54
• uning shaxsiy ishchanlik xususiyatlari, hissiyoti, odob-axloqi, hulqi,
kamchiliklari, tengqurlari bilan munosabatlardagi
qiyinchiliklari va
hokazolar.
Pedagogik jarayonlarni tashxis qilish: ta’lim-tarbiya va o‘quv darslik
hamda jihozlarni rivojlantirish imkoniyatlari, talaba larning o‘quv va
boshqa faoliyatlarida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan qiyinchiliklarni
oldindan bilish; u yoki bu ta’lim sohasidagi usul va vositalarni qo‘llash
orqali
olinadigan
pirovard
natijani
va
boshqalarni
aniqlash;
“ekstropolyaromnыe” – voqea-hodisaning bir qismini kuzatish orqali hosil
bo‘lgan natijani, voqea va hodisalarning boshqa qismiga, boshqa hududiga
yoyish hislatlari.
Pedagogik tashxis qilish o‘qituvchida
modellashtirish, gipo teza va
tahlillarni olg‘a surish, fikriy sinov va tajribalar o‘tkazish va boshqa
xususiyatlarni talab etadi.
Loyihalashni bilish – uchlik: “tahlil”, “tashxis qilish”, “loyiha” kabi
bilishning maxsus guruhi yordamida ta’lim-tarbiyaning aniq rejalarini
amalga oshirish imkoniyatlarini beradi.
Ta’lim-tarbiya ishlar istiqboli va dolzarb
amalga oshirilishi lozim
bo‘lgan reja sanaladi. Darslar va tarbiyaviy tadbirlar ana shular
jumlasidandir. Loyihalashni bilish quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
• ta’lim-tarbiya maqsadlari, mazmun va mohiyatini aniq pedagogik
vazifaga aylantirish;
•
pedagogik vazifalar, talabalar faoliyatida ularning talab-istaklariga
qarab mazmum-mohiyat, material zahirasi, tajriba
va shaxsiy ishchanlik
sifatlarini safarbar qilish;
• pedagogik jarayonlarda bosqichlariga qarab eng asosiy va
yordamchi vazifalarni aniqlab olish hamda ularni hisobga olgan holda
yondoshish;
• hamkorlikdagi ijodiy ishlar tizimi rejasini ishlab chiqishda faoliyat
turlarini qo‘yilgan vazifaga mos kelishiga e’tibor qaratish;
• talabalarning individual ishlarini loyihalashda, ularning qobiliyatlari
rivojlanishidagi nuqsonlarni, ijodiy kuch va iqtidorlarini hisobga olish;
55
• pedagogik
jarayonlar uchun mazmun, shakl, usullarni tanlashda
hamma uchun maqbul bo‘lgan yo‘l va vositalarni qo‘llash;
• talabalarning faolligini oshirishni rag‘batlantiruvchi va salbiy
holatlarning oldini olish usullari tizimini loyihalash;
• tarbiya muhitini rivojlantirish va ota-onalar,
jamoatchi lik bilan
aloqalarni mustahkamlovchi loyihalarni ishlab chiqish;
• tezkorlik, dolzarb, zudlik bilan olib boriladigan ishlarni loyihalash,
pedagogdan bir qator kichik metodologik bilish turlarini talab qiladi:
Dostları ilə paylaş: