Söz köNLÜMÜ QƏLƏm etdi (publiSİSTİk düŞÜNCƏLƏR)
Yüklə 1,12 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Dinlər əldə oyuncaq...
Söndürülüb çox ocaq, Qan içində hər bucaq, Əzir milləti millət, Siyasətdi, siyasət... 115 Elə buna görə də bugünkü təklənməyimizi islamla bağlamaq gülün- clükdür. Bir də təkrar edirəm, bunun kökündə din yox, soy-kök, mənsub olduğumuz millət durur. Əgər öz kökündən, soyundan üz çevirmək istəyirsənsə, buyur çevir. Hegemon millətlərin dəyənəyi altında yaşamaq istəyirsənsə, buyur yaşa. Xaçpərəstlərə sevginizi daşdırmamışdan öncə bu məsələ barədə dərin düşünmək lazımdır. Bu gün torpaqları parampar- ça edilmiş bir yurdun yazarının əbədi mövzu olan məhəbbətə qapılması, hansı dəyərlərdən xəbər verir? Tarixin əsasını öncə yazarlar, salnaməçilər qoyub. Orxon-Yenisey abidələrində, Dədə Qorqud dastanlarında biz nəyi axtarırıq? Kimliyimizi! Deməli, heç də baş verən faciələri, sosial bəlaları ədəbiyyata gətirmək cılızlıqdan yox, istedaddan xəbər verir. Qaldı istedadın dərəcəsi fitrətdən asılıdır. Əgər bu istedad varsa, hər sahədən yazmağı ba- caracaqsan. Bu gücü özündə hiss etməyənlər bu mövzulara qulp qoyur- lar. Məhəbbət hər kəsin içində var. Bu mövzuya heç yazar olmayan da haçansa ürəyində bədiiləşdirib şəxsi gündəliyinin səhifəsinə həkk edir. Bu gün qlobal məsələləri ədəbiyyatda əks etdirə bilməyənlər dahilərin yaradıcılığında bəhs olunan sosial bəlalardan, dəhşətli müharibələrdən bəhs edən mövzulara dodaq büzürlər. Çünki əlinə qələm götürüb nəyisə yaratmaq istəyənlərin bir çoxu bu gücü özlərində görmürlər. Bütün bunların dərinliyinə varanda görürsən ki, dünyanın doğru-düzgün tarixini öncə vicdanlı ədəbiyyat adamı yaradır. Qafqaz yanğın içindədir... Bu yanğında kimi günahlandırmaq olar? Kibriti, hansı ki, yanğın ondan başlayır, ya o əli ki, hansı ki, kibriti çəkib?! Artıq küçələrimiz gənc, uzunsaqqal, qısaşalvar kişilərlə doludur. Onlar da Azərbaycanda heç vaxt olmayan ayrı bir məzhəbin dindaşlarına, təəssübkeşlərinə çevrilib. Nəyə görə?.. Bu niyənin səbəbindən başda oturanlarımız xəbərsiz deyillər. Deyilənlərə görə onlara aylıq ödənilən məvacib bu yola ayaq basanlara kifayət edir ki, onlar gənc yaşlarından qısa şalvar geyinib uzun saqqal saxlasınlar. Məzhəblərə gəldikdə isə müqəddəs kitabımız «Quran»ın 6-cı surəsinin 159-cu ayəsində deyilir: “(Ya Rəsulum! Şübhəsiz ki, sənin firqə-firqə olub dinini parçalayan- larla heç bir əlaqən yoxdur. Onların işi Allaha qalmışdır. Allah sonra (qiyamətdə) onlara nə etdiklərini xəbər verəcəkdir!)” İslama inanmayanlarımızı qoyuram bir tərəfə, sizə üzümü tuturam, ey din əhli, indi dini kitabımız olan “Quran”a inanım, ya başı çalmalı məzhəb təəssübkeşləri mollalara? Deməli, məzhəblər də hegemonluqdan, mənəm- 116 mənəmlikdən meydana gəlib. Əslində bütün dövrlərdə pul insanların başına bəla mənbəyi olub. Gündəlik maddi ehtiyacını ödəmək üçün bəşər övladı hansı acılardan keçməyib. Biz əvvəllər kölə millət idik. Bu gün nə qədər Koroğludan, Cavanşirdən, Babəkdən, Şah Xətaidən ürəkdolusu danışsaq da bu belə idi. Fakt odur ki, ürəkdolusu dəm vurduğumuz babalarımız çoxdan müstəqillik qazanmış millətlərin babaları kimi birləşə bilməyib və bu birləşə bilməmək sonrakı dövrlərdə Azərbaycanın neçə yerə