Pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasyy

8-nji mowzuk: Deňeşdirilen pedagogikany ösdürmek boýunça halkara guramalar we olaryň işleri
Meýilnama:
1. ESUNESKO guramasynyň bilim pudagyndaky işleri.
2. ICEUNISEF, MOT (ILO) halkara guramalarynyň wezipeleri we bilim prosesleriniň ösüşindäki roly.
3. ABŞ-nyň "Parahatçylyk korpusy" we onuň işi.
Açar sözler:
BMT; YUNESKO; YUNISEF; MOT(XTM); “Tinchlik korpusi”

ESUNESKO Birleşen Milletler Guramasynyň bilim, ylym we medeniýeti ösdürmäge ýöriteleşen guramasy bolup, 1946-njy ýylda esaslandyryldy.

1992-nji ýyldaky maglumatlara görä, Özbegistan ýaly dünýäniň 171 ýurdy bu halkara guramanyň agzalarydyr.
Bu guramanyň merkezi Fransiýanyň paýtagty Pari Parisde ýerleşýär we iň ýokary dolandyryş edarasy Baş direktordyr.
Bu halkara guramanyň agza ýurtlarynyň wekilleri umumy konferensiýasyna 2 ýylda bir gezek ýygnanýarlar. Bu konferensiýada, UNESKO-nyň geljek 2 ýyl üçin alyp barýan işleriniň meýilnamasyny kabul ederler. Bu maksatnamany durmuşa geçirmek üçin agza döwletler serişde-býudjet bölüp berýär.
InternationalUNESKO-nyň işinde halkara hyzmatdaşlygy we parahatçylygy goramak meseleleri esasy orny eýeleýär. Şol sebäpli Düzgünnamasynda "Uruş baradaky pikirler adamlaryň aňynda ýüze çykýar, şonuň üçin uruş synaglaryny olaryň aňyndan aýyrmaly we parahatçylygy goramak ideýasyny terbiýelemeli" diýilýär.
ESUNESKO-nyň işi dürli-dürli we köptaraply. Geliň, onuň okuw işlerine göz aýlalyň. Bu ugurda işler köp ugurda alnyp barylýar we bu ugurlar biri-biri üçin möhümdir. Bu ösýän ýurtlarda sowatsyzlygyň soňy, dünýä biliminiň ösüş tendensiýalarynyň seljermesi we onuň meşhurlygy, bir ýa-da başga bir ýurtda bilim syýasatynyň maliýe we ahlak taýdan höweslendirilmegi we ş.m.
ÝUNESKO manyly bilimiň hemmeler üçin deň mümkinçilikleriň çäginde bolmagyny üpjün etmek, dowamlylygyny kesgitlemek, geljekde bilimi we görnüşini ösdürmek ýörelgelerine esaslanýar.
Mugallymlar toparyny taýýarlamak, nazaryýet we usulyýet derejesini yzygiderli ýokarlandyrmak, dünýäniň käbir ýurtlarynda mesele hasaplanýan aýallaryň erkeklere deň hukuklaryny üpjün etmek, daşky gurşaw bilimini döretmek Bu okuw kitaplaryny we maksatnamalaryny kämilleşdirmek bilen baglanyşykly, giňişleýin ýurtlaryň arasynda bilim hyzmatdaşlygyny ösdürmek we başga-da köp meseleler.
Bu sahy çäreleriň hemmesi ýaşlary global talaplar ruhunda terbiýelemäge, halkara hyzmatdaşlygy, birek-birege ynam, dostluk, doganlyk ruhunda terbiýelemäge gönükdirilendir.
Ylmy we tehnologiýany ösdürmek nukdaýnazaryndan UNESKO birnäçe halkara maksatnamasyny durmuşa geçirdi. Bu maksatnama esasan ekologiki gurşawy gowulandyrmak we daşky gurşawy goramak bilen baglanyşykly. Şeýle hem, bu ugurda utgaşdyrylan we bilelikdäki ylmy gözlegleri amala aşyrmak, dünýä ylmy merkezleriniň, uniwersitetleriň we alymlaryň arasyndaky hyzmatdaşlygy ösdürmek bilen baglanyşykly möhüm işler başlar.
