Rbaycan döVL6T

«Cari amaliyyatlar hesabı»nın t hlili göst rir ki, (Milli Bankın hesabatı üzr ) 2002-ci ilin yanvar-sentyabr ayları r- zind cari m liyyatlar hesabının saldosu bir sıra müsb t fak- torlar sasında k sirl (519,1 mln. ABŞ dolları) n tic -l n- mişdir. Bel ki, hesabat dövrü rzind ölk y c lb olunmuş xa- rici kapitalın artması hesabına investisiya yönümlü malların v xidm tl rin idxalı çoxalmışdır.
Xarici ticarat balansı, 2002-ci ilin yanvar-sentyabr ayla- rının yekunlarına gör xarici ticar t dövriyy si 2830,4 mln. ABŞ dolları t şkil etmiş v 2001-ci ilin yanvar-sentyabr ay- larının müvafiq göst ricisind n 6,3% çox olmuşdur. Ölk y idxal olunan m hsulların h cmi 1260,1 mln. ABŞ dolları t şkil et- diyi halda, ixracın h cmi 1570,3 mln. ABŞ dolları t şkil etmişdir. N tic d xarici ticar t balansının saldosu müsb t 3102 mln. ABŞ dolları s viyy sind olmuşdur.
İxrac. Ölk d n ixrac olunmuş malların strukturunda neft m hsulları mühüm yer tutur v onların payına ümumi ixracın 89,0%-i düşür. Hesabat dövründ xarici dövl tl r 1397,6 mln. ABŞ dollarlıq neft m bsulları ixrac olunmuşdur ki, bunun da 1094,3 mln- ABŞ dollarlığını xam neft t şkil etmişdir. İxrac olunmuş xam neftin 790,2 mln. ABŞ dollarlığı Az rbaycan Beyn lxalq 6m liyyat Şirk ti (konsorsium) t r find n ixrac edilmişdir. Konsorsium t r fınd n ixrac olunmuş xam neftin 425,4 mln, ABŞ dollarlığı «6srin müqavil si» il bağlı xarici ölk l rin iri neft şirk tl ri t r fınd n Az rbaycana yön ldilmiş birbaşa investisiyaların repatriasiyası kimi, y ni neft sektoru- nun xarici öhd likl rinin azalması hesabına 227,3 mln. v 137,5 mln. ABŞ dollarlığı is müvafiq olaraq konsorsium payçı xarici şirk tl rinin v Az rbaycanın paylarına düş n g lir neft kimi ixrac edilmişdir. İxrac olunmuş bütün xam neftin 304,1
mln. ABŞ dollarlığı is ARDNŞ v ölk nin dig r mü ssis l ri t r fınd n xaric gönd rilmişdir. Bu is öz növb sind keç n ilin müvafiq dövrünün ixracından 17,0 mln. ABŞ dolları çox- dur. Bu is ölk y idxal olunan t bii qazın d y rinin öd nil- m si üçün ARDNŞ t r fınd n ixrac olunmuş xam neftin art- ması il bağlıdır.
Ölk nin dig r strateji m hsulu olan pambıq ixracının d - y r h cmi 2001-ci ilin müvafıq dövrun nisb t n 5,8 mln. ABŞ dolları artaraq 13,8 mln. ABŞ dolları t şkil etmişdir. Bunun da
sas s b bi ixrac olunmuş pambığın miqdarının 8,9 min ton artmasıdır. 2002-ci ilin 9 ayı rzind respublikadan 36,8 mln. ABŞ dollarlıq kimya m hsulları, 34,7 mln. ABŞ dollarlıq ma- şınqayırma m hsulları da xarici ölk l r ixrac olunmuşdur.
İdxal. Fiziki ş xsl rin çarter hava reysl ri v avtomobil n qliyyatı il m kik idxalını (239,7 mln. ABŞ dolları) v hu- manitar malları (28,2 mln. ABŞ dolları) n z r almaqla 2002-ci ilin 9 ayı rzind respublikaya 548,3 mln ABŞ dollarlıq xalq is- tehlak malları g tirilmişdir. Bunun da 46,0 %-i, yeni 252,4 mln. ABŞ dollarlığı rzaq m hsullarının payına düşür. İdxalın strukturunda investisiya yönümlü maşın-avadanlıqların v mal- lara xüsusi ç kisi keç n ilin müvafıq dövrü il müqayis d 50,5% artaraq 27,3 %- çatmış v 343,2 mln. ABŞ dolları m b- l ğind olmuşdur. Bunun da sas s b bi beyn lxalq neft kon- traktları ç rçiv sind ölk y c lb olunmuş investisıyaların artım il laq dar idxalın çoxalmasıdır. Bundan başqa cari ilin 9 ayı r- zind respublikaya 160,8 mln. ABŞ dollarlıq t bii qaz v ümumi m bl ği 170,8 mln. ABŞ dollarına b rab r olan istehsal t yinatlı kimya, qara v lvan metal m hsullan da g tirilmişdir. Bütöv- lükd , keç n ilin 9 ayı il müqayis d qaz idxalına s rf olunmuş m bl ğ n z r alınmadan, idxalın ümumi h cmi 141,5 mln. ABŞ dolları m bl ğind artmışdı. Bu is sas etibarı il ölk y idxal olunan investisiya yönümlü malların artımı il laq dardır.
Xarici ticar tin 22,4%-i MDB-y üzv olan dövl tl rin, 77,6%-i is dig r xarici dövl tl rin payına düşür. Respublika-
mız mt mübadil sind İtaliya, Rusiya, Türkiy , Fransa, İran, Türkm nistan, ABŞ, İsrail, Qazaxıstan v Almaniya il daha intensiv ticar t laq l ri yaratmışdır. Bütövlükd Az rbaycan Respublikasının idxal-ixrac m liyyatlarının 76,5%-i yuxarıda adı ç kil n sas t r f müqabill ri olan 10 dövl t il aparılmışdır.