”Qurilish materiallari va buyumlari” fanidan o‘quv-uslubiy majmua

Dispers 
qo‘shimchalarning 
(ohak, 
giltuproq) 
qorishma 
mustahkamligiga ta’sirini ifodalovchi umumiy bog‘lanish 
Sement : qum (hajm bo‘yicha): 1-1:3; 2-1:4; 3-1:5; 5-1:9.
Yengil betondan tayyorlangan panellar choklarini berkitishda 50 
markadan kam bo‘lmagan, og‘ir beton panellar uchun esa 100 markadan 
kam bo‘lmagan sementli montaj qorishmalari ishlatiladi.
Yer osti konstruksiyalarini g‘isht va toshdan barpo etishda, beton 
poydevor bloklarini terishda sement sarfi qumning miqdoriga nisbatan
Си
қ
ил
ишда
ги
м
ус
тащк
амли
к 
чегараси
, М
П
а

---

kamida 75-125 kgm
3
bo‘lishi kerak.
Yuqori namlikdagi gruntlarda va er osti suvlaridan pastda joylashgan 
bino qismlarida terish ishlarini olib borishda aktiv mineral qo‘shimchali 
portlandsement yoki shlakli portlandsement (kamida 125 kgm
3
qumga 
nisbatan) asosidagi qurilish qorishmalari ishlatilishi kerak.
Muhit harorati pasaysa qorishmalar mustahkamligining o‘sish sur’ati 
ham kamayadi. Past haroratda qorishmaning mustahkamligi 28 sutkada 
markadagiga nisbatan 55-75% tashkil etadi. Shlakli va putssolanli sementlar 
asosida tayyorlangan qorishmalar 10
0
Sdan past haroratda ishlatilsa 
mustahkamlikning o‘sishi keskin pasayadi va harorat 0
0
S dan pasaygan 
qorishmada qotish jarayoni amalda to‘xtaydi.
Qish mavsumida ishlatiladigan qorishmalarning markasi yozdagiga 
nisbatan bir daraja Yuqori olinadi (masalan, 75 o‘rniga 100 marka).
Sovuqqa 
chidamlilik. 
Qorishmaning 
sovuqqa 
chidamliligi 
7,07x7,07x7,07sm namuna-kubiklarni standart usulda sinab topiladi. 
Sovuqqa chidamlilik bo‘yicha qorishma markasini belgilashda namunalar 
mustahkamligining 25% gacha va massasining 5% gacha pasayishi ruxsat 
etiladi.
Tashqi devor g‘ishti, toshini terishda va suvoqchilikda ishlatiladigan qorishmalar 
/10, /15, /25, /35, /50 markadagi sovuqqa chidamlilikga ega bo‘lishi kerak. Muhit 
namligi Yuqori bo‘lsa, qorishma sovuqqa chidamliligi /100, /150, /200 va /300 
markalarda bo‘lishi maqsadga muvofiqdir. Qorishmalarning sovuqqa chidamliligi 
mineral bog‘lovchining turiga, suvsement nisbatiga, qo‘shimchalarga va qotish 
sharoitiga bevosita bog‘liq bo‘ladi.