir edilmişdir. Vaşinqton xristian dindarlığının modeli kimi astroloq idi. Frimasonların astrologiyaya marağı Royal cəmiyyətinin bünövrəsində köklərində çox güclü idi. Kristofer Ren və Corc Vaşinqton kimi ezoteriklərin künc daşı qoyulanda astroloji proporsiyalara müraciət etməsi, göy cisimləri iyerarxiyasını həmin mərasimdə iştiraka dəvət etmək mənasını verirdi. Bu da xüsusi əhəmiyyət kəsb edirdi ki, Corc Vaşinqton Kapitoli binasının bünövrə daşını qoyanda Yupiter Şərqdə yüksəlmişdi. Prezident Franklin Delano Ruzvelt 33-cü dərəcəli frimason idi, ona öz vitse-prezidenti Henri www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 125 Uolles tərəfindən okkult simvolizmi barədə məsləhət verilirdi, axırıncı isə frimason və teosofizm ardıcılı olmaqla yanaşı, rəssam Nikolay Rerixin şagirdi idi. XVIII əsr tərəqqi etdikcə Fransada “naməlum filosof” Müqəddəs Martin öyrədirdi ki, “hər adam kraldır”. Şevalye (cəngavər) Ramsey 1730-cu ildə Parisdəki Böyük Lojanın əsasını qoyan şotland mülkədarı idi. O, Parisdə yeddi il sonra yeni həsr olunmalar vaxtı nitq söyləmişdi: “Bütün dünya böyük respublika olmaqdan başqa bir şey deyildir. Biz işıqlanmış zəkası olan bütün adamları yenidən birləşdirmək uğrunda mübarizə aparırıq... özü də təkcə gözəl incəsənətə məhəbbətə görə deyil, həm də hətta daha çox ləyaqətin, elmin və dinin inkişaf edən prinsiplərindən keçməklə, haradakı qardaşlıq maraqları və bəşəriyyətin bütöv ailəsi biri digəri ilə birləşə bilər... Və bundan irəli gələrək bütün səltənətlərin təbəələri biri digərini sevməyi öyrənə bilər”. Frimasonluq bütün dünyaya yayıldı, çox tezliklə öz sıralarına minlərlə, daha sonra isə yüz minlərlə adamı cəlb etdi. Frimasonlar müəyyən sosial və iqtisadi azadlıq dərəcəsində tolerant çiçəklənən cəmiyyəti yaratmaq üzərində işləyirlər. Şotlandiyada, Londonda və Parisdə ona lojalar qurulduqdan sonra, XVIII əsrdə, 1760-cı illərdə frimasonlar üçün böyük hadisə baş verdi. Bu Portuqaliya maqı Martines de Paskuallinin yaratdığı www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 126 “Elus Koenlər” (və ya “Seçilmiş keşişlər”) ordeni idi. Müqəddəs Martin isə onun şagirdi və varisi idi. Martinist fəlsəfəsi bu günə qədər fransız frimasonluğunda yüksək dərəcədə nüfuzlu bir təlim olaraq qalır. Terror dövründə (1793-94-cü illər) Parisdə yaşayan Müqəddəs Martin adamlara öz mənzilinə gəlməyə icazə verirdi, onları öz əlləri üzərində mistik qaydada uzandırmaqla həsr olunmaya cəlb edirdi. Bu vaxt onlar təhlükəyə məruz qalırdılar, maska geyinirdilər ki, görüş vaxtı kim olduqlarını digərlərindən gizlətsinlər. Romantizm. “İşıqlananların” terroru Kabalada isə bütün Romantizm ezoterik ənənələrdə olan kimi dünyanın yaranması kosmik zəkadan çıxan müxtəlif mənşələr seriyasının şəraitlərində baş verən kimi qəbul edilirdi. Kabalada yunan və Roma miflərində olan kimi, mənşələr kişi və qadın kimi düşünülürdü. Avropa imperatorlarının şərqə doğru genişlənməsi, digər istiqamətlərdə keçmişi qazıb üzə çıxarmaq, Tankrit yoqa praktikaları barədə şayiələrin yayılmasına səbəb oldu. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 127 Romantizmdə isə fərdi daxili həyat nəticədə genişlənərək nəhayətsiz variantlarda geniş kosmosa çevrildi. Məhəbbət bir kosmosun digərinə olan məhəbbəti idi. Dərinin dərinliyə çağırırdı. Romantizmlə məhəbbət yeni dəbə keçdi və simfonik olana çevrildi. Əgər adam sevirsə, beləliklə işıqlanana çevrilir, dünya isə kölgələrin dünyasına çevriləcəkdir. Onlar yenidən ayrıldıqda, məna, mahiyyət dünyada şeh kimi məskunlaşacaqdır. Bethoven öz sənətini yeni musiqinin dilini eşitməklə tapdı, hiss edilən və ifadə edilən şeylər heç vaxt belə şəkildə hiss və ifadə olunmamışdı. Böyük Aleksandr ilahi qüvvə maniyası ilə idarə olunanda, onun dühasının dayanmaq bilməyən mənbəyi Misir və Hind ezoterik mətnlərinin təkrar-təkrar oxumaq idi. Bethovenin isə “de Minor Sonata”sı və “Apposionata”sı Şekspirin “Tufanı”na bərabər bir sənət nümunələri idi. Şekspirin pyesində isə okkult ideyaların ən dəqiq ifadəsi nəzərə çarpır. Siyasət məsələlərinə gələndə, şevealye Ramsey 1730-cu ildə əsasını qoyduğu lojalarda siyasətin müzakirəsini qadağan etmişdi, lakin frimasonlar Avropada siyasi liderliyi əldə saxlamışdılar. Kim ki, siyasi təsir göstərmək istəyir, bu yolunu azma şəkilində olmalıdır. 