parçalanmasına və imperiyalar əlində oyuncağa çevrilməsinə səbəb olub. Azərbaycan dediyimiz bir ölkə iki böyük imperiyanın əlində alət idi. Bunun səbəbinin çox dərin kökləri var. Elə bu gün iki imperiyanın boyunduruğu altında yaşamış quzeyli-güneyli vətəndaşlarımız xaricdə də olsa birləşə bilmirlər, çünki güney fars tərbiyəsi altında, quzey rus tərbiyəsi altında iki əsrdən çox gün-güzəran keçirib. Rus mentaliteti ilə fars mentalitetinin bir araya gəlməsi üçün səbirlə, təmkinlə, dözümlə uzun bir yol getmək lazımdır. Bu yolun çətinliklərinə dözə bilsək birləşəcəyik, dözümsüzlük göstərsək yenə yollarımız ayrı olacaq. Bizim birləşməyimizi isə biz özü- müz istəmiriksə, hegemon dövlətlər heç istəmir. Bütün bunları sadalamaq- da mənim başlıca məqsədim yazdığım mövzuda quzey Azərbaycanımızın bugünkü mənzərəsini canlandırmaqdır. Bu gün mən qədirbilən oxucularımla ayrı bir məsələ barədə də fikirlərimi bölüşmək istəyirəm, yəni dərdləşmək istəyirəm. Ədəbi qurumlar barədə. Bu saat bizim ölkədə hər sahədə bolluq müşahidə olunur, təkcə puldan savayı. Pul da boldur, amma o az qisim adamın əlində toplanıb. Qalanları isə necə deyərlər ağızlarının suyu axa-axa o az qisim adamlara tamaşa etməkdədir. Onların geyim-keciminə, saysız-hesabsız zinət əşyalarına, bağ-bağatlarına, indiki dillə desək villalarına, bərbəzəkli maşınlarına, adamın ətini tökən təkəbbürlərinə, daha nələrinə, nələrinə... Varlıların həyatı millətimizdə üsyançılıq yox, paxıllıq hissi yaradır. Bu paxıllıq hissi isə cəmiyyətdə oğruların, rüşvətxorların, əliəyrilərin, dinsizlərin, allahsız- ların, sektalaşanların, narkomanların, əxlaqsızların, dəbbazların, falçıların, dinbazların, məzhəbbazların, mövhumatbazların, yazarbazların, bilmirəm daha nə bazların sayını artırır. Bu minvalla Azərbaycan gerçəkliyinin girdabında gün-güzəran keçirməkdəyik. Bu gün sən nəyisə əldə edə bilmir- sənsə, qonşundan, tanışından, dostundan maddi baxımdan geridə sənsə, heç də bunun günahını müstəqillikdə axtarmaq lazım deyildir. Bunun günahı birinci özündədir. Yaxşı yaşamaq üçün ağıllı, şüurlu, çalışqan olmaq 117 lazımdır. Sovet sisteminin ən pis cəhətlərindən biri insanları ələbaxımlılığa öyrətmək idi. Sovet sistemi, necə deyərlər, hər təbəqədən olan insanların nazını çəkirdi. Onlar müstəqil yaşamaq prinsipinin nə olduğunu özlərində əxz edə bilmirdilər. Bu da axırda bu sistemin məhvinə gətirib çıxartdı. Can-dildən pərəstiş etdiyimiz Avropa ölkələrinin həyatı ona görə təmtə- raqlıdır ki, onlar dincəlməyin dadını qocalan vaxtda, yəni təqaüdə çıxandan sonra çıxarırlar. Yaxşı yaşamaq üçün vaxtında texniki biliklərə yiyələnmək, ən azı bir-iki xarici dil bilmək lazımdır. Uşaq vaxtından çalışqanlığı özündə vərdişə çevirməlisən. Bugünkü həyatımız bunu tələb edir. Gəlin görək büt- ün bu dediklərimizin hamısı bizim hər birimizdə çatırmı? İndiki gün-güzə- ranın içində gündəlik yemək-içmək pulu tapmayan səsi olmayan müğənnilər, ömründə bir bədii kitab oxumayan şerin, ilhamın nə olduğunu anlamayan, ümumiyyətlə, ədəbiyyat nəzəriyyəsi haqqında təsəvvürü olma- yan şairlər, yazıçılar, pulun, rüşvətin hesabına alim adı alan, müqəddəs alim adına xələl gətirən alimciyəzlər, adi səhnə mədəniyyəti olmayan akty- orlar, sözü hansı şəkildə oxucuya çatdırmaq