Sh. Sh. Olimov, Sh. X. Samiyeva

4.7.1-rasm. Tarbiyachi va bolalar tomonidan 
tayyorlangan TRIZ amaliyoti asosidagi ijodiy ish 
 
Turli yosh guruhlarda bolalarning nutqni rivojlantirishda 
TRIZ (IMEN) usullaridan foydalanish
Har bir guruhda ilm-fan va 
tabiat, 
sanʻat, 
qurish-yasash 
va 
matematika 
markazlaridagi 
mashgʻulotlarda TRIZ texnologiyalaridan foydalanish bolalar nutqini 
rivojlantirishda yaxshi samara beradi. Bolalar bilan ishlashning asosiy 
vositasi pedagogik izlanishdir. Tarbiyachi bolalarga tayyor bilim va 
haqiqatni ochib bermasligi, aksincha avval bolalarni masalaga 
qiziqtirib, keyin uning yechimlarini qanday topishga yoʻnaltirishi 
kerak. 
Har bir TRIZ mashgʻulotida bir necha bosqichda ish olib boriladi. 
Har bir bosqichining oʻziga xos maqsadi bor.
1.
Birinchi bosqichda bola oddiy hayotda bizni oʻrab turgan 
muammo va qarama-qarshiliklarni aniqlash va farqlashni oʻrganadi. 
Masalan: Daraxt va oʻtning umumiyligi nima? Qogʻoz va daraxt 
poʻstlogʻining umumiyligi qanday? 
2.
Ikkinchi bosqich esa, bolani aniq vazifalarni hal qilishda 
tasavvur va ixtirochilik koʻrsatishga oʻrgatadi. Misol uchun, doimo 

---

136 
oʻynashni xohlayotgan oʻyinchoqni oʻylang, shunda hech qachon 
zerikmaysiz. 
3.
Uchinchi bosqichda bolalarga fantastik topshiriqlar va 
oʻzlarining hikoyalarini tuzish imkoniyati beriladi. Bunday holda 
maktabgacha yoshdagi bolalar uchun TRIZ metodlaridan foydalanish 
kerak. 
4.
Toʻrtinchi bosqich bolalarning noanʻanaviy muammoni hal 
qilish uchun yangi bilimlarni qoʻllash imkonini beradi. 
Tarbiyachi maktabgacha yoshdagi bolalar uchun «TRIZ» 
oʻyinlaridan faol foydalanadi. 
Ixtirochilik muammolarni hal qilish 
nazariyasiga daxldor odatiy oʻyinlarning ayrim misollarini koʻrib 
chiqsak: