Reja Kirish 2

Amaliymetod

Amaliy metod. Amaliy metod azaldan pedogogik vazifani ado etib kelgan hamda tarbiyaning asosiy vositasi va metodlaridan biri bo’lib kelmoqda. Tarbiya sohasida o’yin metodi degan tushuncha o’yinning metodik xususiyatlarini, ya’ni tarbiyaning boshqa metodlaridan (shug’ullanuvchilar faoliyatini tashkil etish va unga rahbarlik qilish kabi xususiyatlari jihatdan) farq qiladigan tomonlarini ifoda etadi.
Jismoniytarbiyaningo’yinmetodiuchunquyidagibelgilarxarakterlidir:

1. 
   Faoliyatniobrazliyokishartlisyujet (o’yin maqsadi, rejasi)asosida tashkiletish, bunda vaziyatning doimiy va ko’proq darajada behosdan o’zgarishi bilan muayyan maqsadga erishish nazarda tutiladi.
   
2. 
   Maqsadga erishish xilma-xilligi va faoliyatning majmua harakterdagi bo’lishi (masalan, yugurish, sakrash, irg’itish).
   
3. 
   SHug’ullanuvchilarning bemalol mustaqil harakat qilishi, ularni tashabbus va chaqqonlik ko’rsatishlariga, topqir bo’lishlariga, harakat faoliyatlariga yuksak talablar qo’yish.
   
4. 
   SHug’ullanuvchilarharakatiningbir-birigabog’liqligi,yorqinemotsionalligi.
   
5. 
   Jismoniyyuklamaningme’yori(dozirovkasi)cheklanganimkoniyati.
   

Musobaqametodi.Jismoniytarbiyajarayonidamusobaqametodimashg’ulot o’tkazish davomida (mazkur mashg’ulotga kiritilgan alohida mashq bilan birgalikda) mustaqil o’yin shaklida (mo’ljal, nazorat va sport musobaqalari) qo’llaniladi. Musobaqa metodi birmuncha ravshan xarakterlovchi xususiy birinchilik yoki yuqori natijaga erishish uchun kurashda kuchlarni sinashdir. Musobaqa jarayonida, shuningdeq ularni tashkil qilish va o’tkazish sharoitlarida (g’oliblarni aniqlash, yutuqlarga erishganlarni rag’batlantirish va h.k.) rahbarlik qilish omili muhim fiziologik va emotsional kayfiyat yaratadi, bu hol jismoniy imkoniyatlarini maksimalishga solishga yordamberadi. Musobaqa vaqtida, asosan sport musobaqalarida raqiblarning o’zaro to’qnashuvlari o’yindagiga qaraganda ancha ko’proq namoyon bo’ladi. Tashabbuskorliq qa’tiyliq sabotliliq dadilliq jasurliqoliyjanobliqo’rtoqlikkabiirodaviyhamdaahloqiyhislatlarnitarbiyalashda
musobaqametodiningahamiyatig’oyatkattadir.Lekin,shuniunutmaslikkerakki,
birinchilikuchunraqobatqilish,kurashishsalbiyxususiyatlarning(hudbinliqo’ziga o’ta bino qo’yish, dag’allik va h.k.) tarkib topishiga ham imkon berishi mumkin. Shu sababli musobaqa metodiga mohirona pedogogik rahbarlik qilingan taqdirdagina u ma’naviy tarbiya sohasidagi o’z rolini oqlay oladi.
Qat’iy tartiblashtirilgan mashqlar metodi. Bu metodda shug’ullanuvchilar faoliyati qat’iy tartiblashtirilgan holda tashkil etilib quyidagilardan iborat bo’ladi:

• 
  Qat’iy belgilangan harakat rejasi (harakat tarkibi ularning o’zgarishi, takrorlanish va bir-biri bilan o’zaro bog’liqligi).
  
• 
  Jismoniy yuklanishni qat’iy normallashtirish, mashq jarayonida uning dinamikasinito’laboshqarish,shuningdekdamolishintervaliniqat’iytartibgasolish va ularning belgilangan tartibda jismoniy yuklamabilan almashtirish
  

Harakatlarga o’rgatish jarayonida qo’llaniladigan mashq metodlari2 xilbo’lib ular quyidagilardan iboratdir:
-bo’lingan - konstruktiv mashq metodi (mashqlarni qismlarga bo’lib o’rgatish va keyinchalikbutunlaybajarishgaerishish);butunlaymashq metodi(vaqtinchaayrim detallarini chiqarib tashlash). Bo’lingan konstruktiv mashq metodiga masalan: suvda suzishni o’rgatishni, akrobatik mashqlarni qismlarga bo’lib o’rgatish kiradi. Hammamizga ma’lumki mashqlar musobaqa sharoitida butunligicha bajariladi. Butunlay mashq metodi shug’ullanuvchilarga o’rgatish lozim bo’lgan mashqlar butunligicha o’rgatilib, lekin ayrim detallari vaqtincha chiqarib tashlanadi.
Ikkala metodlarning ijobiy va salbiy xususiyatlari mavjud bo’lib ular quyidagilardan iborat: bo’lingan konstruktiv mashq metodining ijobiy xususiyati - o’rgatilishi lozim bo’lgan mashqlar oz vaqt ichida shug’ullanuvchilarga o’rgatish mumkin. Salbiy xususiyatlari - qismlab o’rgatilgan mashqlarni butunligicha bajarishga erishish uchun qo’shimcha vaqt sarf qilinadi yoki bo’lmasa ayrim akrobatik mashqlarni butunlay bajarilishiga erishishda qismlar orasida pauza bo’lishi mumkin. Butunlay mashq metodining ijobiy xususiyati o’rgatishi lozim bo’lgan mashqlar oldingi metodga nisbatan ko’p vaqt talab qilinadi. Qismlarga bo’linganmashqmetodidanharakat(yokiharakatlaryig’indisi)unchabuzilmay
nisbatanmustaqilelementlargabo’linishimumkinbo’lgandaginafoydalaniladi.

2.