IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
296
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
HƏMİŞƏYAŞIL AĞACLARIN CHAMAECYPARİS CİNSİNDƏ
KAROTİNOİD PİQMENTİNİN TƏDQİQİ
Billurə ŞAXAYEVA
Qafqaz Universiteti
billure.shaxayeva@gmail.com
AZƏRBAYCAN
Bitkilərin rənglərinin müxtəlifliyi heyranedici şəkildə limitli sayda piqment tərəfindən hazırlanır.
Onlar əsas üç qrupa ayrılır: xlorofillər, karotinoidlər, antosianlar. Piqmentlərin bioloji, kimyəvi takso-
nomik, filogenetik əhəmiyyəti, bitkilərin piqmentliyi ilə onların ekoloji təbiəti, həyati formaları,
coğrafi mənşəyi, piqmentlərin quruluşu və bitkilərin təkamülü arasında qarşılıqlı əlaqə olması
haqqında məsələlər araşdırılır və yeni fikirlər irəli sürülür. Reproduktiv orqanların böyümə və inkişaf
prosesində, çiçəyin müxtəlif hissələrində piqmentlərin toplanması və paylanması qanunauyğunluqları
və çevrilməsi yolları göstərilir. Sənaye əhəmiyyətli piqment saxlayan bitkilərin ehtiyatı, onlardan
karotinoid antosian, flavanoid preparatları, təbii yeyinti rənglərinin alınması və səmərəli istifadəsi
yolları elmi əsaslandırılır.
Karotinoidlər –tetraterpene(C
40
H
64
) bitkilərdə və bəzi digər fotosintetik mikroorqanizmlərdə
tapılan bioloji piqmentdir. 600-dən çox karotinoid vardır. Ksantofillər və Karotinlər olaraq iki qrupa
ayrılır. Karotinoidlər bütün bu orqanizmlər tərəfindən yağlar və digər əsas üzvi metabolik bloklarından
hazırlana bilər. Karotinoidlər bitkilərdə 2 önəmli rolu vardır: Bunlar fotosintez üçün işıq enerjini
udma və foto zədələnmədən xlorofili qoruyur. Tərkibində beta-ionu halqaları olan (beta-karotinoid,
alfa-karotinoid, beta- kriptoksantin kimi) karotinoid vitamin A və başqa antioksidant kimi fəaliyyət
göstərə bilir. Karotinoid A vitamini kimi fəaliyyət göstərməsi ilə bağlı olaraq, yaşıl bitkilərin inkişa-
fında müəyyən rol oynaya bildiyi nazik təbəqə xromotoqrafiya üsulu ilə aşkara çıxarıldı. Nazik təbəqə
xromatoqrafiya adı verilən üsulu istifadə edərək piqmentləri bir-birindən ayırmaq mümkündür.
Piqmentlər ayrıldıqdan sonra karotinoid piqmentinin Rf dəyərinə görə bitkinin inkişafında rolunu
göstərmək mümkündür. Bu prosesdə iki inkişaf etmiş eyni cinsin şam növlərindən Chamaecyparis
lawsoniana,iki inkişaf etməmiş müxtəlif şam növlərindən olan
Chamaecyparis taiwanensis və
Chamaecyparis obtuse’dan və iki inkişafda olan Chamaecyparis lawsoniana bitkilərinin yarpaqla-
rından götürülür, extrakt hazırlanır və nazik təbəqə xromotoqrafiya şüşəsi üzərindəki təbəqədə tədqiq
edilir. Karotinoid piqmenti həlledicidə həll olunur və şüşənin üzərindəki təbəqə ilə yuxarıya doğru
hərəkət edir. Müxtəlif piqmentlərin müxtəlif həlledicilər üçün oxşarlıqları var və fərqli sürətlə hərəkət
edirlər. Bu bir təbəqədə müxtəlif rəngli zolaqların eyni vaxtda ola bilməsindən irəli gəlir. Təbəqə
üzərində əmələ gələn sarı-narıncı rəng zolağına görə yarpağın tərkibində karotinoid piqmentinin Rf
dəyəri hesablanır. Rf dəyəri hər piqment üçün xarakteristikdir və etibarlı bir göstəricidir.
