Şimali Abşeron sahilləri başdan-başa qaranlığa qərq olub
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
213
Xalidə onun məhz bu gün gələcəyini bilmirdi, ona görə də nə saçını daramışdı, nə də üz-gözünə sığal vermişdi, nə də ki, ətirlənmiş penüar geymişdi əyninə, necə var – eləcə ərinin qarşısında uzanıb yatmışdı. Rauf Xalidənin yanında oturub əlini onun yastığa tökülmüş ipək saçlarında gəzdirdi və yavaşdan onu çağırdı. Xalidə ayılıb üzərinə əyilmiş Raufun doğma sifətini görəndə xumar gözlərində qorxu və çaşqınlığa bənzər bir ifadə yarandı və həmin anda da bu qorxu-hürkü çəkilib getdi – o, artıq ərinin ağuşunda idi. Az sonra özünə gəlmiş Xalidənin həyətdəkilərə bu xoş hadisəni, onun qayıtmasını xəbər vermək təklifini o, sözsüz, əsəbi bir gülüşlə rədd etdi və əyilib arvadının boyasız, isti və yumşaq dodaqlarını qızğın öpüşlərə qərq etdi. Lakin bu həsrət yanğısı Xalidədə cavab ehtirası doğurmadı. Rauf tələm-tələsik paltarını əynindən çıxarıb titrəyən barmaqlarıyla arvadının xalatının düymələrini açanda da, Xalidə təmkinini itirmədi, bircə bunu dedi ki, hər ehtimala qarşı qapını bağlasın...
...Sonra, pəncərəyə yaxınlaşdı və gözə görünməməyə çalışaraq həyətə nəzər saldı. Rauf gözucu da olsa, uşaqlarını görməyə tələsirdi, lakin həyətdə gördüyü onu heyrətə gətirdi – pəncərə ilə üzbəüz hasarın kölgəsində onun maşını dayanmışdı. Bəli, bəli! Bu, rəngindən, markasından tutmuş sol qanadındakı batıq yerinəcən 386 ona son dərəcə tanış olan, qaraja salıb bağladığı şəxsi maşını idi.
Nömrəsi də onun maşınının nömrəsi idi. Əgər bu, onun maşını idisə, necə ola bilərdi ki, eyni bir maşın həm orada – bağlı qarajda, həm də burda – hasarın kölgəsində durmuş olsun?! Özünü saxlaya bilməyib bərk həyəcan içində arvadına sarı çevrildi:
– Hasarın yanında maşın dayanıb, – dedi, – mənimkidir? – Bizimkidir, – deyə şifonerin açıq qapısı arxasında geyinən Xalidə cavab verdi. – Kamil gətirib bizi maşınla. Heç bilməzdim ki, o belə yaxşı maşın sürür.
Rauf təəccüblə soruşdu: – Bəs maşını o, necə çıxardıb? Axı mən qarajı bağlayıb, açarları da özümlə götürmüşdüm.
– Qarajı sökdülər. Tək səninkini yox, həyətdəki bütün qarajları sökdülər. Dedilər ki, qanunsuz tikilib. – Ərinin susmağından narahat olub, qapının dalından boylandı. – Qanını qaraltma, qarajı onların hamısına 8-ci mikrorayonda yer veriblər.
– Bəs niyə bu neçə vaxtı mənə deməmisiz bunu? – Məsləhət görülmədi sənə xəbər verək. Dedilər ki, niyə qanını qaraldırsız, öz dərdi özünə bəsdir, bir yandan da – qaraj, lazım deyil... heç nə itib eləməyib. Divarları, damı, nə ki vardı, hamısını söküb təzə yerdə qurdurduq, maşının ehtiyat hissələrini isə Kamil bura, bağa gətirdi.
– Orda başqa şeylər də vardı, – deyə Rauf sual dolu gözlərini Xalidəyə zillədi. – Butulkaları deyirsən? Butulkalar da durur, amma şirələri uşaqlar içiblər... Hə, iri bir balon da mürəbbə çıxdı ordan. Əvvəlcə baş açmadıq nədi, sonra gördük, mürəbbədir.
– Bəs nə oldu, neylədiz onu? – Bunu Rauf elə yavaş soruşdu ki, elə bil cavabını eşitməkdən qorxurdu. – Hamısını yediz?
– Hamısını, bir damcı da qalmadı. Davaydı üstündə. Bizimkilərin – atamgili deyirəm – özün bilirsən ki, şirin şeylə araları yoxdur, amma onu ləzzətlə yedilər. Bir həftəyə balonun axırına çıxdıq.
214
Xalidə şifonerin qapısının arxasından çıxdı. Əyninə çəhrayı rəngli nazik parçadan qəşəng bir paltar geymişdi. Saçlarını yığıb qaldırmışdı:
boynu, çiyinləri ağappaq idi – günəş qaraltmamışdı hələ. Qısa, yüngül paltarda və alçaq dabanlı ayaqqabıda Xalidə elə cavan görünürdü ki, elə bil lap yeniyetmə bir qız idi. Raufun ürəyi qısıldı; 387 hər şey – bütün ümidləri puç olmuşdu. O, dinməz-söyləməz durub, taleyin amansız oyunu barədə düşünürdü. Bəli, daha hər şey bitmişdi və indi haradansa uzaqdan elə bil tənha bir neyin yanıqlı naləsi eşidilirdi.
Artıq gizlənmək də mənasız idi; o pəncərədən boylandı, amma hər iki komandanın – Raufun ailəsinin və bağ qonşularının başı oyuna o qədər qarışmışdı ki, onu heç kim görmədi. O, qayınatasını oyunçuların arasında görəndə, gözlərinə inanmadı, mat-məəttəl qaldı. O yekəlikdə ağsaqqal kişi uşaqlara qoşulub atılır-düşür, voleybol oynayırdı. Hətta arada Raufun oğlunu itələyib tullandı və torun üstündən topu rəqib meydançasına vurdu. Kişi yaşını da, ədəbərkanı da – hər şeyi unutmuşdu; gördüyü mənzərə Raufda ikrah hissi oyatdı – bu nə eybəcərlik idi?! Ətli ayaqları ilə qayınatası o iyrənc kivi quşunu xatırladırdı. Professor topu iri burnunun qabağında tutub oyuna daxil etməkçün tullana-tullana Raufun dayandığı pəncərəyə tərəf qaçanda isə, Raufa elə gəldi ki, ona tərəf qaçan adam deyil, həmən o ikiayaqlı murdar quşdur. O bu mənzərəyə baxa bilməyib pəncərənin qabağından çəkildi.
Rauf indi tək qalmaq istəyirdi, ona görə də arvadı bu qəfil xoş xəbərin – onun həbsxanadan qayıtmasının şərəfinə süfrə açmaqçün aşağı düşəndə, bir yüngüllük hiss elədi və dərindən köks ötürdü.
Rauf taxtın üstündə oturub başını əlləri arasına almışdı və təfərrüatına getmədən öz gələcək həyatı barədə düşünürdü. Amma o bu həyatın yalnız astanasını gözünün qabağında canlandıra bildi, çünki küləklə bir yerdə otağa dolmuş şən qışqırış sədaları onu xəyal aləmindən ayırdı.
Ailəsinin qalib gəldiyini xəbər verən bu qışqırığı eşidincə, Rauf könülsüz də olsa, yerindən qalxdı, otaqdan çıxıb aşağı enməyə başladı.
BAYQUŞ GƏLMİŞDİ İndi də dimdiyini şaqqıldadır şoğərib! Belə də şey olar? Adamın ödü ağzına gəlir. Bayaq elə uladı ki, yuxudan dik atıldım, vahimədən tüklərim biz-biz oldu, indi də dimdiyini şaqqıldadır! Hasarın dalındakı əncirə qonub, amma elə bil evin içindədir. Qovmasan, səhərəcən aman verməyəcək. Heç yerimdən durub eşiyə çıxmaq istəmirəm. Axı o bura hardan dadandı? Qayalıda ayrı ağac başına qəhət idi? Hə, bu daş yaxşıdır. İndi görək necə ulayacaq? Eh! Az qala vurmuşdum, lap yanındakı budağa dəydi. Əclaf qorxudan fışfış fışıldadı. O saat qalxıb yana şığıdı. Əslində o, boz olmalıdır, amma ay işığında ağappaq görünür. Görəsən hara uçub getdi?
Təkcə bayquş yox, elə meynələr də, tut ağacları da, hasarın sarımtıl daşları da, dənizdəki qayalar da ay işığında ağappaq görünürdü.
Bayquş gəlməsəydi, buralarda sakitlik olacaqdı. Bunu bayquş uçub gedən kimi hiss etdim. Hətta cırcıramalar da səsini kəsmişdi.
Arxa tərəfimdə qapı cırıldadı: – Niyə yatmırsan? 215
– Bayquşu qovdum. Yenə gəlmişdi.
– Allah xeyrə calasın. – Nənəm köksünü ötürdü, – heç gözüm su içmir, yaxşı şey deyil. – Şənbə günü Kamil əmi gələcək. Onu tüfənglə vurar, canımız qurtarar. Gedib deyərəm ki, vursun.
– Nəbadə elə şey eləyəsən. Bayquşu vurmazlar, günahdır. – Axı bayquş gələndə niyə pis şey olur?
– Daha işim-gücüm qurtarıb, gecənin bu vaxtı bayquşdan danışacağam. Yeri yat, səhər dura bilməzsən.
– Sabah deyərsən? – Deyərəm, deyərəm, yat. Üçün yarısıdır...
Elə iş də orasındadır ki, yatmaq istəmirəm. Onsuz da saat yarımdan sonra durmalıyam. Daha təzədən uzanmağın nə mənası? Vasiflə danışmışıq ki, sübhdən balıq tutmağa gedək, altının yarısında sahildə görüşməliyik... Çarəm nədir, gərək uzanam, yatmasam nənəm rahat olmayacaq... Yadımdan çıxmasın, gərək sabah ondan soruşum ki, bayquş gələndə niyə bədbəxtlik olur?
Nənəm belə şeyləri yaxşı bilir... Səhər evdən çıxanda o, qabağımı kəsdi. Dinməz-söyləməz tilovu da, vedrəni də əlimdən aldı.
– Yemək istəmirəm. – Səndən soruşan var?
O, süd qızdırmağa nə vaxt macal tapmışdı? Bəzən mənə elə gəlir ki, o, heç yatmır, elə belə mürgü vurur, şıqqıltı gələn kimi oyanır.
– Hə, söz vermişdin, danış görüm bayquş gələndə nə bədbəxtlik olur? – Bayquşdan adama xeyir gələr? Ya ölən olacaq, iraq-iraq, ya da naxoşlayan.
Nənəm bütün dediklərinə inanırdı. Yəqin elə buna görə də dünəndən bəri qaşqabaqlıydı... Doğrudan da inanırdı ki, evimizdə ya ölən, ya da naxoşlayan olacaq. İkimizdən birimiz. Onun qəmli sifətinə baxanda elə yazığım gəldi ki, balıq tutmaq da yadımdan çıxdı. Axı o, yaxşı başa düşürdü ki, mən ölməyəcəyəm. Mən ölməyəcəyəmsə, deməli... Belə çıxır ki... O gözüçıxmış bayquş gərək gəlib elə bu ağaca qonaydı?
– Bu mövhumatdır, – dedim. Nənəm də o saat razılaşdı.
– Lap yaxşı, di yeri get, səni gözləyirlər. 216
– Daha heç həvəsim yoxdur, – dedim. – Axı sən ağıllı arvadsan, özün fikirləş, bayquş kimi qotur bir quşun ucbatından da adam ölər?
Lap bişmiş toyuğun gülməyi gəlir! Nənəm süfrəni yığışdırdı. Əl saxlayıb diqqətlə məni süzdü.
Başqa birisi belə istehzayla baxsaydı, inciyərdim. Amma doğmaca nənən sənə belə baxırsa, çarən nədir, susmalısan.
– Mənəm mövhumatçı? Elə üç il əvvəl bayquş Şahlarbəygilə dadananda atan da mənə mövhumatçı deyirdi.
– Axı o, xəstəydi. Özü də lap qocalmışdı. Özüm dediyimə peşman oldum.
– Qoca olanda nə olar... Şahlarbəy bəlkə bir neçə il də yaşaya bilərdi. Anası Qəmər xanım öləndə on yaş ondan qoca idi.
