12-mavzu. Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi Reja: 1

“masixiylik” deb atalishi ham shu so‘zlar bilan 
bog‘liq. Bundan tashqari xristianlik Iso Masixning 
tug‘ilgan qishlog‘i - “Nazaret” bilan bog‘lab, nazroniyya deb ham atalgan. 
Keyinchalik bu nom nasroniyya, nasroniylik shaklini olgan. 
Iso Masix o‘z ta’limotini o‘zining 12 o‘quvisi Apostollar - Xavoriylarga o‘rgatdi. 
Ular esa Isoning vafotidan keyin ustozlarining ta’limotlarini har birlari alohida-
alohida tarzda kitob shakliga keltirdilar. Bu kitoblar Bibliyaning “Yangi axd” 
qismini tashkil etadi. 
Xristianlikning ta’limoti. Manbalar xabar berishicha, xristianlik yaxudiy 
muxitida yuzaga kelgan. Bu esa xristianlikning yaxudiylikdan ko‘p jixatdan 
ta’sirlanishiga sabab bo‘ldi. Xristianlikning asosiy g‘oyasi - Isoning odamzodning 
xaloskori “messiya” ekanligi yaxudiylikda mavjud 
bo‘lib, oxiratga yaqin kelishi kutilayotgan xaloskor 
haqidagi ta’limotdan kelib chiqqandir. 
Keyinchalik bu ta’limot Xudoning mujassamlanishi 
yoki Isoning ikki xil – odam va xudo moxiyati haqida 
“gunoxni yuvish”, ya’ni Isoning o‘zini ixtiyoriy tarzda 
qurbon 
qilishi 
haqidagi 
ta’limot 
bilan 
mustaxkamlanadi. Xristianlik muqaddas ruh ota-xudo, 
bola-xudo va muqaddas ruh - uch yuzlik xudo 
to‘g‘risidagi ta’limoti, targ‘ibot - tashkilotchilik, jannat 
va do‘zax, oxiratda go‘yo dunyoning oxiriga borish, 
Isoning qaytishi haqida va boshqa aqidalarni o‘z 
ichiga oladi. 
Xristian jamoasining shakllanishi, uning aqidalarini 
tartibga solinishi, cherkov munosabatlarining ishlab chiqilishi, diniy tabaqalar 
tuzumining vujudga kelishi eramizning IV asr boshlarida 324 yili xristianlik Rim 
imperiyasida davlat dini deb e’lon qilinganidan so‘ng amalga oshdi. 
325 yili tarixda birinchi marta Rim imperatori Litsiniya imperiya hududidagi 
xristian jamoalarini o‘zaro kelishtirish va tartibga solish maqsadida Nikey shahrida 

---

I Butun Olam Xristian Soborini chaqirdi. 381 yili Konstantinopolda II Butun Olam 
Xristian Sobori bo‘lib o‘tdi. Bu soborlarda xristianlik ta’limotining asoslari qabul 
qilindi va bu asoslar 12 qismda ifodalandi.