Rf dəyəri:
Təbəqədə
işarələnmiş
nöqtə
Məsafə (mm)
Karotinoid
piqmentinin rəngi
A 63
Sarı –narıncı
B
60
Sarı –narıncı
C
64
Sarı –narıncı
D
55
Sarı –narıncı
A1 60
Sarı –narıncı
B1 60
Sarı –narıncı
Həlledicinin getdiyi məsafə (mm)__64_və 60_
Kartinoid piqmentinin Rf dəyəri
Kartinoid piqmenti təbəqənin
nöqtələrində
Rf dəyəri
A
0,984
B
0,937
C
1
D
0,859
A1 1
B1 1
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
297
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Diqqətə alına bilər ki, karotinoid piqmentinin yaşıl bitkilər üçün böyümədə rolu və digər bioloji
funksiyalarda rolu ilə bağlı araşdırmalara ehtiyac vardır. Həmçinin, nazik təbəqə xromotoqrafiya
üsulu karotinoid piqmentinin yaşıl bitkilərin bioloji inkişafında araşdırmaları zamanda və maliyyədə
qənaətə gətirib çıxarır. Belə ki, bu üsulla bitkinin inkişafını uzun zaman keçmədən inkişaf qradiyentini
görmək mümkündür. Nəticələr aydın şəkildə göstərir ki, inkişaf etmiş və inkişafda olan şam ağacla-
rında (Chamaecyparis lawsoniana) yarpağın tərkibindəki kartinoid piqmentinin Rf dəyərinin (bitkidə
karotinoid piqmentinin özülülüyünün çox olması ilə bağlıdır) inkişaf etməmiş şam ağaclarına
(Chamaecyparis taiwanensis və
Chamaecyparis obtuse) nisbətən yüksək olması vasitəsilə bitkilərin
inkişafında karotinoid piqmentinin rolu vardır. Digər piqmentlərin də bitkilərin bioloji və fizioloji
inkişafı baxımından araşdırılması və sünii (preparatlarla) inkişafın qarşının alınmasında vacib əhəmiy-
yət kəsb edir.
ВЫЯВЛЕНИЯ КРИПТОСПОРИДИЙ (APICOMPLEXA, COCCIDIA,
CRYPTOSPORIDIUM) СРЕДИ НАСЕЛЕНИЯ ГОРОДА БАКУ
Лейла АХМЕДЗАДЕ
Азербайджанский Медицинский Университет
leyla.akhmedzade@mail.ru
АЗЕРБАЙДЖАН
Криптоспоридиоз - протозойное заболевание человека, обычно протекающее в гастроин-
тестинальной форме с диареей осмотического гипоферментативного типа и принимающее
тяжелые формы у лиц с иммунодефицитом.
Впервые криптоспоридии были обнаружены в 1907 г. Е. Tyzzer в слизистой оболочке
желудка у лабораторной мыши без признаков патологии желудочно-кишечного тракта. Данный
микроорганизм считался "безвредным" комменсалом в течение более 50 лет. В 1955 г. был
зарегистрирован первый случай заболевания криптоспоридиозом у животных –
криптоспоридии были выделены при фатальном гастроэнтерите у домашних птиц. Начиная с
1970 г. криптоспоридии были обнаружены в желудочно-кишечном тракте и дыхательных путях
большинства млекопитающих, птиц, рыб и рептилий.
Первый случай заболевания криптоспоридиозом у человека описан в 1976 г., а в начале
1980-х годов стало ясно, что представители рода Cryptosporidium достаточно часто вызывают
инфекции у человека, что связано не только с улучшением диагностики, но и значительным
увеличением количества лиц с иммунодефицитными состояниями, в первую очередь с
синдромом приобретенного иммунодефицита (СПИД).
Криптоспоридии являются одним из наиболее распространенных кишечных паразитов и
часто становятся причиной острой диареи у людей с ослабленным иммунитетом и детей млад-
шего возраста. Оппортунистические инфекции, вызванные криптоспоридиями, могут
приводить к криптоспоридиозу, который представляет собой потенциально тяжелое и опасное
для жизни заболевание.
В целом поражения желудочно-кишечного и респираторного тракта, вызванные
криптоспоридиями, зарегистрированы во всех возрастных группах и на всех континентах, за
исключением Антарктиды. Такое широкое распространение криптоспоридиоза связано с
большим количеством природных резервуаров инфекции, низкой инфицирующей дозой и
высокой резистентностью возбудителя к дезинфектантам и противопаразитарным препаратам.