iqtidarında olmayan jurnalistlər ordusu yaranıb, amma mənim artistlərlə, müğənnilərlə qətiyyən işim yox- dur. Özümdə cızma-qara elədiyim üçün elə qələm əhli barədə möhtərəm oxucularımla dərdləşmək istəyirəm. İldə iki-üç nömrəsi çıxan aşağı səviy- yəli qəzetlərdə, jurnallarda baş alıb gedən məddahlıqlar insanda hərdənbir yazı-pozuya qarşı əməlli-başlı ikrah hissi yaradır. Deyirsən, iyirminci əsrin əvvəllərində o boyda möhtəşəm qələm əhli olmuş məkanımız, görəsən, niyə bu günə düşüb? Bunun səbəbi nədədir? Həddindən artıq savadlı olmağımızda və ya kitabdan, mütaliədən uzaq düşməyimizdə? Bu qarma- qarışıqlığın içində yaranan, iddiaları yeri-göyü lərzəyə salan ədəbi qurum- lar və bu qurumların içindən peyda olan sədrlər, müdirlər, baş redaktorlar və bunların küləyi adam yıxan hikkələri... Bir sözlə, kimi avropasayaq yazıb Nobel mükafatı almaq istəyir, kimi müsəlman adı və soyadı daşı- masına baxmayaraq, müsəlmançılığa nifrət edir, kimi tamamilə Azərbay- canın keçmişini danır və Azərbaycanın elə bugündən başladığını elan edir. Kimi bütün bunların başımıza gəlməsində islamın günahkar olduğunu elan edir. Kimi iyirmi ildə Azərbaycan ədəbiyyatında heç nə yaranmadığını elan edir. Kimi özünü dahi sayır və özündən başqa Azərbay canda yazar tanımır. Kimi Yazıçılar Birliyində yazarların çoxluğundan şikayətlənir. Əlqərəz, aləm qarışıb bir-birinə. Qəzetlərə, internet portallarına baxanda adamın əməlli-başlı hönkür-hönkür ağlamağı gəlir. Ciddi yaradı cılıqla 118 məşğul olanlar isə çox azdır və onlar da bu qarmaqarışıqlığın içində itib batır. Azərbaycanın islam mənəviyyatının içində boya-başa çatdığını və bu günümüzə gəlib yetdiyini nədənsə müsəlmançılığı gerilik mücəs səməsi sayanlar anlamaq istəmirlər. Anlamaq istəmirlər ki, İslam 1400 illik tarixi ilə mədəniyyətimizi, mənəviyyatımızı çoxdan öz ağuşuna alıb. Nizamidən, Füzulidən üzü bəri klassik nümunələrimizi, muğamatımızı, folklorumuzu, tariximizi dananlar birbaşa erməni və onun havadarlarının dəyirmanına su tökənlərdir. Bəlkə də erməni havadarlarından və ya ermə nilərin özlərindən qrant alanlardır. Dünənimizin üstündən qələm çəkən azərbaycançılar nəyi özlərində əxz etmək istəyirlər? Əslində bəzi qurumlar və bu qurumların içində Azərbaycanın özlərisayaq təəssübünü çəkənlər ədəbiyyatımızda da bir növ şou yaradıb bununla gündəmdə qalmaq istəyirlər. Yəqin düşünürlər ki, bu ölkədə musiqi (estrada) aləmində şou yaranıbsa, onlar bu şou ilə gündəmdədirlərsə və bütün xalq onları tanıyıb pərəstiş edir, bəs biz niyə şou yaradıb gündəmdə olmayaq?! Bu da yəqin günümüzün ədəbiyyat şou- larıdır. Mən düşünürəm ki, mənəviyyatı biznesə qoymaq əxlaqi cinayətdir! İki şeir, ya bir hekayə yazan kimi tez yadlarına düşür ki, ay aman, belə nəzərləri cəlb edə bilməyəcəklər, o saat ya bir qəzet, jurnal və ya ədəbi qurum yaradıb baş olurlar. Yaranan qurumların içində peyda olan yazarların çoxusunun yazdıqları isə boşboğazlıqdan savayı bir şey deyil. Yaranan ədəbi qurumlar arasında bir-birinə hədsiz nifrət, bir-birini saymamaq, bir- birinin yazdığına yuxarıdan aşağı baxmaq ön plandadır. Ən çox söyülən, təhqir olunan isə Yazıçılar Birliyidir. Mən bu birliyin adını çəkirəm ona görə yox ki, özüm də bu birliyin üzvüyəm. Çoxillik ağrı-acıdan