Rüblük elmi-praktik jurnal

d biyyat 
 
1.
  . ., 
  . . 
 
 
 
 
-
 
 
 
 // 
 
 
, 2013.   3(78).  . 25 – 27. 
2.
  . . 
 
 
 
 
 
 // 
 
 , 
2011,  2,  .52 – 54. 
3.
  . ., 
  . ., 
  . . 
 
 
   
 
 
 
 // 
, 2013,  9,  . 67 – 72. 
4.
  . . 
 
 
 
 
. 
i
  i
i
 
, 2013, 
5(62),  . 84 – 85. 
5.
  . ., 
  . . 
 
 
: 
 
 
   
 
. 
: 2005, 385  .  
6.
  . ., 
  . ., 
  . ., 
 
. . 
 
 
   
 
 
 // 
 
 
.  . . 
, 2007,  4,  . 76 – 79. 
7. Sanders D., Carter M., Goodchap R. et al. Prospective validation of the Rockall risk scoring tem for upper G I 
hemorrhage in subgroup of patients with varies and peptic ulcers // Am. J. Gastroenteral. 2002; Vol. 97: 6: p. 630–
635. 
8.
 
. ., 
 
. . 
 
 
   
 
 
 // 
, 2008,  2,  . 33 – 36. 
9.
  . . 
  . . 
 
 
. 
: 
, 2010, 175  .  
10.
  . ., 
  . ., 
  . ., 
  . . 
 
 
 
 
 
 
 
 // 
, 2013,  8,  . 28 – 31. 
11. Blatchford O., Murray W.R., Blatchford M.A. A risk score to predict need for treatment for upper gastrointestinal 
haemorrage // Lancet. 2000: 356: 9238: 1319 – 1321. 
12. Rockall T.A., Logan R.F.A.., Devlin H.B. et al. Risk assessment after upper gastrointestinal haemorrhage. Gut 

88 
1996; 38: 3: 316 – 321.  
 
. .
1
, 
  . .
2
, 
  . .
1
, 
  .
.
1
 
 
 
 
 
 
  
 
 
 
 
 
 
1 
– K
 
 
 
 
 
, 
 
2 
– 
 
 
 
 
 
, 
 
 
 350 
   
 
 
 
  (
) 
-
 
 
 
   
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
. 
 
 
   
 
 
 
   
, 
   
 
. 
 
 
   0   1. 
0   
   
 –   
 
, 1   
   
 – 
 
, 0,5   
 – 
 
 
. 
 350 
   32   
 
 
 
 
 
 
 
 
.   25 
 
 
 
 
,    7 
 
 
 
.   
 
 
 
 
 
 1-3 
 
 
 
     
 
 
. 
 
 
, 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
, 
 
 
 
   
 
 
 
.  
 
 
Hajiyev J.N.
1
, Shikhlinskaya R.Y.
2
, Allahverdiyev V.A.
1
, Hajiyev N.J.
1 
 
Modern aspects of predicting recurrence of bleeding in acute gastroduodenal ulcer 
 
1 
- Department of General Surgery, Azerbaijan Medical University, 
 
2 
– Institute of Applied Mathematics, Baku State University, Baku
 
 
Summary.  In 350 patients with acute ulcerative gastroduodenal bleeding we predicted the risk of 
recurrence of bleeding with our new developed fuzzy logic module based on the fuzzy logic theory of Lotfi 
Zadeh. According to this method  the parameters affecting to the recurrence is imputed into this model is 
analyzed and the result is issued. Output range from 0 to 1. The 0 and closer to it means that there will not be 
recurrence. The 1 and close to it means that there will be recurrence. The 0,5 and above means that there is 
the probability of recurrence. 
Of the 350 patients in 32 high-risk of recurrence it was decided to perform the surgical operations. In 25 
patients was performed a variety of surgical procedures, and in 7 patients refused surgery. Patients who 
refused surgery after 1-3 days was a recurrence of bleeding and they were operated on according to 
emergency indications. 
The results showed that the developed fuzzy logic module based on Lotfi Zadeh theory makes it possible 
to reliably predict the risk of recurrence, choose the correct tactics of treatment and improve outcomes. 
 
 
 
  

89 
J, 2016,  3, 89-93                 
 
brahimova A. .,  Bayramov N.Y.,  Öm rov T. . 
 