Häzirki zaman dünýäsinde halklaryň we halklaryň medeni we taryhy mirasyny gorap saklamagyň we goramagyň, geljek nesiller üçin gorap saklamagyň we abatlamagyň möhümdigi mälimdir.
Globalhliumumy meselede ESUNESKO esasy orny eýeleýär. Sanawynda dünýä taryhy ýadygärlikleriniň buýsanjy bolan Hytaýyň Beýik diwary, London diňi, Kilimanjaro milli seýilgähi we beýleki müňlerçe zatlar bar.
1993-nji ýyldan bäri Samarkandda, Buharada, Hywada, Kokandda, Daşkende we Özbegistanyň beýleki ýerlerinde köp sanly taryhy ýadygärligiň bardygyny bellemek gerek.
Bu sanawa her ýyl täze taryhy ýadygärlikler we ýadygärlikler goşulýar.
ESUNESKO-nyň işi halk döredijiligini, halk döredijiligini, olanlary, sözleri, statuslary, halk aýdymlaryny, lapary gorap saklamagy hem öz içine alýar.
UNESKO-nyň edebiýatda tutýan orny aýratyn möhümdir. Dünýä edebiýaty, şahamça eserleri, edebi mirasa aýratyn hormat goýulýar, ýygnalyp, dünýäniň dürli dillerine terjime edilýär, neşir edilýär we ýaýradylýar. Mundan başga-da, ESUNESKO köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ösüşine işjeň gatnaşýar, wakalar we wakalar barada dünýä habar berýär we ösüşine goşant goşýar.
Bu halkara gurama köp sanly neşirlere we neşirlere hemaýat berýär.
Özbegistan 1992-nji ýylyň 2-nji martynda Birleşen Milletler Guramasyna agza bolandan soň, BMG-nyň ähli guramalarynyň doly agzasy bolmak hukugyny aldy. Şonuň üçin respublikamyz 1993-nji ýylyň 26-njy oktýabrynda ESUNESKO-nyň agzasy boldy.
Aboveokardaky senelerden görnüşi ýaly, Özbegistan UNESKO-nyň agzasy bolanyndan ýigrimi ýedi ýyldan gowrak wagt geçdi. Emma bu gysga wagtyň içinde köp işler edildi.
1993-nji ýylda ESUNESKO-nyň görnükli hünärmenleri biziň ýurdumyza baryp, Samarkand, Buhara we Hywa şäherleriniň taryhy ýadygärliklerine baryp gördüler. Bu şäherdäki täsin taryhy ýadygärlikler olara gaty täsir etdi. Netijede, halkymyzyň ýatdan çykmajak ýadygärlikleri dikeldildi we abatlaýyş programmasy döredildi we bu maksatnama 1995-nji ýylyň başyndan bäri durmuşa geçirilip başlandy.
1994-nji ýylyň aprelinde ESUNESKO-nyň ähli bölümleriniň wekilleri Daşkende geldi. Saparynyň maksady ESUNESKO-nyň Merkezi Aziýa respublikalaryndaky wezipelerini aýdyňlaşdyrmakdy.
Şu ýylyň oktýabr aýynda Merkezi Aziýanyň we dünýäniň alymlary Samarkantda duşuşdylar we bu şäherde ESUNESKO-nyň garamagynda Merkezi Aziýa respublikalaryny öwrenýän institut döretmek kararyna gelindi.
Bu institut dünýäniň bu sebitindäki iň uly okuw merkezine öwrüler, şonuň üçin Samarkand orta asyrlarda bolşy ýaly dünýäniň iň meşhur ylmy merkezleriniň biri bolup galar.
ESUNESKO-nyň başlangyjy bilen Fransiýanyň Pari Paris şäherinde alym we döwlet işgäri Muhammet Taragai Ulugbekiň 600 ýyllyk ýubileý dabarasy geçirildi. Samarkand, Buhara we Hywa şäherlerini dünýäniň taryhy ýadygärlikleriniň şäherleriniň sanawyna goşmak üçin köp işler edildi.