Düz sözə nə deyəsən? Onun ölümündən bir neçə gün qabaq gecələr bağlarına bayquş gələrdi. Nə olsun? Bu, hələ mənim üçün sübut deyil. Çünki Şahlarbəy doğrudan da çox qoca idi. Onu yoxlamaq üçün hər həftə şəhərdən xüsusi həkim gələrdi. Əvvəla, ona görə ki, Şahlarbəy rəsmi surətdə uzunömürlülər siyahısına daxil edilmişdi, çünki bizdə uzunömürlü adamların hamısı hesaba alınıb, ikincisi də o, fərdi təqaüdçü idi, keçmiş inqilabçı olduğu üçün ona fərdi təqaüd vermişdilər. O, səhərdən axşamacan evlərinin eyvanındakı kresloda oturardı. Bapbalaca bir kişi idi. Kresloda itibbatardı, başı da dümağdı, balaca bir saqqalı da vardı. Hamıya baxıb gülümsünərdi. – Tanıdığına da, tanımadığına da, evin yanından ötən adamların hamısına... Bu yerin camaatı ona hörmət elərdi. Hətta deyə bilərəm ki, onun burda yaşadığı ilə fəxr elərdilər. Düzünü desəm, əvvəllər ondan bir az çəkinərdim, yəqin ona görə ki, tez-tez hirslənərdi, belə vaxtlarda qışqırar, qızına və oğlanlarının ikisinə də bərk acıqlanardı. Adətən, onlara oyun vaxtı acıqlanardı, onlarla ya kart oynardı, ya da nərd. Elə bir axşam yadıma gəlmirdi ki, Şahlarbəygildə bir oyun oynamasınlar. Oğlanları tez-tez dostları ilə şəhərdən qonaq gələrdilər. Hamısı da yaşlı adamlardılar, axşamdan oturub kart oynayardılar, ya da ki, iki taxtada nərd vurardılar. Qonaq olmayan günlərdə o, arvadı Məryəm xanım və qarımış qızı Zərifə ilə oynayardı.
Mən onlara gələndə Şahlarbəy mənə də gülümsəyərdi. O saat məktəbdən söz salar, sahildəki işlərdən, kənddəki əhvalatlardan soruşardı, hər şeylə maraqlanardı. O dəqiqə bilinirdi ki, təkcə ədəb xatirinə danışmır, doğrudan da maraqlıdır. Onunla son dəfə görüşdüyüm axşam yaxşı yadımdadır. O yenə də həmişəki kimi, kresloda oturmuşdu. Onun üçün süfrə açmışdılar. Amma yemirdi. Oturub fikrə getmişdi. Məni süfrəyə dəvət elədi, dedim ki, sağ olun, yemək istəmirəm. Doğrudan da heç yarım saat olmazdı ki, yemişdim. Sonra Pakizə adlı pişiyi göstərib soruşdu:
– Sən bilən, bu Allahın heyvanı niyə yemək istəmir? – Pakizə qabağındakı xörək dolu qaba məhəl qoymur, gözlərini Şahlarbəyə zilləyib yazıq-yazıq miyoldayırdı. – Səhərin gözü açılandan ağzına bir şey almayıb. Görünür, xanım yeməyi bəyənmir. – Birdən qızını səslədi: – Zərifə! Zərifə! Pişiyin qabına nə tökmüsən ki, yemək istəmir?
Qız atasının səsini eşidib qapıdan boylandı: – Özümüz yediyimizdən – piti. İçinə çörək də doğramışam. 217
Üzünü mənə tutdu. – Yəqin elə bilir, onu aldadırlar. – Və hıqqıldayahıqqıldaya yerindən qalxıb öz boşqabını götürdü. Pakizəyə yaxın- laşıb güc-bəla ilə əyildi, az qala xörəyi dağıdacaqdı. – Bax, elə mənim boşqabımda da ondandır, bax!
Pakizə yavaş-yavaş uzaqlaşdı, bir də dönüb ona baxdı və enib getdi bağa. Şahlarbəy onun dalınca boylanıb təəssüflə dedi:
– Pişikdir də, nə deyəsən? İt olsaydı, belə şey eləməzdi. Zərifə boşqabı onun əlindən alıb əvvəlki yerinə qoydu. O da gəlib ehmalca öz kreslosunda oturdu. Və birdən mənə tərəf dönüb soruşdu:
– Bura bax, bilyard oynamağı bacarırsan? Dedim: Yox. Dedi: Eyibi yoxdur, öyrənərsən... Sən bir dünyanın işinə bax, iki adam oturub üz- üzə, biri oynayır, oyunu başa vurur, o biri hələ heç oynamağın təhərini də bilmir. Bu sənə təəccüblü gəlmir?
Həmin o axırıncı axşam, mən gedəndən sonra o, yenə də qızı ilə üz-üzə oturub kart oynayırmış. Onlar hələ oyunu qurtarmamış, bayquş yenə ulamağa başlayıb. Kim bilir, bəlkə elə bizə dadanan bayquşdur...
Onu elə burda, Qayalıdakı qəbiristanlıqda basdırdılar. O qədər camaat yığışmışdı ki, elə bil bütün Bakı ayaq tutub Qayalıya köçmüşdü, amma di gəl ki, Zərifədən başqa heç kim ağlamırdı. Hətta oğlanları da... Şahlarbəyin başına gələn məzəli əhvalatları yada salıb gülümsəyənlər də vardı. Nurani bir kişinin danışdığı əhvalatlardan biri mənim də xoşuma gəldi, o, Şahlarbəyin yanına kart oynamağa gələn kişilərdən idi.
Şahlarbəy mərzölçən mühəndis imiş. O vaxtacan belə bir peşənin olduğunu ağlıma da gətirməzdim. Demə, kişi Peterburqda oxuyubmuş.
İnstitutu qurtarandan sonra indiki Bakı Sovetinin binasında yerləşən quberniya idarəsində işləyirmiş. Özü də çox çalışqan, səliqəli işçi imiş. Buna baxmayaraq, həmişə ehtiyac içindəymiş.
Ailəsi böyük, qazanan da elə bircə o. Şahlarbəyə rəğbət bəsləyən Bakı qubernatoru bir dəfə onu yanına çağırıb deyir:
– Əziz Şahlarbəy, eşitmişəm pula ehtiyacınız var. Buna görə də sizə bir təklif eləmək istəyirəm. – Zati-alilərinizə son dərəcə minnətdaram, – deyə Şahlarbəy razılıq edir.
– Mən sizi Bayıldan Qaraşəhərəcən bütün neft mədənlərinin mərz müfəttişi təyin eləmək istəyirəm.
Şahlarbəy təəccüb eləyir: – Bağışlayın, axı, müfəttişin donluğu mənim indi aldığımdan çox aşağıdır.
Qubernator ona baxıb gülümsünür. Şahlarbəyin rəngi qaçır, əsəbiliklə deyir: 218
– Zati-aliləri məni təhqir edir?
Qubernator da Şahlarbəydən bərk inciyir: – Demək istəyirsiniz ki, siz məndən də təmiz adamsınız? – Qərəz ki, bir azdan sonra Şahlarbəy qulluqdan getməli olur.
Qubernatorla Şahlarbəyin niyə bir-birindən incidiklərini başa düşmədim, atamdan soruşdum. Atam məni başa saldı ki, inqilabdan əvvəl neft mədənlərinin mərz müfəttişi çox gəlirli vəzifə hesab olunurmuş. Hamı bu vəzifəni ələ keçirməyə çalışırmış, çünki müfəttişdən çox şey asılı imiş.
O vaxtlar belə şey rüşvət hesab olunmurmuş, amma ağlım kəsmir. Madam ki, Şahlarbəy o işdən boyun qaçırdıb, deməli, elə rüşvət hesab olunurmuş.
O öləndən sonra bağda qızı qalırdı. O vaxt Zərifənin 30 yaşı olardı, bəlkə də bir az artıq. Çox arıq idi, sifəti də qırış-qırış... Dünyada bircə dərdi vardı. Birtəhər ərə getmək! Tez-tez nənəmin yanına gələr, hey pıçıldaşıb məsləhətləşərdi.
...Tilovla vedrəni götürüb qapıya tərəf getdim. Hər şey aydın idi. İndi yenə fikirləşəcək ki, bayquş onun üçün gəlib. Sonra birdən ölüb-eləyər! Elə bu dəm ağlıma bir fikir gəldi.
– Yaxşı, elə tutaq mən inandım ki, Şahlarbəyin ölümü... Nənəm qımışdı.
– Sən inandın, inanmadın. Aləm bilir ki, bayquş gələndə xeyrə gəlməz. Başqa bir məsələ də var, – deyə inad elədim: – Axı bayquş gəlib həmişəki hasarın dalındakı əncirdə oturur, düzdür? Ora bizim yerimiz deyil. Kamil əminin bağıdır. Deməli, bu bayquşun bizə heç bir dəxli yoxdur. Bizim evdə heç kəsə heç nə olmayacaq. Düz deyirəm, ya yox?
Nənəm dillənmədi. Əlini yelləyib, qab-qacağı yumaq üçün quyu başına getdi. Vaxt keçmişdi. Tələsdiyimə görə Rəşid əminin çəpərindən aşmalı oldum. Hasarın daşlarını şeh islatmışdı, özü də buz kimi idi.
Üstüm-başım batdı. Heç nə, səhəri yaxşı başladıq. Lovğalanırdım, elə bilirdim hamıdan tez mən oyanmışam.
Amma Rəşid eyvanda dostu ilə söhbət eləyirdi. Deyəsən “Jiquli”si olan kişiydi. Hə, elə özüdür ki, var! Maşını da orda dayanıb. Rəşidin dost-aşnası çoxdur. Elə hey görürsən ki, ona baş çəkməyə gəlirlər. Rəşidin öz dediyinə görə, qonaq onun üçün toy-bayramdır.
O, dostluğu hər şeydən vacib hesab eləyir. Deyir ki, dost dosta yaman gündə kömək olur. Deyir ki, elə mənim özüm nə eləmişəmsə, öz əlimin zəhməti ilə eləmişəm. Ali savad alıb. Arvadı da. Balaca bir rayon mərkəzindən Bakıya köçüb. Şəhərin mərkəzində üçgözlü mənzildə yaşayır. İctimai-təminat nazirliyində məsul işə düzəlib:
219
özü də elə işdir ki, yaxşı adamlara yaxşılıq eləyə bilir. Ancaq Rəşidin dediyinə görə, bunlar hamısı öz yerində, həyatda dostların da böyük köməyi var, lazım gələndə məsləhət verirlər, saqqal tərpədirlər.
Rəşid çox xoşsifət adamdır. Hətta təzə-təzə Qayalıda onun bu nəzakəti təəccüb doğururdu. Amma sonra öyrəndilər. Lap açığını desəm, onun əlinin sayəsində çoxları adam kimi durub- oturmağa başladı.
Bax, elə indi də mənnən salamlaşdı, nənəmin kefini soruşdu, hətta dedi ki, ovun uğurlu olsun. Halbuki dostunun sifətindən ayrı şey oxuyurdum. Söhbətlərinə mane olmuşdum, özü də deyəsən lap şirin yerində kəsmişdi. Rəşidin bu dostu da Qayalıya təzəlikcə köçüb. Keçən il qəsəbənin o başında özünə bağ alıb.
Xasiyyətləri başqa-başqa olsa da, Rəşidlə arvadı çox mehriban idilər. Hətta adam arasında bir- birinə can deyib can eşidirdilər.
Onun arvadını tez-tez iynə vurmağa çağırırdılar. Heç vaxt yox deməz. Lap gecənin yarısı olsun! Deyir ki, bu onun həkimlik borcudur.
Rəşidin arvadının dediyindən bilirəm ki, Qayalının ən nankor adamları onun iynə vurduğu adamlardır. Mənim ağlıma belə gəlməzdi ki, bircə kərə adamın gündəyməzini görməklə onun nə yuvanın quşu olduğunu biləsən. Adilənin yerinə kim olsaydı, nə qədər pul verirlərsə versinlər, evlərə gedib iynə vurmazdı. Amma Rəşidin arvadı öz borcunu yerinə yetirirdi. Dediyinə görə, bu borcun onun üçün böyük əhəmiyyəti vardı. Rəşid arvadı Adilə barədə danışanda deyir ki, müqəddəs adamdır. Adilə də hər dəfə bunu eşidəndə utanır-qızarır, xahiş eləyirdi ki, daha bir də onu belə tərifləməsin.