P YL NM  V   P YL NM N N ORQAN ZMD  TÖR TD Y  D Y
KL KL R 
 
Az rbaycan Tibb Universitetinin I c rrahi x st likl r kafedras , Bak  
 
Xülas . M qal d  piyl nm nin  orqanizmd  tör tdiyi  bir cox probleml r,  m liyyat traf  dövrd  ya-
ratd   a rla malar  rh edilmi dir. Göst rilir ki, piyl nm  yay lmas na v  tibbi-sosial  h miyy tin  
gör  dünya s hiyy sinin ba l ca probleml rind n biri olaraq qal r. Piyl nm  respirator, kardioloji, he-
patoloji probleml r, trombofiliya, endokrinopatiyalar v  d rmanlar n orqanizmd  paylanmas nda d yi-
iklikl r tör dir ki,
 bunlara qar  vaxt nda profilaktik t dbirl rin apar lmas  bel  x st l r üçün h yati 
h miyy t  malikdir. 
Açar sözl r: piyl nm , piyl nm nin
 t snifat  
 
 : 
, 
 
 
Keywords: obesity, classification of obesity  
 
Piyl nm  dünyada getdikc  artan v  bir çox 
ölk l rd  epidemiya s viyy sin  çatan  bir 
x st lik kimi müasir c miyy tin ciddi tibbi-
sosial v  iqtisadi problemidir. Ümumdünya 
S hiyy  T kilat n n (ÜST)  proqnozuna gör  
2025-ci ild  dünyada piyl nm d n  ziyy t 
ç k nl rin say   300 mln-dan art q olacaqd r. 
Haz rda dünyada ya l  populyasiyan n 13%-i, 
AB -da 34%-i piyl nm d n  ziyy t ç kir. 
2015-ci il  üzr  Böyük Britaniya Birl mi  
Krall  (BBBK) S hiyy   v  Sosial Qay  
M rk zinin statistikas na  sas n, böyükl r 
aras nda ki il rin 24%-d , qad nlar n 25%-
d  piyl nm  qeyd  al nm d r ki, onlar n da 
3%-d n çoxu 3-cü d r c li piyl nm d n 
ziyy t ç k nl r olmu dur [1]. 2001-2002 v  
2011-2012-ci ill r aras nda piyl nm  diaq-
nozu il   x st xanalara yerl dirilmi  bütün 
ya  qruplar ndan olan x st l rin say nda 11 
d f  art m (1019-dan 11736-ya) qeyd  al n-
m d r. Hesabata  sas n, 2050-ci il   q d r 
BBBK  halisinin 50%-d  piyl nm  mü a-
hid  edil c k ki, bu da il  rzind  ölk  üçün 
lav  45,5 milyard fund sterlinq v   h tta 
daha art q maliyy  m sr fin  s b b ola bil r. 
Bu r q ml r 
h tta daha yuxar  ola bil r.  
1-ci c dv ld  ÜST-ün t limatlar   sas n-
da piyl nm nin t snifat  verilmi dir. 
 
Piyl nm nin tör tdiyi d yi iklikl r.  Piy-
l nm  orqanizmd  bir cox probleml r tör -
dir ki, bunlar n da  ks riyy ti  m liyyat t-
raf  dövrd  a rla ma riskini art r r. Piyl n-
m  il   laq li yana  x st likl r adland r lan 
v   m liyyat riskini art ran  bu patologiya-
lar aras nda  n  çox rast g lin nl r  respira-
tor (hava yollar   obstruksiyas , yuxu apnoe 
sindromu, hipoventilyasiya), kardioloji (hi-
pertenziya, ür k f aliyy ti çat mazl , arit-
miya v  s.), trombofiliya, endokrinopatiya-
lar (insulin  rezistentlik, diabet v  s.), qara-
ciy r probleml rini v   d rmanlar n orqa-
nizmd  paylanma d yi ikliyini aid etm k  
olar (Sxem 1). Bu d yi iklikl rin xarakteri 
v   a rl q d r c si piyl nm nin formas n-
dan, d r c sind n v  müdd tind n bilava-
sit  as l d r [3]. 
 
C dv l 1.  Ümumdünya S hiyy  T kilat n n  piyl nm y  dair t snifat  [1]. 
 