Что касается эпидемиологии и диагностики криптоспоридиоза, также несмотря на внуши-
тельный объём исследований в этой области, ещё не выяснены закономерности распрос-
транения заболевания в зависимости от природных и социально-экономических предпосылок.
Не определена удельная значимость механизма передачи возбудителя криптоспоридиоза от
животных к человеку и среди человеческой популяции. Остаётся не до конца выясненной роль
различных видов криптоспоридий в патологии человека.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
298
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Перечисленные задачи чрезвычайно актуальны для Азербайджана, поскольку до
настоящего времени исследования по криптоспоридиозу у людей в стране не проводились и в
печати имеются лишь публикации, посвящённые находкам криптоспоридий у диких и
домашних животных. В связи с этим нами начаты исследования по изучению распространен-
ности криптоспоридиоза среди населения и его медико-социальной значимости, выявлению
частоты и характера заболеваемости населения криптоспоридиозом, определению условного
веса криптоспоридиоза среди диарейных больных.
Начальные исследования проводились на кафедре эпидемиологии Азербайджанского
Медицинского Университета. При диагностике криптоспоридиоза мы использовали метод мик-
роскопии испражнений и прямое определение в нем ооцист криптоспоридий. Для их выявления
из испражнений готовили тонкие мазки на предметных стеклах. После фиксации препаратов в
абсолютном метаноле мазки окрашивали карболовым фуксином по Циль-Нильсену(при этом
ооцисты криптоспоридий окрашиваются в ярко-красный или в малиновый цвет и имеют вид
округлых образований диаметром 4-5 мкм). Препараты микроскопировали под иммерсионной
системой светооптического микроскопа Carl Zeiss Amplival1000 с объективом ×100.
Нами были обнаружены ооцисты криптоспоридий сферической формы, размерами от 3,75
мкм до 5,01 мкм (рисунок).
Рисунок. Ооцисты криптоспоридий под микроскопом
Полученные результаты исследований диарейных больных были разделены на
соответствующие группы для статистического анализа. На начальном этапе исследований было
выявлено наибольшее число положительных проб кала с ооцистами криптоспоридий в 5-9 лет
возрастной группе. В настоящее время продолжаются исследования в этом направлении.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
299
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
KÜKÜRD QAZININ VƏ NATRİUM FLÜORİDİN BİTKİ
YARPAQLARINDA FOTOSİNTETİK PİQMENTLƏRİN
TOPLANMASINA TƏSİRİ
Nigar MÜRSƏLQIZI
AMEA-nın Botanika İnstitutu
nigarbiology1292@mail.ru
AZƏRBAYCAN
Atmosferə daxil olmuş kükürd qazı və flüorlu birləşmələr bitkilərdə ilk növbədə fotosintetik
piqmentlərin toplanmasına təsir edir. Bitkilərin belə maddələrə münasibəti ayrı-ayrı bitkilərdə müxtəlif
nisbətdədir. Bitkilər zəhərli qazlara həssaslıq dərəcəsinə görə və bioloji xüsusiyyətlərinə görə
seçilirlər. Bitki orqanında zəhərli qazlar təsirindən fizioloji-biokimyəvi dəyişiklikləri tam mənası ilə
dərk etmək üçün mübadilə prosesinin bütün istiqamətlərini izləmək tələb olunur. Lakin bu proses
geniş və çətin olduğundan yalnız mühüm prosesləri aydınlaşdırmağa cəhd göstərilmişdir.Atmosfer
havasında kükürd qazının az miqdarda olması nəticəsində yarpaqda müxtəlif zədələnmə nişanələri
nəzərə çarpır. Mühitdən zəhərli kükürd qazının kənar edilməsi nəticəsində bitkilər əvvəlki vəziyyətə
tamamilə qayıdırlar. Kükürd qazı əsas assimilyasiya orqanı olan yarpağı nə qədər çox zədələmiş
olarsa, fotosintez prosesi bir o qədər aşağı düşür. Yarpaq səthində əmələ gəlmiş yanıqlar çox olduqda
fotosintezin bərpa olunması baş vermir, zədələnmiş hüceyrələr tamamilə quruyur. Yarpağın çox hissə-
si özünün bioloji funksiyasını icra etməkdən məhrum olur. Havanın tərkibində eləcə də, kameralarda
kükürd qazının qatılığı yüksək olduqda fotosintez prosesi dayana bilir. Lakin bu təsir qısa müddət
ərzində baş verərsə, bitki özünün funksional vəzifəsini bərpa etməyi bacarır. Əgər kükürd qazının
yüksək qatılığı uzunmüddətli və ya ardıcıl gedirsə, fotosintez prosesi tamamilə aşağı düşür. Kükürd
qazı müxtəlif ağac və kol bitkilərində fotosintez prosesinə eyni tərzdə təsir etmir.
