План: Birbaşa marketinqin mahiyyəti, kommunikasiya sistemində onun yeri və rolu

Telemarketinq. Bu marketinq forması məhsulların alı­cı­lara satılmasında telefondan istifadə edilməsini nə­zərdə tutur. Firmalar telemarketinqdən birbaşa marke­tinqin əsas üsul­la­rın­dan biri kimi istifadə edirlər. Ayrı-ayrı alıcılara birbaşa məh­sul satışını həyata keçirmək, tədqiqatlar aparmaq, sor­ğular keçirmək, məlumat baza­sını yaratmaq, alıcılarla görüş təyin etmək, onlarla yarat­dıqları əlaqənin nəticələrini qiymət­lən­dirmək və s. bu kimi əməliyyatların yerinə yetiril­məsində telefondan isti­fadə edilir. Alıcılar elan edilmiş pulsuz telefon xətti ilə almaq istədikləri məhsullar üzrə öz sifarişlərini verir­lər. Sifariş zəngləri radio və ya televiziyada, dövrü mətbu­atda, birbaşa poçt göndərişlərində, kataloqlarda verilən reklam elanlarına uyğun olaraq həyata keçirilir. Telemar­ke­tinq məh­sul haqqında alıcılara daha düzgün, ətraflı məlumat çatdı­rıl­ma­sını da təmin edir. Ümumiyyətlə, bu üsul birbaşa mar­ketinqin həyata keçirilməsində özünə­məxsus xüsusi yer tutur.
F. Kotlerin qeyd etdiyi kimi, telemarketinq - telefon operatorlarının yeni alıcıların cəlb edilməsinə və müştərilərin təmin olunma dərəcəsini müəyyən etmək məqsədilə onlarla əlaqələrin həyata keçirilməsinə və ya sifarişlərin qəbul olunmasına istiqamətlənmiş fəaliyyətdir. Sifarişlərin emalı üzrə telefon mərkəzləri yaradılır və onlardan, həm giriş telemarketinqi (müştərilərdən zənglərin qəbul olunması), həm də çıxış telemarketinqi (potensial və mövcud müştərilərə zəng edilməsi) üçün istifadə olunur.
Telefon vasitəsilə marketinq ABŞ-da istehlak mallarının və işgüzar xid­mət­lərin 482 mlrd. doll. həcmində satışını təmin edərək birbaşa marketinqin əsas alətlərindən birinə çevrilmişdir. Telemarketinq işgüzar mallar bazarında da bö­yük müvəffəqiyyət qazanmışdır. Məsələn, Raleigh Bicycles kompaniyasında diler­lərlə əlaqəyə girən personalın ixtisar eldilməsi və telemarketinqin tətbiq olunmasının birinci ili ticarət nümayəndələrinin səyahət xərcləri 50% azalmış, rüb ərzində satışın həcmi isə 34% artmışdır.
Telemarketinqin effektliyi bu işi həyata keçirən mütəxəssislərin peşəkarlıq dərəcəsindən, onların düzgün hazırlanması və stimullaşdı- rılmasından çox asılıdır. Telemarketinq müəyyən mənada şəxsi həyata zorla girmə kimi qiymətləndirilsə də, əlaqələrin dəyərinin yüksək olmaması və potensial müştərilərin siyahısındakı məlumatların dəqiqliyi bu zaman böyük əhəmiyyət kəsb edir.