Psixiatriya ruhiy kasalliklarning kelib chiqishi, patogenezi, klinik

Bosh miya zaxmidagi ruhiy buzilishlar. Neyrosifilis bu umumiy nom 2 ta 
kasallikni birlashishidan hosil bo‘ladi va ikkalasi ham spiroxeta bilan zararlanishi 
hisobiga yuzaga keladi. Miya zaxmi klinikasi turlichadir. Miya po‘stlog‘i va 

---

128 
tomirlarining o‘choqli zararlanishiga bog‘liqdir (spetsifik endoarterit, meningit). 
Ular zaxmning erta shakliga tegishlidir. Kechki formalarida esa miya moddasi 
zararlanadi (gummalar). Miya zaxmining erta shakllaridan biri sifilitik 
nevrosteniyadir. Bunda bosh og‘rishi, aylanishi, tananing turli joylarida og‘riq, 
uyqusizlik, umumiy holsizlik, xotira ish faoliyatining pasayishi kuzatiladi. 
Kasallikkka vaqtida davo ko‘rilsa tuzalish bilan tugaydi. 
Sifilitik meningit. Kasallik yuqqandan 1 yil ichida kuzatilishi mumkin. 
Simptomlari tez rivojlanadi. Birinchi o‘ringa meningial belgilar yuzaga chiqadi. 
Es-hushi buzilishi, deliriy tutqanoqlar kuzatiladi. 
Sifilitik soxta falajlik turli o‘choqli o‘zgarishlar bilan kechuvchi aqli 
zaiflikni tashkil etadi. Bundan tashqari gallyutsinatsiya va vasvasalar bilan 
kechishi mumkin. Progressiv falajdan farqli bu erda o‘choqli simptomlar turg‘un 
va shuningdek, qo‘pol bo‘ladi. Kechuvchi uzoq muddatli remissiya kuzatilishi 
mumkin. Spetsifik davo ba‘zida yaxshi natijalarga olib keladi. 
Tug‟ma bosh miya zaxmi. Shuni ta‘kidlab o‘tish lozimki, kattalarda zaxm 
kasalligini kamayishi bilan tserebral zaxm bolalardagi bu tug‘ma bo‘lib juda kam 
holatlarda uchraydi. 
Bolalar yoshida miya tug‘ma zaxmi patologik jarayoni generallashgan 
umumiy infektsiya tipida kechadi. Asosan tug‘ma zaxmda eng asosiy 
ahamiyatliligi toksik omildir - spiroxetalar to‘g‘ridan-to‘g‘ri platsenta orqali o‘tib, 
homilaga, infektsiyalangan organizm ya‘ni onadan o‘tgan toksinlar ta‘sir qilib, 
homilaning almashinuv jarayonlarini buzib turli nuqsonlar kelib chiqishga sabab 
bo‘ladi. Zaxm toksinlari nafaqat rivojlangan homilaga ta‘sir etadi, balki onaning 
jinsiy xujayralariga ham ta‘sir etadi, ularning zararlaydi. 
Tug‘ma zaxm natijasida bolada patologik xulq yuzaga kelishi mumkin. Buni 
2 guruhga ajratish mumkin. 
1 guruh aqliy tomondan qo‘pol o‘zgarishlarsiz, ammo mayllari oshadi. 
2 guruhda emotsional doirasi kam rivojlangan. Birovga rahmdillik ko‘rsata 
olmaydi. Hatto yaqin odamiga ham. Bunga xos xususiyat kamgaplik, birovga 
qo‘shilmaslik. 

---

129 
Bolalardagi miya zaxmida gallyutsinatsiya va vasvasa kam holatlarda 
kuzatiladi. Bolalar yoshidagi nerv sistemasini kontinental klinikasiga xarakterli. 
 
Tug‘ma zaxm somatik belgilarini ko‘pligi 
 
Tug‘ma psixikasini rivojlanmasligi. 
 
Miya zaxm variantini psixatsimon holatga o‘tishi bilan. 
 
Psixotik shakllarini kamligi. 
 
Serologik diagnostika: Sezuvchan reaktsiyalar RIT va RIF. Ko‘pincha 
likvorda kuchsizgina pleotsitoz va oqsil miqdorini oshishi mumkin. 
Miya zaxmini davosida kombinirlangan preparatlar qo‘llaniladi, mishyak, 
simob, vismut, yod antibiotik, vitamin, sedativ, psixotrop moddalar bilan 
davolanadi.