1789-cu ildə Fransada üç yüz loja var idi, onlardan altmış beşi Parisdə idi. Bu günkü fransız frimasonlarının bəzilərinin www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 128 qiymətinə görə Fransada o vaxtlar yetmiş mindən çox frimason var imiş. Danton, Demulen, Mirabo, Marat, Robespyer, Gilyoten və digər liderlər “işıqlanmışdılar”. Terror vaxtı edam olunanların sayı barədə müxtəlif məlumatlar vardır. Sərt təbiətli və pozulmamış hüquqşünas olan Maksimilian Robespyer İctimai Təhlükəsizlik Komitəsinə başçılıq edəndə, o, həm də polis departamenti səlahiyyətini daşıyırdı, gündə yüzlərlə adamı gilyotinaya göndərirdi, cəmi 2750 adam edam olunmuşdu. Onlardan yalnız 650-si kübar idi, qalanları isə adi zəhmətkeş adamlar idi. Rebespyer hətta silahdaşı Dantonu da edam etdirmişdi. Saturn öz uşaqlarını yeyirdi. Necə olurdu ki, ən maariflənmiş və ağıllı adamlar, bu qan tökülməsinə razılıq verirlər? İdealistik fəlsəfəyə görə sonluqlar heç də mahiyyətə haqq qazandırmırdı. Motivlər nəticəni nə qədər gizlətsə də, ona təsir göstərməmiş qalmırdı, Robesniyer guya vətəndaşların haqlarını və onların əmlakını mühafizə etmək naminə öz mənfur vəzifəsini həyata keçirmək üçün qan tökürdü. Mehrab qarşısında dayanan Robspyer 8 iyul 1794-cü ildəki çıxışında dedi: “Bütöv universitet bura toplaşmışdır... Sabah biz işə qayıdacağıq, biz yenidən şərə və tiranlara qarşı vuruşacağıq” www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 129 Robespyer özünü allah elan etməyə cəhd etdiyinə görə ittiham olunmuşdu. O, axırıncı küncə sıxılan idi, özünü güllə atəşi ilə öldürmək istəmişdi, ancaq zərbə çənəsinin yarısını dağıtmışdı. O, gilyotina olunmağa yollananda çalışdı ki, çox sayda toplaşanlara bəlağətli şəkildə müraciət etsin, lakin yalnız boğula-boğula qışqıra bildi. Napoleon yaxşı qaydada öz ulduzunun arxasınca gedirdi. Höte onun haqqında demişdi: “Demon hər gün bizə bələdçilik etməyə borclu idi və hər bir hadisə baş verəndə bizə nəyi etməyə borclu olduğumuzu deyirdi. Lakin yaxşı ruh bizi dönməyə məcbur etdi və biz qaranlıqda əlimizlə yoxlaya-yoxlaya gedirik. Napoleon insan idi. Demək olar ki, işıqlanmışdı, demək olar ki, təmiz və hər bir saatda qərar verən və dözən idi, lazım bildiyi istənilən şeyi kifayət olan enerji ilə yerinə yetirirdi. Onun həyatı döyüşdən döyüşə, qələbədən qələbəyə yarımallaha məxsus olan geniş addımlar idi. Belə deyilməlidir ki, o, davam edən işıqlanma vəziyyətində idi... Sonrakı illərdə bu işıqlanma onun taleyi və yaxşı ulduzu kimi onu tərk etmək üçün meydana çıxdı”. Fransız qoşunları Misirə girdi, bu Napoleonun nöqteyi-nəzərinə görə vacib bir iş idi. Fransız gizli polisinin başçısı Fuşeyə görə Napoleon Böyük Piramidanın içərisində müqəddəs Jermen olmaq www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 130 üçün bir adamla görüşməli idi. Bu hadisə dəqiq şəkildə göstərir ki, Napoleon ezoterist və astroloq olan Fabre de Olivyeni öz məsləhətçilərindən biri kimi seçmişdi və həmçinin işi elə qurmuşdu ki, Böyük Piramidada bir gecə tək qalsın. Napoleon müqəddəs Jermeni bədəndə və ya ruh şəklində gördümü? Napoleon göstəriş verdi ki, Misir antik əşyalarının “Description de l` Egypt” adlanan kataloqunu tutsunlar. Bu “Napaleon le Grand”a – “Böyük Napaleona” həsr ediləcəkdi, onun Böyük Aleksandrla müqayisəsi üçün edilirdi. Günəş allah kimi, kataloqu