B d n kütl si indeksi (kq/m
2 
 il )
 
 
< 18,5 
A a  ç ki
 
18,5–24,9 
Normal ç ki
 
25,0–29,9 
Art q ç ki
 
30,0–34,9 
1-ci d r c li piyl nm
 
35,0–39,9 
2-ci d r c li piyl nm
 
 >40,0                                                     3-cü d r c li piyl nm  ( vv ll r “patoloji piyl nm ” adlan rd ) 

90
Orqanizmd  piyl rin paylanma for-
malar . Orqanizmd  piyl rin daha çox han-
s  nahiy d  toplanmas na gör  piyl nm nin 
iki formas  ayr d edilir –  m rk zi v  pe-
riferik. 
M rk zi piyl nm  bel çevr sinin 
qad nlarda 88 sm-d n, ki il rd  is  102 sm-
d n yuxar  olmas , yaxud bel-boy nisb tinin 
0,55-d n yuxar  olmas  kimi mü yy n edi-
lir. M rk zi v  ya visseral piyl nm  ad t n 
ki il rd  qeyd  al n r v  “alma formal ” 
olur. Piyin periferal paylanmas na is  qa-
d nlarda daha çox rast g linir v  “armud 
formal ” kimi t svir edilir[4].
 
Bu iki forma metabolik aktivliy   v  or-
qanizm  m nfi t sirl rin  gör  d  bir birin-
d n f rql nir. Periferik piyl nm d n f rqli 
olaraq, qar n bo lu undak  piyl r yüks k 
metabolik aktivliy  malikdir v  bir s ra 
x st lik
 hallar na s b b olur [5]. M rk zi v  
ya “visseral” piyl nm  mü ahid  edil n 
x st l rd  metabolik sindroma (hiperten-
ziya, insulin  rezistentlik v  hiperxolestero-
lemiya) daha çox rast g linir v   m liyyat 
riski yüks k olur. 
T n ffüs sistemi. Piyl nm  bir t r fd n 
t n ffüs sistemind  funksional qal q h cmin 
azalmas , atelektaz, a ciy rdaxili 
unt, 
bronxial obstruksiya v  yuxu zaman  apnoe 
sindromu kimi pozulmalara s b b olur, 
dig r t r fd n is  metabolik ehtiyac , t n f-
füs i ini v  oksigen  t labat  art r r [6]. Bu 
disbalans özünü perioperativ dövrd  “sür tli 
desaturasiya 
– 
t n ffüs k sildikd  oksigenin 
sür tli  kild  azalmas ” fenomeni il  gös-
t rir. 
Piyl nm si olan insanlarda hava yolu 
obstruksiyas   n çox rast g lin n spesifik 
patologiyad r. Piyl nm  il   laq dar olan 
hipoventilyasiya sindromu özünü klinik ola-
raq ay q vaxt   f s lt , yuxu zaman  apnoe 
sindromu  kilind  göst rir. F s lt n n  sas 
s b bi astmadan daha çox t n ffüs yolunun 
tutulmas  ola bil r. Astma diaqnozu qoyul-
mu   x st l rin 50%-d n çoxu ç ki itirdik-
d n sonra sa al r 
[7]. 
Bronxgeni l ndirici 
terapiya bu iki patologiyan n diferensiasi-
yas  üçün faydal  ola bil r [8].
 