Şeýle hem ESUNESKO Merkezi Aziýada köpçülikleýin habar beriş serişdeleriniň ösüşiniň geljegini öwrenmekde uly amaly goldaw berýär. Bu iş uly ähmiýete eýe, sebäbi Merkezi Aziýa respublikalarynyň hemmesi Aral deňziniň guramagy we daşky gurşawyň hapalanmagy ýaly daşky gurşaw problemalary bilen ýüzbe-ýüz bolýar.
ESUNESKO beýleki halkara we sebit jemgyýetçilik guramalary bilen hyzmatdaşlykda bu meseleleri çözmek üçin işlemäge taýýardygyny mälim etdi.
Birleşen Milletler Guramasynyň dünýä medeniýetiniň we aň-biliminiň ösüşiniň onýyllygyny geçirmek kararyna gelendigi mälimdir (1988-1997).
ESUNESKO bu çäkde işleýär we bir wagtlar dünýäniň ykdysady, medeni we bilim ösüşinde möhüm rol oýnan "Uly ýüpek ýoly" atly giňişleýin okuw meýilnamasyny kabul etdi. Bu maksatnamanyň maksady, beýleki tarapdan, Gündogar bilen Günbataryň arasyndaky bu gury ýer we deňiz söwda ýolunyň potensialyny kesgitlemek we dikeltmek, beýleki tarapdan, bu ýol Gündogar bilen Günbataryň arasyndaky medeni we bilim hyzmatdaşlygyny hem baglanyşdyrýar. möhüm köpri bolandygyny we ony dikeltmegi.
Häzirki wagtda bu uly göwrümli gözlegler dört esasy ugurda alnyp barylýar:
1. küpek ýoly ýurtlarynyň halklarynyň dilini we ýazuwyny öwrenmek;
2. Kerwensaraýlaryň ýerleşýän ýerini kesgitlemek we olary dikeltmek, poçta baglanyşyklaryny ýola goýmak;
3. Kosmos arheologiýasynyň galkynyşy;
4. Bütindünýä syýahatçylyk guramasy bilen hyzmatdaşlykda küpek ýolunyň ugrunda syýahatçylyk ugurlaryny açmaly we durmuşa geçirmeli.
Häzirki wagtda Özbegistan Respublikasynyň ESUNESKO meseleleri boýunça milli komissiýasy döredildi. Bu topara döwlet işgärleri, alymlar, tanymal medeni işgärler, bilim edaralarynyň wekilleri goşuldy.
1946-njy ýylyň 11-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň birinji mejlisinde ICEUNISEF - BMG-nyň gyssagly çagalar gaznasy ady bilen ICEUNISEF biragyzdan döredildi.
Döredilen ilkinji ýyllarynda ICEUNISEF öz serişdelerini uruşdan ejir çeken Europeewropadaky we Hytaýdaky çagalar üçin azyk we derman serişdelerine sarp edip başlady. 1950-nji ýylyň dekabrynda BMG Baş Assambleýasy ICEUNISEF-iň ygtyýarlyklaryny hasam giňeltdi. Maliýe serişdeleri ösüp barýan ýurtlarda sansyz çagalar üçin ulanylyp başlandy.
1953-nji ýylyň oktýabr aýyndan bäri BMG Baş Assambleýasy ICEUNISEF-i hemişelik organy etdi. Indi Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasyna öwrüldi. Emma kepillikleriň we borçlaryň dolylygy saklandy. 1960-njy ýyllardan bäri ICEUNISEF dünýäde çagalary goramak boýunça öňdebaryjy agentlige öwrüldi.
ESUNESKO beýleki halkara we sebit jemgyýetçilik guramalary bilen hyzmatdaşlykda bu meseleleri çözmek üçin işlemäge taýýardygyny mälim etdi.
Birleşen Milletler Guramasynyň dünýä medeniýetiniň we aň-biliminiň ösüşiniň onýyllygyny geçirmek kararyna gelendigi mälimdir (1988-1997).