Kükürd qazının qatılığını artırdıqda müxtəlif növ ağac və kol bitkilərində fotosintez prosesini
intensivliyi müxtəlif dərəcədə dəyişilir. Tut, şam, qovaq bitkilərini kamera şəraitində becərdikdə və
onlara kükürd qazı ilə təsir etdikdə fotosintez prosesinin intensivliyi azalır. Belə ki, kamerada miqdarı
1 m
3
havada 150 mq/m
3
olduqda fotosintez prosesinin göstəricisi minimuma enir. Lakin iydə, zeytun
və birgöz bitkisində kükürd qazı təsirindən fotosintezin intensivliyi sabit qalır. Kamera şəraitində
kükürd qazının qatılığı 1 m
3
havada 150 mq/m
3
olduqda bitkilərdə fotosintez prosesinin ləngiməsi baş
verir. Apardığımız təcrübələrdən aydın olmuşdur ki, ayrı-ayrı zəhərli qazlar və ya qazlar kompleksi
ağac və kol bitkilərinin piqment kompleksinə eyni dərəcədə təsir etmir. Bir qrup bitkilərə kükürdlü və
flüorlu birləşmələr zəhərli təsir edərək onların yarpaqlarında xlorofil “a” və “b”-nin miqdarını dəyiş-
dirir. Kükürd qazına qarşı davamsız olan növlərdə nəinki xlorofil “a” və “b”, eləcə də karatinoidlərin
miqdarı bir qədər azalır. Zəhərli qazlara davamsız olan tut, qovaq və şam növlərinin yarpaqlarında
xlorofil “a” və “b”-nin miqdarı kəskin olaraq azalmış olur. Kükürd qazının təsirindən piqmentlərdə baş
verən dəyişiklik ilk növbədə fotosintez prosesinə təsir edir. Sənaye müəssisələrinin ətrafındakı
təcrübələrdən aydın olmuşdur ki, kükürd qazı və natrium flüorid xlorofillərin və karotinoidlərin
miqdarını azaldır. Kameralarda becərdiyimiz bitkilərdə də bu hal baş verir. Davamlı növlərdə nisbətən
davamsız növlərdə xlorofil “a” və “b”-nin miqdarının azalması eyni deyildir. Bu dəyişiklik fəsillər
üzrə ciddi xarakter daşıyır. Məsafədən asılı olaraq bitki yarpaqlarında xlorofillərin miqdarının dəyişil-
məsində müəyyən tarazlıq yaranır. Ağac və kol bitkilərinin yarpaqlarında xlorofil “a” və “b”-nin
miqdarı və nisbəti dəyişir. Sənaye müəssisələrinin sahəsində bitən ağac və kolların yarpaqlarında,
Nəbatat bağında bitən eyni cins bitkilərdən fərqli olaraq piqmentlərin ümumi miqdarı nisbətən azdır.
Xlorofilin miqdarının azalması fotosintez prosesinin zəifləməsi, yarpaqlarda yanıqlarn əmələ gəlmə-
sinə və sonrakı yarpağın quruyub tökülməsinə səbəb olur. Xlorofil “a”, “b”-nin miqdarının kükürd
qazı təsirindən dəyişməsi bitkinin növündən asılı olsa da təsir xarakteri eyni olmur. Zəif qatılıqda
kükürd qazı ilə bitkilərə təsir etdikdə piqmentlərin miqdarı artır. Bu artım əksər hallarda xlorofil “a”–
nın hesabına getdiyi üçün xlorofil a/b-yə olan nisbəti artır. Kükürd qazı təsirindən karatinoidlərin
dəyişmə xarakteri xlorofillərdən az fərqlənir. Ümumiyyətlə götürüldükdə karatinoidlərin miqdarca
dəyişilməsi xarici amillərin dəyişməsindən asılı olmayaraq nisbətən stabildir. Yalnız bir qrup bitkilər-
də, xüsusən müzofillərdə zəhərli qazlar təsirindən intensiv olaraq xloroz və nekroz əlamətlərinin çox
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
300
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
erkən meydana çıxması zamanı karatinoidlərin miqdarının müəyyən dərəcədə artması, sonradan yar-
paqda müxtəlif dərəcədə yanıqlar əmələ gəlməsi ilə başa çatır. Kserofit əlaməti ilə seçilən bitki
növlərində isə, karatinoidlərin dəyişmə dinamikası xlorofilə uyğun olub yalnız miqdarca üstünlük
təşkil edirlər.
