Ali məktəb rəhbərliyi. Fakültə və kafedraya rəhbərlik
Ali məktəbin kollegial orqanları
Ali məktəbə rəhbərliyin əsasları
Ali məktəb cəmiyyətin tələbatına uyğun yüksək ixtisaslı mütəxəssislər hazırlığı ilə məşğul olan təhsil müəssisəsinin yüksək tipi, fasiləsiz təhsilin mühüm bir həlqə- sidir. Ali təhsil müəssisələrinin müxtəlif növləri fəaliyyət göstərir: universitetlər, institutlar, akademiyalar, konservatoriyalar və digər ali təhsil müəssisələri bu qəbil- dəndir.
Ali məktəbin səmərəli fəaliyyət göstərməsi ona düzgün rəhbərlikdən, təlim- tərbiyə prosesinin elmi-pedaqoji əsaslarda idarə edilməsindən çox asılıdır. Ali mək- təbin “idarə edilməsi» və “ona rəhbərlik” bir-birilə sıx bağlı anlayışlardır. İdarəetmə dedikdə, müəyyən obyektə (məktəbə, pedaqoji kollektivə) məqsədyönlü, planlı, mütəşəkkil təsirləri təmin edən fəaliyyət başa düşülür. İdarəetmə obyektləri şəxsiyyət və ya kollektiv olduqda idarəetmə rəhbərlik forması kəsb edir. Başqa sözlə, rəhbərlik bilavasitə insanlarla işdə idarəetmə vəzifələrini həyata keçirməklə bağlı səmərəli fəaliyyət növüdür. Bu halda idarəetmə subyektləri və obyektləri ümumi məqsəd naminə şüurlu şəkildə qarşılıqlı fəaliyyət göstərir. Rəhbərlik bir- birinə zidd iki üslubda – avtoritar və demokratik üslublarda həyata keçirilir. Demokratik rəhbərlik daha səmərəli olub, kollektivdə normal iş şəraiti, insani münasibətlər, sağlam mənəvi-psixoloji iqlim yaratmağa imkan verir. Rəhbərliyin yüksək forması kollektiv rəhbərlikhesab olunur. Çünki bir şəxsin (rəhbərin) iradəsindən asılı olan rəhbərlik zamanı subyektivizm halları özünü göstərir. Kollektiv rəhbərlikdə isə belə hallar xeyli məhdudlaşır və ya tam aradan qalxır. Həm də bu halda kollektiv qərar qəbulunda iştirak edən adamlarda məsuliyyət hissi
yüksək olur.
Ali məktəbə rəhbərlik mövcud qanunvericiliyə və müvafiq dövlət sənədlərinəəsaslanır: 1) Azərbaycan Respublikasının; 2) Azərbaycan Respublikasının Təhsil Qanunu; 3) «Ali təhsil müəssisəsi haqqında Əsasnamə»; 4) Ali məktəbin Nizamnaməsi.
Ali məktəbə rəhbərlik müəyyən prinsiplərə əsaslanır. Həmin prinsiplər aşağı- dakılardan ibarətdir:
Məqsədyönlülükprinsipi.
Demokratiklikprinsipi.
Aşkarlıqprinsipi.
Şəffaflıqprinsipi.
Elmilikvəişgüzarlıqprinsipi.
Prinsipiallıqvəobektivlikprinsipi.
Optimallıqprinsipi.
Ali məktəbə rəhbərlik prosesində göstərilən prinsiplərə vəhdətdə, həm də dəqiq əməl etmək vacib şərtdir. Əks halda rəhbərlik və idarəetmə sahəsində yüksək səmərə və keyfiyyət əldə etmək çətindir.