qarşısında onun portreti çəkildi. Onun imperiyası genişlənərək təkcə İtaliya və Misiri deyil, Almaniyanı, Avstriyanı və İspaniyanı əhatə etdi. Şarlemandan başqa heç bir imperator Papa tərəfindən taclanmamışdı, ancaq 1804-cü ildə Napoleon Şarlemanın tacını və skipetrini ondan aldı. Papa Piyi parisə gəlməyə məcbur edərək, Napoleon simvolik qaydada tacı onun əlindən tutub aldı və özünü imperator kimi taclandırdı. Napoleon alimlər komandasını işlədirdi ki, onlar belə bir nəticəyə gəlsinlər ki, İsida Parisin qədim ilahəsi olmuşdur və sonra belə dekret verdi ki, ilahə və onun ulduzu, ordunun Paris pencəyinə nişan kimi daxil ediləcəkdir. Zəfər Tağının üzərində Jozefina, www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 131 İsidanın dəfnə çələngi ilə onun ayaqları qarşısında diz çökmüş şəkildə təsvir edilmişdi. Biz belə bir rəyə gələ bilmərik ki, Napoleon özünü Siriusla eyniləşdirmirdi, özünü Orion göydə Siriusun arxasınca düşən kimi aparırdı. Müəyyən frimason həsr etmə mərasimlərində namizədlər Osiris kimi yenidən doğulurlar, İsidanı təmsil edən beşgünəşli ulduza baxırlar. Ovçu Osiris / Orion hakimiyyətə doğru kişi impulsudur. İsidanı izləməklə məşğuldur, həyat sirrinin qapıçısıdır. Bu, Napoleonun ezoterik frimasonluğa dərindən nüfuz etmiş ailədə doğulan və onunla görüşdükdə artıq frimason olan Jozefina haqqında nə düşündüyünü göstərir. Napoleon materik Avropasını fəth edə bilərdi, lakin heç vaxt yüksək dərəcədə gözəl olan Jozefinanı fəth edə bilmədi. Dante Beatriçanı sevən kimi o, bu qadına ürəkdən vurulmuşdu və bu məhəbbət onu yüksək dərəcədə coşdururdu. Ezoterik təlimlə mürəkkəb bağlılıq Jozefinaya məhəbbətlə birlikdə tale barədə Napoleon düşüncəsindən xəbər verir. Lakin 1813-cü ildə Napoleonu idarə edən və ona səlahiyyət verən qüvvələr onu tərk etdi, necə ki, onlar daim istənilən adamı tam qəflətən tərk edir və Hötenin yazdığı kimi, qitənin irtica qüvvələri onu məhv etmək üçün hər tərəfdən hücum etməyə başladılar. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 132 Erkən romantizm öz iradəsindən təbiət dünyasında diri olduğuna görə təşvişə yol açan heyvan şənliyindən həzz alırdı. Hegel tarix qüvvəsini belə izah edirdi: “Ruh bizi aldadır, ruh fitnə törədir, ruh yalan deyir, ruh zəfər çalır”. Höte Svedenborqun “Göy və Cəhənnəm” əsərini oxuyanda özünün şərə nüfuz etmə düşüncəsini üzə çıxarmışdı, məhz fövqəltəbii qüvvələr Fausta əzab vermişdi. Svedenborq Dostoyevskiyə də çox güclü və uzağa gedən təsir göstərmişdi, bu təsir bütöv eranın əhval-ruhiyyəsini qəmgin etmişdi. Dostoyevski ruhi təcrübənin çıxış hədlərindən istifadə etməkdə sərbəst olduğunu hiss edib, qaranlıq və işıq qüvvələri arasında çox adamın şüur səltənətində olan döyüşləri təsvir edir. F.M.Dostoyevskinin Cəhənnəmə səyahəti Danteninkinə bənzəyir, bu müəyyən dərəcədə ruhi səyahətdir, ancaq həm də bəşəriyyətin yaratdığı Yerə cəhənnəmdən keçməklə olan səyahətdir. Cəhənnəm ilk dəfə içərisində yaşadığımız dünyada heç bir fərq olmadan meydana çıxa bilər, lakin sonra tədricən anomaliyalar özünü göstərir. “Cinayət və cəza” romanında Dostoyevski yazır: “Mən gələcək həyata inanmıram”. Dostoyevskinin əsərlərində tarixin Rusiya düşüncəsi öz əksini tapırdı. www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 133 İspaniya güman ki, Avropada elə bir ölkədir ki, burada fövqəltəbii hər günün səthinə daha yaxın yerləşir. Modernizmin böyük maq-rəssamı Pablo Pikasso daim ruh dünyalarına müdaxilə etmək barədə güclü hisslərə malik idi. O, uşaq olarkən dostları onu fövqəltəbii qabiliyyətlərə yiyələnməli olacağına inandırmışdılar, bura düşüncəni oxumaq və peyğəmbərlik etmək də daxil idi. O, Fransaya səfər edərkən Apolliner, Jan Kokto və digərləri onu sofistik okkult ənənəsinə həsr etmişdilər. Pikasso Yüklə 0,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|