Segmentlarga ajratish normalari

Tovarni bozorda pozitsiyalashtirish

Tovarni bozorni pozitsiyalashtirish – bu alohida bozor segmentlarida mahsulot konsepsiyasini aniqlash texnologiyasidir. Pozitsiyalashtirishning maqsadi – mavjud va shakllanayotgan fikrlarni tadqiq qilish, xaridorlar yoki ularning guruhini mahsulot parametrlariga bo‘lgan munosabatini baholash tahlilidan, maqsadli bozorni ushbu segmentida mahsulotni raqobatli ustunligini ta’minlashda shunday tovar pozitsiyasini marketing chora-tadbirlarini o‘tkazish yo‘li bilan tuzishdan iborat.
Mahsulotni samarali pozitsiyalashtirish uchun talab va taklifni muhim tavsifnomalarini, xarid to‘g‘risida qaror qabul qilishda mo‘ljal bo‘lib hisoblanuvchi omillar ta’sirini o‘rnatish va o‘rganish zarur. Aniqlovchi omillar esa, mahsulot sifati, sifat darajasi, ishonchliligi, energohajmi, dizayni va tovarni raqobatbardoshligini boshqa ko‘rsatkichlari bo‘lishi mumkin.

Tovarni pozitsiyalashtirishning asosiy belgilari
Tovarni bozorda pozitsiyalashtirishni to‘g‘ri tashkil etilishi marketing rejasi va kompleksini samarali ishlab chiqarish shart-sharoiti bo‘lib hisoblanadi. Pozitsiyalashtirish differensiatsiya strategiyasini amalga oshirish vositasi bo‘lib hisoblanadi. D.Traut va E.Raislar tomonidan 1979 yilda pozitsiyalashtirish konsepsiyasi taklif etilgan. Aniq pozitsiyalashtirish uchun firma pozitsiyalashtirish belgisini o‘rnatish kerak. Pozitsiyalashtirish belgisi – xarid motivatsiyasi manbasi yoki asosiy tovarning iste’molchi nuqtai nazaridan foydaliligidir.
Raqobatchiga nisbatan tovar pozitsiyalashtirish belgisi ikkita usuldan biri bo‘lishi mumkin:
1) raqobatchiga o‘xshash – bu holatda firma bozordagi raqobatchini siqib chiqarish vazifasini hal qiladi.
2) Noyob.
Birinchi strategiyada quyidagi uch xil sharoitdan bittasini qo‘llab – quvvatlash maqsadga muvofiq:
- Firma raqobatchi tovaridan ustun tovarlarni yaratish mumkin;
- Bozor bir necha raqobatchilarni yig‘dirish holatidadir;
- Firma pozitsiyalashtirayotgan tovar bo‘yicha resurs va imijga ega bo‘ladi. Ikkinchi strategiya esa:
-firma noyob tovarlarni ishlab chiqarish uchun moliyaviy va texnik imkoniyatga ega bo‘ladi;
-noyob tovarning potensial iste’molchilarining etarli soni mavjud bo‘ladi.

III . Xulosa
Marketingda segmentlarga ajratish, xaridorga yo'naltirilgan reklama, mahsulot yoki xizmatlarni qaysi yo'l bilan tashkil etishlari va sotish strategiyalarini yaratishda foydalaniladigan ma'lumot tahlil usulidir. Bunda, xaridorlar toifalariga qarab o'zgaruvchilar jamlanadi (masalan, yosh, jins, insoniyat, turmush tarzi, ish joyi, insoniyat, va boshqalar), va bu xaridor toifalarini ko'rsatuvchi bir yoki bir nechta ko'rsatkichlar yaratiladi.
Segmentlarga ajratish, marketing strategiyalarini yo'lga qo'yishda juda muhim hisoblanadi, chunki bu usul orqali, marketing xodimlari xaridorlarining xaridlarini qanday qilib oshirishlari va ularni qanday qilib reklama bilan yaqinlashishlari lozim bo'lgan to'g'ridan-to'g'ri yo'nalishlarini bilishlari mumkin bo'ladi. Bu esa, doimiy ravishda eng yaxshi natijalar olish va sotish maqsadlari uchun zarur bo'lgan strategiyalarni yaratishga yordam beradi.


IV . Foydalanilgan adabiyotlar

1. 
   Багиев Г.Л., Тарасевич В.М., Анн Х. Маркетинг. учеб. -СПб.: Питер, 2008. -736с.
   
2. 
   Qosimova M.S., Yusupov M.S., Ergashxodjaeva Sh.J. Marketing. Darslik. –T.: O`zbekiston yozuvchilar uyushmasi, 2005, 165-b.
   
3. 
   Yusupov M.A., Abduraxmonova N. Marketing. –T.: Iqtisodiyot, 2007.