Kükürd qazı və natrium flüorid xloroplastlara təsiri nəticəsində hüceyrədə oksidləşmə-reduksiya
reaksiyası nəticəsində zəhərli maddələr əmələ gəlir. Bu zəhərli maddələr hüceyrə metobolitlərini
dağıtmağa başlayır. Kükürd qazının belə xassəsi atmosferdə nəmlik çox olduqda da baş verir.
Beləliklə, aydın olur ki, kükürd qazı və natrium flüorid bitkilərə təsiri nəticəsində xloroplastlarda
və karatinoidlərdə dəyişiklik baş verir. Bunun nəticəsində isə bitki yarpaqlarında xloroz və nekroz
əlamətləri meydana çıxır.
LƏNKƏRAN VİLAYƏTİNİN MEŞƏ KOMPLEKSLƏRİNİN EKOLOJİ
VƏZİYYƏTİNƏ ANTROPOGEN AMİLLƏRİN TƏSİRİ
İlahə QULİYEVA
AMEA
Bakı Qızlar Universiteti
ilahe101@gmail.com
AZƏRBAYCAN
Lənkəran vilayəti ölkəmizin cənub-şərq hissəsində yerləşməklə ovalıq və dağlıq hissələrdən
ibarətdir. Vilayət endemik və relikt flora və faunayla zəngindir.
Lənkəran vilayətinin təbii sərvətləri içərisində meşə ehtiyatının xüsusi yeri vardır. Talış meşələ-
rində respublika meşə örtüyünün 26,4%-i cəmlənib. Vaxtilə ərazinin 50%-dən çoxu müxtəlif tərkibli
meşə ilə örtülü olduğu halda, hal hazırda bu göstərici 23%-dir. Məlumdur ki, təbii vilayətin dağlıq
hissədə olan meşəlikləri ərazinin orogeomorfoloji şəraitindən, yamacların baxarlığından, iqlim şərai-
tindən və s xüsusiyyətlərdən asılı olaraq formalaşır.
Dağ meşələri hündürlüyə qalxanda əsasən, dəmirağacı qismən də şabalıdyarpaq palıd azlır,
onları fıstıq meşələri əvəz edir. Dağ yamaclarında palıd , dəmirağac meşələri şimal baxarlarda isə
fısdıq üstünlük təşkil edir. Ərazini yuxarı sərhədlərində meşə əmələgətirən əsas ağac cinsi fısdıqdır, az
miqdarda şabalıdyarpaq palıd da təsadüf edilir.orta və yuxarı dağ-meşə yamaclarında əsasən şərq
fıstığı, gürcü palıdı, qafqaz vələsindən ibarətdir. Lakin vilayətdə III dövrün Hirkan tipli meşələri 600-
700m hündürlüyə qədər müşahidə olunur. Bu tipli meşələr üçün dəmirağacı və palıd səciyyəvidir.
Bəzən vələs və nadir hallarda isə azat ağacı qarışığına rast gəlinir.kolluqlar ağac bitkiləri altında
həmişəyaşıl kollardan murdarça, itburnu, pırkal bəzən buna Hirkan şümşadı da deyilir, heyva , əzgil və
s ibarət sıx pöhrəliklər formalaşmışdır. Ağac tərkibinin pozulduğu sahələrdə lianlar müşahidə olunur.