ESUNESKO bu çäkde işleýär we bir wagtlar dünýäniň ykdysady, medeni we bilim ösüşinde möhüm rol oýnan "Uly ýüpek ýoly" atly giňişleýin okuw meýilnamasyny kabul etdi. Bu maksatnamanyň maksady, beýleki tarapdan, Gündogar bilen Günbataryň arasyndaky bu gury ýer we deňiz söwda ýolunyň potensialyny kesgitlemek we dikeltmek, beýleki tarapdan, bu ýol Gündogar bilen Günbataryň arasyndaky medeni we bilim hyzmatdaşlygyny hem baglanyşdyrýar. möhüm köpri bolandygyny we ony dikeltmegi.
Häzirki wagtda bu uly göwrümli gözlegler dört esasy ugurda alnyp barylýar:
1. küpek ýoly ýurtlarynyň halklarynyň dilini we ýazuwyny öwrenmek;
2. Kerwensaraýlaryň ýerleşýän ýerini kesgitlemek we olary dikeltmek, poçta baglanyşyklaryny ýola goýmak;
3. Kosmos arheologiýasynyň galkynyşy;
4. Bütindünýä syýahatçylyk guramasy bilen hyzmatdaşlykda küpek ýolunyň ugrunda syýahatçylyk ugurlaryny açmaly we durmuşa geçirmeli.
Häzirki wagtda Özbegistan Respublikasynyň ESUNESKO meseleleri boýunça milli komissiýasy döredildi. Bu topara döwlet işgärleri, alymlar, tanymal medeni işgärler, bilim edaralarynyň wekilleri goşuldy.
1946-njy ýylyň 11-nji dekabrynda Birleşen Milletler Guramasynyň Baş Assambleýasynyň birinji mejlisinde ICEUNISEF - BMG-nyň gyssagly çagalar gaznasy ady bilen ICEUNISEF biragyzdan döredildi.
Döredilen ilkinji ýyllarynda ICEUNISEF öz serişdelerini uruşdan ejir çeken Europeewropadaky we Hytaýdaky çagalar üçin azyk we derman serişdelerine sarp edip başlady. 1950-nji ýylyň dekabrynda BMG Baş Assambleýasy ICEUNISEF-iň ygtyýarlyklaryny hasam giňeltdi. Maliýe serişdeleri ösüp barýan ýurtlarda sansyz çagalar üçin ulanylyp başlandy.
1953-nji ýylyň oktýabr aýyndan bäri BMG Baş Assambleýasy ICEUNISEF-i hemişelik organy etdi. Indi Birleşen Milletler Guramasynyň Çagalar Gaznasyna öwrüldi. Emma kepillikleriň we borçlaryň dolylygy saklandy. 1960-njy ýyllardan bäri ICEUNISEF dünýäde çagalary goramak boýunça öňdebaryjy agentlige öwrüldi.
Onuň döredilmegi Birinji Jahan Urşunyň, dünýäde ýüze çykan sosial-ykdysady ýagdaýyň netijesinde ýüze çykdy. Sebäbi dünýäde bolup geçýän ähli sosial we ykdysady özgertmeleriň dünýä derejesinde şöhlelenmegine garaşylýar.
HZ-iň iň üýtgeşik aýratynlygy, iş berijileriň we işçileriň ykdysadyýetde sosial hyzmatdaşlygy emele getirmegi, döwlet edaralary bilen deň hukukly bolmagy, guramanyň syýasaty we iş meýilnamasynyň işlenip düzülmegine gatnaşmagydyr.
25 ýyldan soň, Halkara Hyzmatdaşlyk Guramasynyň Filadelfiýa konferensiýasynda onuň maksatlary we wezipeleri giňeldildi we dünýäniň ösen we ösýän ýurtlarynyň arasynda zähmet we zähmet okuwy boýunça giň hyzmatdaşlygy ýola goýmak meselesi iň derwaýys mesele hasaplandy.
