Qishloq aholi

Tekshirilgan sanoat korxonalarining
Namangan shahri tuzilmasidagi joylashuvi
Sanoat zonalari 
Tekshirilgan korxonalar:
1. Ipak gazlamalar kombinati
2. Mebel ishlab chiqarish fab- 
rikasi
3. Go‘sht kombinati
4.
Pivo-alkogolsiz ichimliklar 
kombinati
5. Mashinasozlik zavodi
6. Yengil avtomobillarga texnik 
xizmat ko'rsatish stantsiyasi
7. Kimyo zavodi
1.4.1-rasm. Hududiy jihatdan ifodalangan joylashuv
tizimlari
Qishloq joylardagi joylashuvning respublikada shakllangan 
tizimini o'rganish va uning rivojlanish tendensiyalarining tahlili 
qishloq aholi punktlarining sifat nuqtayi nazaridan o'sishi boshqa 
omillar bilan birga shahar aholi punktlari tarmog'i tuzilmasining 
rivojlanish darajasiga ham bog'liq ekanligini ko'rsatdi. Ana shu 
rivojlanish darajasi qancha yuqori bo'lsa, shakllanayotgan joylashuv 
tizimlarining rivojlanishi ham shunchalik yuqori bo'ladi. Shu 
sababdan qishloq joylardagi joylashuvni o'zgartirish sharoitlariga 
yondoshuv tabaqalashgan, ya’ni har bir mintaqadagi shart-sharoitlami, 
ko'rilayotgan hududdagi miqyosi hamda rivojlanganlik darajasi 
turlicha tuman va shahar markazlari mavjudligini hisobga olgan holda 
bo'lishi zarur. Aytib o'tilgan omillarga bog'fiq ravishda miqdoriy va 
sifatiy o'zgarishlar, qishloq aholi punktlarini kattaligi va bajaradigan 
funksiyalari bo'yicha tabaqalanishi amalga oshiriladi, rejalashtiririlishi 
va me’moriy qiyofasi takomillashadi.
Shunday qilib, shahar va qishloq aholisi joylashtirilishining o'zaro 
bog'liq va bir-birini to'ldirib turuvchi ikkita tizim osti tuzilmalaridan
45

---

tashkil topgan tizimlarining mavjudligi quvidagilami amalga oshirish 
imkoniyatini yaratadi:
- ishlab chiqarish kuchlarini ham shaharlar ichida, ham qishloq 
hududlarda optimal ravishda joylashtirish va kompleks rivojlantirish;
- o ‘z tarkibida shahar va qishloq aholi punktlari mavjud bo'lgan 
joylashtirilishning yagona ratsional strukturasini tashkil qilish;
- o ‘zaro bog‘liq aholi punktlaridagi ijtimoiy-madaniy infratuzil- 
maning maqsadga muvofiq ravishda joylashtirilishini ta’minlash;
• qishloq hududlaridagi aholi punktlari o ‘rtasida yetakchilarini 
aniqlash va muayyan mintaqaning ishlab chiqarish salohiyati hamda 
mavjud joylashtirish tizimining rivojlantirilganlik darajasidan kelib 
chiqqan holda ulaming asosiy turlarining rivojlantirish bo‘yicha 
yo'nalishlami belgilash;
-aholi punktlaridagi shakllanayotgan tizimlaming funksional- 
rejaviy tashkil etilishini va ulaming asosiy elementlari hisoblanuvchi 
qishloq punktlarini takomillashtirish.
Yuqorida bayon etilgan holatlar respublikaning qishloq joylari- 
dagi aholi punktlarini shaharsozlik nuqtayi nazarida rivojalantirish 
jarayonida yetarlicha keng doiradagi ijtimoiy-iqtisodiy masalalami hal 
qilish bo‘yicha yechimlami ishlab chiqishni nazarda tutadi.