Shartli belgilar
Yüklə 1,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Kubaning mustaqillik
uchun kurashi Meksikada Dias diktaturasi 61 o‘ziga chegaradosh Meksikaning shimoliy tumanlarida Amerika korxonalari va te- miryo‘llar qurish uchun Meksika huku- matidan ruxsat so‘radi. Biroq, hukumat bu murojaatni rad etdi. Natijada, davlat to‘n- tarishi uyushtirildi. AQSH va mahalliy po- meshiklar reaksiyasiga tayangan Porfirio Dias 1876-yilda prezident deb e’lon qilindi va bu lavozimda ozgina tanaffus bilan 1911- yilgacha turdi. Dias diktaturasi davri Meksikani chet el monopoliyalarining yarimmustamlakasiga aylantirish davri bo‘ldi. Dias idora qilgan davrning oxiriga borib, AQSHning Meksikaga qo‘ygan kapitali 1 mlrd. dollardan oshdi. AQSH Meksikaning neft konlarini o‘z qo‘liga oldi. Òashqi savdoning 90 foizini o‘z nazoratiga bo‘ysundirdi. 1909-yilda esa Meksikada hosil bo‘lmadi. Oqibatda, dehqonlar g‘alayoni boshlandi. Dehqonlar harakatiga Emiliano Sapata rahbarlik qildi. Sapata „Dehqonlarni himoya qilish xuntasi“ni tuzdi. Uning shiori „Yer va ozodlik“ degan chaqiriqdan iborat edi. 1910-yil iyulda Meksikada prezidentlik say- lovi o‘tkazildi. Diktator Diasni prezident- likka qayta saylashga qarshi turgan ko‘p- chilik muxolifat yetakchisi Madero atrofida birlashdi. Prezidentlikka saylovda Madero o‘z nomzodini qo‘ydi. Saylov oqibatlaridan qo‘rqqan Dias Maderoni turmaga tashlatdi. Saylovlar tinch o‘tib, odatdagidek, Dias yana g‘alaba qozondi. Oradan ancha vaqt o‘tgach, turmadan bo‘shatilgan Madero saylovlarning soxtaligini oshkor qilib, o‘zini esa qonuniy prezident deb atadi. Diktatura davrida hindulardan g‘ayriqonuniy tortib olingan yerlarini qaytarib berishga, pomeshiklarga qarashli yerlarning bir qismini haq to‘lash evaziga dehqonlarga berishga va’da berdi. Xalqni qo‘zg‘olonga chaqirdi. 1911-yilda ko‘tarilgan xalq qo‘zg‘olonidan qo‘rqib ketgan Dias Meksikadan qochishga majbur bo‘ldi. Madero esa poytaxtga kirib keldi va prezidentlik lavozimini egalladi. Biroq, Meksikadagi og‘ir ichki siyosiy vaziyat tufayli u biror jiddiy o‘zgarishlar qila olmadi. Shunday bo‘lsa-da, ish ku- Yüklə 1,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|