Sh. Sh. Olimov, Sh. X. Samiyeva

Yangi texnologiyalar asosida sheʻr yod olishga, badiiy 
ertaklarni sahnalashtirishga 
oʻrgatish 
Maktabgacha taʻlim muassasalarining katta guruhlarida bolalarni 
sheʻr yod olishga, badiiy ertaklarni sahnalashtirishga oʻrgatish, ularda 

---

128 
adabiy til meʻyorlari asosida nutq qay darajada shakllanganligi 
aniqlanib, maxsus topshiriqlar roʻyxati ishlab chiqiladi, har bir bola 
bilan yakka tartibda ishlar olib boriladi. 
«Zumrad va Qimmat», «Boʻgʻirsoq», «Ikki echki», «Ur, 
toʻqmoq», «Echki bolalari», «Toshbaqa bilan chayon» kabi ertak va 
hikoyalardan, “Bahor”, “Kichkina qushcha”, “Vatan” sheʻrlaridan 
birini tanlab yoddan aytib berish taklif etiladi. Bola ertak yoki sheʻr 
matnini eslay olmasa, unga shu ertak yoki sheʻrlarga ishlangan 
rasmlar havola qilinadi.
Bolalar nutqi quyidagi koʻrsatkichlar asosida tahlil qilinadi:
-
mustaqil bayon qilish (kattalarning yordamisiz).
– matn mazmunining toʻliqligi;
– matnni bayon qilishda izchillik;
– ifoda vositalaridan foydalanish koʻnikmasi;
– nutqning ravonligi. 
Tevarak-atrofdagi narsa-predmetlarga oid matnni qayta hikoya 
qilib berish yoki sheʻr matnini yoddan aytib berishda bolalar nutqida 
quyidagi kamchiliklar uchrashi mumkin:
– bolalar mustaqil hikoya qila olmaydi; 
– taqlid qilib soʻzlaydi;
– baʻzi muhim joylarni tushirib qoldiradi;
–nutqda uzilish boʻladi;
– nutqda ifodalilik yetishmaydi:
– bir xil tezlikda, bir xil tovushda aytadi; 
– oʻzicha baʻzi soʻzlarni qoʻshib, maʻnosiz bayon qiladi;
– hikoya qilish yoki aytib berish jarayonida matn maʻnosini 
oʻzgartirib yuboradi;
– mantiqiy izchillikka rioya qilmaydi. Bolalarga «Mehmonda», 
«Uycha», «Maktabga yoʻl» mavzulari va ularga ishlangan rasmlar 
tavsiya etiladi. Hikoya qilish jarayonida yoʻl qoʻygan xatolari va 
yutuqlari aniqlanadi.