 
Yuxu zaman  t n ffüsün pozulmas . Yu-
xu zaman   t n ffüs pozulmalar na obstruktiv 
yuxu apnoesi (OYA), piyl nm  hipoventilya-
siya sindromunu aid etm k olar (PHS).  A r 
d r c li OYA BK >35 kg/m
2
 olan x st -
l rin 10-20%-d   t zahür edir v   ks r hal-
larda gözd n qaç r. OYA postoperativ desa-
turasiya, t n ffüs yetm zliyi, ür k problem-
l ri kimi a rla malar n rastg lm  tezliyini 
iki d f  art r r [9]. Dig r t r fd n t krarla-
nan v  uzunmüdd tli oksigen desaturasiya-
lar  opioidl r   h ssasl
  v  buna ba l   t -
n ffüs çat mazl
n  da art r r [10]. Bu-
nunla bel ,  m liyyatdan  vv l a karlan-
d qda v  davaml  müsb t t zyiqli ventilya-
siya apar ld qda a rla ma riski azal r [11]. 
Ya n çox olmas , ikincili ür k-damar x s-
t likl ri, sol ventrikulyar disfunksiyan n 
yaranmas  OYA-n n k skinl m sin  s b b 
ola bil r. Müalic  olunmam  OYA inki af 
ed r k piyl nm  (BK >35 kg.m
2
), yuxu za-
man   t n ffüsün pozulmas  (ad t n OYA) v  
günlük hiperkapniya (
2
P
CO
>6 kPa) triadas na 
çevril  bil r  [12]. Xronik hipoksemiya v  
hiperkapniyan n kombinasiyas  anestetik-
l r   v  opioidl r  yüks k h ssasl q yarad r 
ki, bu da erk n postoperativ dövrd   k skin 
v  xronik hipoventilyasiyaya v   t n ffüs 
dayanmas na  s b b ola bil r [13]. 
Bunlar   n z r  alaraq, piyl nm li x st -
l rd   m liyyat traf  dövrd  yuxu zaman  
t n ffüs pozulmalar na diqq t yetirilm li, 
t n ffüs sistemi daimi monitorizasiya edil-
m li v  cüzi  übh  hallar nda adekvat müa-
lic  apar lmal d r (müsb t t zyiqli ventilya-
siyaya (-DMTV).   
Ür k-damar sistemi. Piyl nm  ür k da-
mar sistemind  ciddi patologiyalara s b b 
olur ki, bunlara a a dak lar  aid etm k 
olar: hipertoniya, ür yin d qiq lik h cminin 
v  ür k yükünün artmas , pulmonar hiper-
tenziya, sino-atrial düyün disfunksiyas , 
aritmiya, i emik x st likl r. Bu patologiya-
lar  m liyyat traf  dövrd  aritmiya, i emik 
x st likl r v  ür k yetm zliyi kimi a rla -
malar  meydana g tir n  sas risk amill ri 
say l r. Buna gör  d  piyl nm si olan x st -
l r yüks k kardioloji risk qrupu kimi 
perioperativ kardioloji monitorizasiya edil-
m lidirl r [14-18]. 
Tromboz. Piyl nm  protrombotik v ziy-
y t kimi q bul edilir v  miokard infarkt , 
insult v  venoz tromboemboliya kimi trom-
botik a rla malar n v  ölüm hallar n n 
artmas na s b b olur [19]. 
Piyl nm si olan 
qad nlarda venoz tromboemboliyan n rast-
g lm  tezliyi normal b d n kütl sin  malik 
qad nlarla müqayis d  10 d f  çoxdur 
[20]. 

91 
 Diabet. Piyl nm  insulin rezistentliyinin 
artmas  il  s x  laq lidir. Perioperativ dövr-
d  yet rsiz qlikemik n zar t a rla malar n 
artmas na s b b oldu undan diqq tli  qlike-
mik n zar t tövsiy  edilir [21].   
Farmakologiya. 
X st nin kütl si bir s ra 
terminl r vasit sil  ifad  edil  bil r; onlar-
dan  n faydal  dördü 2-ci c dv ld   t qdim 
edilir. 
Piyl nm si olan x st l rd  anestetik 
preparat n yeridilm sind n sonra anesteziya-
n n ba  verm si ( üurun itm si) üçün t l b 
olunan ilkin doza ya s z b d n kütl sin  daha 
çox uy un g lir [24]. Preparatlar n total b -
d n kütl sin   saslanan dozas n n t sir 
müdd ti piysiz, yaxud nizamlanm   b d n 
kütl sin  uy un hesablanm  dozadan daha 
uzun müdd t davam ets   d , uzunmüdd tli 
hipotenziya il   n tic l nm k ehtimal na 
malikdir. Ümumi anesteziyadan q fil ay l-
ma hallar n n ba  verm m si üçün anestetik 
preparat n ya s z v  yaxud nizamlanm  
b d n kütl sin  uy un heablanm  ilkin doza-
s ndan d rhal sonra d st kl yici anesteziya 
apar lmal d r. M s l n, tiopentalla anesteziya  
zaman     ay lma riski propofolla müqayis d  
daha çoxdur. Praparat n ilkin yeridilm sind n 
sonra d st kl yici anesteziyan n ba lanma-
s nda gecikm  olarsa, ilkin doza  lav  olaraq 
yeridilm lidir. 
Xüsusi hallar. 
Hamil lik zaman  anan n 
piyl nm si  n çox rast g lin n risk faktor-
lar ndan biridir v  h m anaya, h m d  u a a 
m nfi t sir gös t rir. Piyl nm si olan qa-
d nlarda hamil lik zaman  yana   x st lik-
l r, xüsus n hestasion diabet v  preeklamp-
siya riski yüks k olur [25]. Hamil liyin özü 
v  bu müdd td  piyl nm  venoz trombo-
eboliyan n yaranmas  üçün mühüm risk 
faktorlar d r.  
Piyl nm si olan qad nlarda döl üçün 
n tic l r ümumi  hali il  müqayis d  daha 
a a  olur v  BK  > 35 kq.m
-2
  olan qad n-
larda ölü do um hallar  iki d f  yüks k 
olur. Piyl nm si olan hamil  qad nlarda er-
k n do u  riski d  yüks kdir [26].  lav  
olaraq, piyl nm si olan analar n körp l -
rind  çiyin distosiyas , braxial pleksus z d -
l nm l ri, körpücük sümüyünün s nmas  v  
sinir borusu qüsuru kimi anadang lm  
qüsurlar riski yüks k olur. 
Bel likl , piyl nm li x st l rd  piyl n-
m  il   laq li t n ffüs, kardioloji, trombo-
filiya, diabet, piyl nmi  qaraciy r v  s. kimi 
c rrahi risk amill rinin rast g lindiyi unu-
dulmamal , buna qar  profilaktik t dbirl r 
apar lmal , anestetik preparatlar n dozalan-
mas  zaman  BK   n z r  al nmal d r.
 
 
C dv l 2.   X st l rin kütl sini ifad  ed n terminl r 
[24] 
 
Termin  
zah  
  Total  b d n kütl si (TBK)
 
X st nin h qiqi kütl si  
  deal b d n kütl si ( BK) 
 
 
X st nin ya s z v  ya l  kütl sinin normal oldu u kütl dir. Ya a gör  
d yi ir v  ad t n boya v  cinsiyy t  uy un  olaraq t qribi mü yy n   edilir: 
BK (kq) = boy (sm) - x ( x = qad nlarda 105 v  ki il rd  100)      
 Piysiz b d n kütl si  (PBK) 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
nsan b d ninin piyl rin kütl si n z r  al nmadan 
mü yy nl diril n kütl si. Piysiz b d n kütl sini  hesablayan 
düsturlar n çoxu  mür kk bdir, lakin  n çox   istifad  edil n  
Janmahasatian et al. düsturudur [22]: 
 PBK (kq)  =       9270 x TBK(kq)          (ki il r)
 
                           6680+ (216 x BÇ
 (kq.m2 
)) 
 
PBK (kq)  =       9270 x TBK(kq)           (qad nlar) 
                           7880+ (244 x BK
 (kq.m2 
)) 
Total  b d n kütl sind n as l  olmayaraq, piysiz b d n kütl si nadir 
hallarda ki il rd  100 kq-dan, qad nlarda is  70 kq-dan  yuxar  olur [23] 
  Nizamlanm   b d n   
    kütl si (NBK) 
 
Piyl nm si olan insanlarda ya s z b d n kütl sinin v  preparatlar n  
paylanma h cminin artmas  n z r  al nmaqla mü yy nl diril n kütl sidir.  
Bu göst rici  BK-y  art q kütl nin 40%-ni  lav  etm kl  hesablan r [24]: 
NBÇ (kq) =  BK (kq) + 0.4 (CBK (kq) - BK (kq)) 
 
 