1946-njy ýyldan bäri Halkara Hyzmatdaşlyk Guramasy Birleşen Milletler Guramasynyň ilkinji ýöriteleşdirilen edarasyna öwrüldi. 1969-njy ýylda onuň işi Nobel baýragy bilen sylaglandy. 1993-nji ýyldan başlap 168 ýurt oňa goşuldy.
Häzirki wagtda aşakdaky wezipeleri ýerine ýetirýär:
1. Işçileriň iş şertlerini we ýaşaýyş durmuşyny gowulandyrmak, iş tapmak ukybyny ýokarlandyrmak;
2. Halkara zähmet kadalaryny girizmek, olaryň ulanylyşyna gözegçilik etmek;
3. Uly göwrümde halkara tehniki-tehnologiki hyzmatdaşlygy ýola goýmak, bu ugurdaky ýurtlaryň arasynda işjeň hyzmatdaşlygy ýola goýmak we bu syýasaty netijeli durmuşa geçirmek;
4. Hünär okuwy, tehniki bilim, umumy gözleg, neşirýat pudagyndaky işler we ş.m.
Mundan başga-da, IOM-yň öz güýçli okuw merkezi bar. Bu okuw merkezi, Italiýanyň Turin şäherinde ýerleşýär we bu ýerde her ýyl 170 ýurtdan takmynan 60,000 adam okuw, bilim we gurama ýaly iň döwrebap we degişli ugurlarda tälim alýar.
Şeýle hem, HG-nyň ygtyýarynda Genevaenewada jemgyýetçilik işi boýunça gözleg geçirýän halkara institut bar.
HZ-iň iň ýokary organy her ýyl geçirilýän halkara konferensiýa. Zähmeti guramagy, halkara hukuk binýadyny kämilleşdirmegi, zähmet bilimini durmuşa geçirmegi we beýleki derwaýys meseleleri göz öňünde tutýar. Maslahatyň işi dolandyryş geňeşi tarapyndan dolandyrylýar. Hökümetiň 28 wekili, 14 işçiniň we 14 iş berijiniň wekili bar. Halkara zähmet gullugy tarapyndan hemişelik dolandyrylýar. Býuro baş müdir tarapyndan ýolbaşçylyk edilýär. Bu wezipede Belgiýaly Mişel Hansen işleýär.
Özbegistan Respublikasy 1992-nji ýylyň 13-nji iýulynda HZ-iň agzasy boldy. Özara gatnaşyklar gowy ösýär. Bu hyzmatdaşlyk:
a) Özbegistan raýatlarynyň özbaşdak işlemegi;
b) Zähmet paýlanyşy, iş üpjünçiligi, hünärleri taýýarlamak meselelerinde daşary ýurtlarda başarnyklary ösdürmek;
ç) ilatyň kemsidilen bölegini sosial taýdan goramak;
g) hünär bilimini döretmek ugrunda ösýär.
Halkara Hyzmatdaşlyk Guramasy, Respublikanyň Bilim we Zähmet ministrligi bilen hyzmatdaşlykda respublikanyň işçi güýjüni halkara ülňülerine çykarmak we hünär bilimini ýokarlandyrmak boýunça birnäçe seminar-geňeş geçirildi. IOM bilen täze tapgyrlarda we ugurlarda hyzmatdaşlygy ösdürmek üçin çäreler görülýär.
Prezident Jon F. Kennedi ýörite karary bilen 1961-nji ýylyň 1-nji martynda Parahatçylyk Korpusyny döretdi. Onuň maksady, dürli milletlerden bolan adamlaryň arasynda özara düşünişmek arkaly parahatçylygy we ylalaşygy berkitmek. Parahatçylyk Korpusy Amerikanyň Birleşen Ştatlarynyň garaşsyz hökümet edarasy bolup, prezidentiň Executiveerine ýetiriji komitetine hasabat berýär.
Bu gurama syýasy gurama däl. ABŞ Kongresi tarapyndan maliýeleşdirilýär. Parahatçylyk Korpusynyň başlygy Prezident tarapyndan bellenilýär, görkezmelerine laýyklykda işleýär, oňa hasabat berýär.