Burada ot bitkiləri də zəngindir. Əsasən düzən meşə və kol olan meşəyanı çəmən bitkiliyi üstünlük
təşkil edir.Çəmən bataaqlıq bitkiləri Lənkəran vilayətinin dənizkənarı düzənlik ərazilərində inkişaf
etmişdir, Əsasən qamış, qarğılı, cilli qarğılı və otlu bataqlıqlar inkişaf etmişdir.Lənkəran vilayətində
1167 bitki növü məlumdur ki, bundan 162 endemik növ, 95 nadir rast gələn növ, 38-i isə kökü kəsil-
məkdə olan növdür. Bunlardan ən qədim relikt növlərə ipək akasyası, dəmirağacı, Xəzər şeytanağacı,
Hirkan ənciri daxildir.Cavan reliktlərdən isə şabalıdyarpaq palıd, azat ağacı, qızılağac, şümşüd və s
misal göstərmək olar.
İnsanın təsiri nəticəsində meşə sahələri kəskin şəkildə azalmış, sərhədləri dəyişmişdir. Meşənin
yuxarı sərhəddi 300-500m, bəzi ərazilərdə isə 700m-ə qədər aşağı düşmüş, aşağı sərhəddi isə təxminən
o qədər qalxmışdır. Antropogen təzyiqin intensivliyindən asılı olaraq meşə landşaftı pozulmuş,
seyrəlmış və aqrolandşaftların genişlənməsi ilə əlaqədar azalmış, yaxud tamamilə qırılmışdır. Lerik,
Yardımlı, Cəlilabad rayonlarında qiymətli ağac növləri qırılaraq oduncaq kimi istifadə olunur. Məlum-
dur ki, əhali artdıqca meşə materiallarına olan tələbat da artır, meşələr əhali tərəfindən intensiv surətdə
qırılır.
IV INTERNATIONAL SCIENTIFIC CONFERENCE OF YOUNG RESEARCHERS
301
Qafqaz University 29-30 April 2016, Baku, Azerbaijan
Meşələrin tikinti materialları və oduncaq məqsədi ilə plansız qırılması qiymətli ağac növlərinin
tükənməsinə səbəb olmuşdur.
Regionun şimalında və Lənkəran ovalığında vaxtilə böyük sahə tutan meşələr tamamilə məhv
edilmiş və müxtəlif aqrolandşaftlarla, seliteb komplekslərlə əvəz olunmuşdur.Meşədən təmizlənmiş
ərazilər tərəvəzçilik, çayçılıq, otlaq kimi istifadə olunmuşdur. (şəkil 1)
Şəkil 1. Lənkəran təbii vilayətində meşə örtüyündə antropogen təsirlər nəticəsində yaranmış kəmiyyət dəyişikliyini əks etdirən qrafik
Qeyd etmək lazımdır ki, Lənkəran regionunda meşə landşaftının davamlılığının və onun
optimallaşdırılmasının qiymətləndirilməsi sistemli öyrənmə əsasında həyata keçirilmədiyindən bitki
örtüyünün müəyyən hissəsi aqrosenozlarla əvəz olunmuşdur. Bu prosesin qarşısını almaq üçün region-
da fəaliyyət göstərən kəndli fermer təsərrüfatında mənfi təbii proseslərin və onların inkişaf istiqamət-
lərinin səbəbləri açılmalı, eroziya və sürüşmələrə , təkrar duzlaşmaya, bataqlıqlaşmaya və s məruz
qalmış sahələr haqqında zəruri məlumatlar olmalıdır. Yuxarıda qeyd olunanlardan belə nəticəyə gəl-
mək olar ki, tədqiq olunan ərazinin biosenoz və antropogen aqrosenozlarının sistemsiz inkişafı nəticə-
sində ərazinin landşaftlarında bioloji məhsuldarlıq aşağı düşmüş, dayanıqlığın azalmasına, ekoloji
gərginliyin daha da artmasına səbəb olmuşdur.
MOLECULAR DOCKING STUDIES OF DEHYDROACETIC ACID
DERIVATIVES WITH XANTHINE OXIDASE
Humay GARABAGHLI
Qafqaz Universiteti
humay.qarabagli@gmail.com
AZERBAIJAN
Anar GOJAYEV
Qafqaz Universiteti
anqocayev@qu.edu.az
AZERBAIJAN
Xanthine oxidase (XO) plays an important role in the purine degradation. In the first step it
catalyses the oxidation of hypoxanthine to xanthine, and in the second reaction the conversion of
xanthine to uric acid. In turn uric acid forms salt in soft tissues, for example, in the kidneys and
jointsbecause it dissolves badly in the blood and therefore various diseases. There are different ways to
prevent these disorders, and one of them is an inhibition of enzymatic activity. XO is a large
|