92
d biyyat 
 
1. Health and Social Care Information Centre. Statistics on Obesity, Physical Activity and Diet // England, 2013. 39: 
20–47.  
2. Kopelman P., Jebb S.A., Butland B. Executive summary: foresight ‘‘Tackling Obesities: Future Choices’’ project // 
Obesity Reviews, 2007; 58: 120-156. 
3. Glance L.G., Wissler R., Mukamel D.B., et al. Perioperative outcomes among patients with the modified metabolic 
syndrome who are undergoing noncardiac surgery // Anesthesiology, 2010; 113: 859–72. 
4. Schneider H.J., Glaesmer H., Klotsche J., et al. Accuracy of anthropometric indicators of obesity to predict 
cardiovascular risk // Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism, 2007; 92: 589–94. 
5. Ball J., McAnulty G. Ignoring our evolution: the ‘pandemic’ of over-nutrition. Not simply a metabolic syndrome? 
// Anaesthesia 2014; 69: 203–207.  
6. Pelosi P., Croci M., Ravagnan I., et al. The effects of body mass on lung volumes, respiratory mechanics, and gas 
exchange during general anesthesia // Anesthesia and Analgesia 1998; 87: 654–60.  
7. Sikka N., Wegienka G., Havstad S., Genaw J. Respiratory medication prescriptions before and after bariatric 
surgery // Annals of Allergy, Asthma and Immunology 2010; 104: 326–30.  
8. Schachter L.M. Obesity is a risk for asthma and wheeze but not airway hyperresponsiveness // Thorax, 2001; 56: 
4–8.  
9.  Berry R.B., Budhiraja R., Gottlieb D.J., et al. Rules for scoring respiratory events in sleep: update of the 2007 
AASM manual for the scoring of sleep and associated events // Journal of Clinical Sleep Medicine, 2012; 8: 597-
619.  
10.   Mutter T.C., Chateau D., Moffatt M., et al. A matched cohort study of post-operative outcomes in obstructive 
sleep apnea // Anesthesiology 2014; 121: 707–18.  
11.  Doufas A.G., Tian L., Padrez K.A., et al. Experimental pain and opioid analgesia in volunteers at high risk for 
obstructive sleep apnea // PLoS ONE 2013; 8: e54807.  
12. Weingarten T., Flores A. Obstructive sleep apnoea and perioperative complications in bariatric patients // British 
Journal of Anaesthesia 2010; 106: 273–3.  
13.  Mokhlesi B. Obesity hypoventilation syndrome: a state of the art review // Respiratory Care 2010; 55: 1347–62. 
14.  Leykin Y., Brodsky J.B. Controversies in the Anesthetic Management of the Obese Surgical Patient. New York // 
Springer, 2012.  
15.  Chung F., Liao P., Elsaid H., Islam S., Shapiro C.M., Sun Y. Oxygen desaturation index from nocturnal oximetry 
// Anesthesia and Analgesia 2012; 114: 993–1000.  
16.  Wanahita N., Messerli F.H., Bangalore S., Gami A.S., Somers V.K., Steinberg J.S. Atrial fibrillation and obesity – 
results of a meta-analysis // American Heart Journal 2008; 155: 310–5. 
17.  Peeters A., Barendregt J.J., Willekens F., Mackenbach J.P., Mamun A.A., Bonneux L. Obesity in adulthood and its 
consequences for life expectancy: a life-table analysis // Annals of Internal Medicine 2003; 138: 24–32.  
18.  Lavie C.J., Milani R.V., Ventura H.O. Obesity and cardiovascular disease: risk factor, paradox, and impact of 
weight loss // Journal of the American College of Cardiology 2009; 53: 1925–32.  
19.  Blokhin I.O., Lentz S.R., Mechanisms of thrombosis in obesity // Current Opinion in Hematology 2013; 20: 437–
44. 
20.  Parkin L., Sweetland S., Balkwill A., et al. Body mass index, surgery, and risk of venous thromboembolism in 
middle-aged women: a cohort study // Circulation 2012; 125: 1897–904. 
21.   Tasali E., Obstructive sleep apnea and metabolic syndrome: alterations in glucose metabolism and inflammation // 
Proceedings of the American Thoracic Society 2008; 5: 207–17.  
22.   Janmahasatian S., Duffull S.B., Ash S., Ward L.C., Byrne N.M., Green B. Quanti cation of lean body weight // 
Clinical Pharmacokinetics 2005; 44: 1051–65. 
23.  Ingrande J., Lemmens H.J.M. Dose adjustment of anaesthetics in the morbidly obese // British Journal of 
Anaesthesia 2010; 105(Suppl. 1): i16–23. 
24.  Gepts E. Pharmacokinetic concepts for TCI anaesthesia //  Anaesthesia 1998; 53 (Suppl. 1): 4–12. 
25.  Chung F., Liao P., Elsaid H., Islam S., Shapiro C.M., Sun Y. Oxygen desaturation index from nocturnal oximetry 
// Anesthesia and Analgesia 2012; 114: 993–1000.  
26.  Peeters A., Barendregt J.J., Willekens F., Mackenbach J.P., Mamun A.A., Bonneux L. Obesity in adulthood and its 
consequences for life expectancy: a life-table analysis // Annals of Internal Medicine 2003; 138: 24–32.  
 
                   
 
M qal  Az rbaycan Respublikas  Prezidenti Yan nda 
Elmin  nki af Fondunun d st yi il  yerin  yetirilmi dir. 
 
                       
 
 

93