Kamil əminin evi lap köhnəlib. Ot basmış pillələr uçulub-tökülür. Onun bağı yaxşı bağdır. Gözəl üzümlüyü var. Meynələrin də hamısı bar verir. Səkkizəcən əncir ağacı var, barı da var. Amma di gəl ki, evi heç nəyə yaramır. Hələ şükür ki, dammır. Kamil əmi neçə dəfə yığışıb ki, evi düzəltsin, di gəl ki, vaxt tapa bilməyib.
çətinliyi yoxdur. Onsuz da öz evimi təmir eləyəcəyəm. Sizin evə bir dənə artıq mismar vursam dünya dağılmaz ki! Amma o, razı olmamışdı. Rəşidə demişdi ki, özü vaxt tapıb birtəhər düzəldər. Mən Kamil əminin yerinə olsaydım, yox deməzdim, köməyə nə söz! Rəşid qonum- qonşuya çox kömək eləyir, özü də pulnan yox, elə-belə, əvəzində bir təmənna da ummayır. Özü deyir ki, sidq ürəknən eləmişəm.
Məsələn, elə Məmmədəlini götürək. Öz qiymətinə, bir qəpik də oyan-bu yan yox, bir dənə əla elektrik nasosu tapıb gətirdi vurdu quyuya. Neçə il idi Məmməd bu nasosdan ötrü avara idi. Başqa bir qonşuya da növbəsiz “Moskviç” almağa kömək elədi. Deyir, müəyyən yerlərdə dostları var. O adamlar ki, düz adamlardır, biclik bilmədikləri üçün əllərindən bir şey gəlmir, Rəşidin dostları onlara kömək eləməyə hazırdılar.
Rəşid bəlkə də Kamil əminin bağını ona görə təmir eləmək istəyib ki, öz qonşuluğunda xaraba ev görməsin. Özü də öz bağına yaman qulluq eləyir, meynələr cərgə-cərgə, əncir, tut ağacları da çox səliqəlidir. Hətta Rəşid onları budayır da. Əvvəllər Qayalıda heç kəs belə ağacları budamazdı. Amma Rəşid gələn kimi aqronom, bağban çağırıb bütün bağı qaydaya saldırdı. O öz evinin qabağında mavi Sənubər ağacı da əkdi. Daha Qayalıda adam qalmadı, hamı gəlib bu 220
ağaca tamaşa elədi. Çoxu təəccüblə baxıb deyirdi ki, buralarda belə ağac tutmaz, guya buranın torpağı yaramır. Amma həmin il Sənubər tutdu, di gəl ki, çox zay ağac çıxdı. Görünür, nə isə bu xüsusi Sənubərdir. Çünki dəniz qırağında nə qədər milçək vardısa, hamısı gəlib bu ağaca qonurdu. Yəni əslinə qalsa bu Sənubər müəyyən mənada xeyirli ağacdı, onun hesabına ətrafda bir milçək də qalmamışdı. Hamısı onun üstünə yığılmışdı. Ağaca yaxınlaşanda vızıltısından qulaq tutulurdu, budaqlar xışma-xışma milçəkdi. Nə yarpağı görünürdü, nə də gövdəsi. Heç nə kömək eləmirdi. Ağacı dərmanlayırdılar. İki gündən sonra görürdün ki, yenə yığışdılar.
Özü də deyəsən çox uzaq yerlərdən uçub gəlirdilər. Çünki şəxsən mən son vaxtlarda nə dəniz qırağında, nə də evdə bir dənə də olsun milçəyə rast gəlməmişdim. Əvəzində ölü milçək nə qədər istəsən vardı, Rəşidin evində heç ayaq basmağa yer yoxdu.
Axır çarəsiz qalıb ağacı kəsdilər. Rəşiddən başqa hamı ona heyifsilənirdi, çünki ağac kəsiləndən sonra Qayalıda yenə də milçək əmələ gəldi. Çox deyildi, elə əvvəllər nə qədər vardı, elə indi də o qədər. Hər halda əmələ gəlmişdi. Kamil əmi ağacın kəsildiyini eşidəndə Rəşidə dedi ki, yaman Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|