12-mavzu. Buddaviylik va xristian dini tarixi va falsafasi Reja: 1

1. 
Pravoslavoqimi.Pravoslavoqimixristianlikninguchasosiyyo‘nalishidanbirio‘laroq, 
tarixanuningsharqiyshaxobchasisifatidaro‘yobgachiqdivashakllandi. 
BuoqimasosanSharqiyEvropa, 
YaqinSharqvaBolqonmamlakatlaridatar-qalgan. 
Pravoslavatamasiyunonchaortodoksiyaso‘zidanolinganbo‘lib, 
ilkdavrxristianyozuvchilariasarlaridauchraydi. Pravos-laviening kitobiy asoslari 
Vizantiyada shakllandi, chunki bu yo‘nalish u erdagi xukmron din edi. 
Muqaddas kitob bo‘lmish Injil va muqaddas o‘gitlar IV-VIII asrlardagi etti 
butxona Soborlarining qarorlari, shuningdek Afanasiy Aleksandriyskiy, Vasiliy 
Velikiy, Grigoriy Bogoslov, Ioann Damasskiy, Ioann Zlatoust kabi yirik cherkov 
xodimlarining asarlari ushbu oqim ta’limotining asosi deb tan olingan. 
Xristianlikning Sharqiy tarmog‘i bo‘lmish pravoslaviyaning rivojlanishi jarayonida 
14 Mustaqil (avtokefal) cherkovlari: Konstantinopol, Aleksandriya, Antioxiya, 
Quddus, Rus, Gruziya, Serb, Rumin, Bolgar, Kipr, Ellada, Albaniya, Polsha, 
CHexoslovakiya, Amerika cherkovlari shakllangan. 
Pravoslav oqimida sirli rasm-rusumlar muhim o‘rin egallaydi. CHerkov ta’limotiga 
ko‘ra, bunday paytlarda Xudo tomonidan dindorlarga alohida savoblar nozil 
bo‘ladi. 

---

CHo‘qintirish - sirli hodisasi. Bunda dindor o‘z tanasini uch marta suvga botirishi 
Xudo-otani, O‘g‘ilni va Muqaddas ruhni chaqirish bilan ruhiy tug‘ilishni kasb 
etadi. 
Badanga eleyni surkash ham sirli bo‘lib, bunda dirdorga Muqaddas ruhning ruhiy 
hayotga qaytaruvchi va chiniqtiruvchi ehsonlari ulashiladi. 
Poklanishning sirliligi. Unda dindor non va vino ko‘rinishida o‘z badanida Iso 
qonini abadiy hayotga tayyorlaydi. 
Nadomatning sirliligi shundaki, dindor o‘z gunoxlarini din peshvosi oldida tan 
oladi, din peshvosi esa uning gunoxlarini Iso nomidan kechiradi. 
Ruhoniylikning sirliligi u yoki bu shaxsni ruhoniy darajasiga ko‘tarish uchun 
episkopning qo‘lini o‘sha shaxs badaniga tegizishi (yoki qo‘yishi) orqali amalga 
oshiriladi. 
Badanni eley bilan ishqalash sirida Xudoning ruhiy va jismoniy zaifliklarni 
tuzatuvchi lutfu marhamatidan umid qilinadi. 
Pravoslav cherkovi bayramlar va diniy marosimlarga alohida ahamiyat beradi. Post 
diniy marosimi odatda, katta cherkov bayramlaridan oldin o‘tkaziladi. Postning 
moxiyati inson ruhini tozalash va yangilash, diniy hayotning muhimi voqealariga 
tayyorgarlikdan iborat. 
Rus Pravoslavining ko‘p kunlik postlari to‘rtta: Pasxa oldidan, Pyotr va Pavel kuni 
oldidan, Bogoroditsa uyqusidan oldin va Iso tug‘ilgan kundan oldin. 
Buyuk bayram ichida Pasxa birinchi o‘rinda turadi. Pasxa Isoning o‘lganidan so‘ng 
qayta tirilganini nishonlab o‘tkaziladigan bayram. U yilning 22 aprelidan may 
oyining birinchi yakshanbasigacha o‘tkaziladigan bayram. U “Otsovskiy den”dan 
avval o‘tkaziladi. Pasxaning tarixi yaxudiylikdagi pesax bayrami bilan bog‘liq 
bo‘lib, u yaxudiylarning Misrdan qochib chiqishi va ozodlikka erishishini 
nishonlanishidir. Xristianlik yaxudiylikdan to‘la ajralib chiqqach pasxa yangicha 
tus olgan. 
Pasxadan so‘ng pravoslav dinining o‘n ikki kunlik o‘n ikki muhim bayrami 
boshlanadi. Ular: Iso tug‘ilishi, Sretenie, Isoni cho‘qintirish, Preobrajenie, 
Quddusga kirish, Isoning osmonga ko‘tarilishi, Troitsa Muqaddas butning 
osmonga 
ko‘tarilishi, 
Blagoveщanie 
(Injilning 
nozil 
bo‘lishi), 
RojdestvoBogoroditso‘ (Isoning xochga osilishi) va xakozo.