keçmiş böyük bir yazarlar qüvvəsini öz ətrafında cəm edən bu birlik hansı əzablara, hansı zülmlərə giriftar olmayıb? Onu nədə suçlandırırlar? Sovetlər Birliyi dövründə yarandığına görəmi? Sovetlər dönəmi yaşadığımız ömrün bir hissəsidir. Sovet yazıçıları yaşadıqları dövrü əks etdiriblər. Bu gün isə başqa dövrdür. Onu qoparıb atmaq, o dövr yazarlarının üstündən xətt çəkmək, tarixin üstündən xətt çəkməkdir. Gəlin unutmayaq ki, Yazıçılar Birliyi ədəbi dilimizin, sovetlərdən öncəki ədəbiyyatımızın, bütünlükdə mədəniyyətimizin bu günümüzə daşınmasında fədakar olub. O, həmin illərdə imperiya boyunduruğunda olmasına baxmayaraq, ana dilimizin paklığının keşiyində durdu. Azərbaycanımızın idarələrində rus dili tüğyan etdiyi bir vaxtda bu birlik millətin dilinin cəfakeşi oldu və onun ədəbi dili- ni bu günümüzə daşıdı. Bununla mən Yazıçılar Birliyini mədh etmirəm. 119 Onun heç buna ehtiyacı da yoxdur və mənim də onu mədh etməyə ehtiyacım yoxdur, çünki vaxtında özümə gün ağlamışam, başa düşmüşəm ki, yara- dıcılıq gündəlik maddi tələbatını ödəmək üçün dolanışıq yeri deyil. Qaldı o dövrdə sistemin mədhinə, bu, indi də var. Heç kəs sənin əlindən tu tub buna məcbur etmir. Bu hər kəsin qəlbindən və ağlından asılıdır. Bütün günü çayxanalarda qeybətlə günlərini başa vuranlar sonradan bu qey bətləri yazdıqları cızma-qara şeirlərə, məqalələrə (əgər məqalə, şeir demək mümkündürsə) gətirir. Özünə alov, atəş, Azərbaycan, vətən, türk ləqəbləri qoyub vətənin dünənini dananlar nə əldə etmək istəyirlər?.. Boş sözçü- lükdən, ifrat şitlikdən bədii nümunə yaranmaz, habelə şeir alınmaz. Gözəl şeir idrakın və hissin sevdasından doğulur. Ən başlıcası isə əgər fitrən il- hamın varsa... o əsər yaranacaq... İnternet saytlarında erotik şeirləri, bayağı yazıları ilə ətraflarında hır-hır yaradanlar uyduqları şou mənzərəsinin içində itib-batırlar. Biz bizə aid olan çox tarixlərin üstündən xətt çəkmişik, ona görə indiki vəziyyətə düşmüşük. Tarixi unudanlar öz kimliyini unu- danlardır. Bu qurumların üzvlərinin bəzilərinin yazdıqları isə xaçpərəst ölkələrin tərcümə əsərlərini xatırladır. Bu yazıları mütaliə edəndə adamda belə fikir yaranır, ay həzərat, bizim qələmdaşlarımız Avropanın qələmdaş- larına necə pərəstiş etməkdədirlər, nəinki onların xoşbəxt həyatları, ədəbiyyatları da bizim yazarların bir qismini əməlli-başlı valeh edib. İnsanlarımız Avropanın bərbəzəkli həyatına can-dildən vurulub. Avropanın kiçik bir şimal ölkəsi olan Hollandiyanın 41.5 min kvadratkilometr ərazisi var. Əhalisi isə 16 milyondur. Bizim türk əsillilər və eləcə həmvətənlərimiz Hollandiyada artıq icma təşkil edirlər, məgər biz öz ölkəmizdə o şəraiti, o demokratiyanı, o düzlüyü yarada bilmərikmi?! Bizim Quzey Azərbayca- nımızın ərazisi 86.6 min kvadratkilometr, əhalimiz isə 9 milyondur. Bəs hollandlardan, bütünlüklə avropalılardan fərqli bizdə, yəni qanunları yazan və onların təsdiqlənməsinə əl qaldıran kişilərimizdə, uşaqlıqdan südünü əmib tərbiyəsini mənəviyyatımıza yeritdiyimiz qadınlarımızda nə çatmır?! Mənə elə gəlir ki, müstəqil yaşamağın yolunu bilməmək... Ələbaxımlığı, mütiliyi, tənbəlliyi, müstəqil olmamağı uşaq vaxtdan beynimizə yeridir valideynlərimiz. Sonra uşaq bağçalarında, sonra məktəblərdə, ən sonda isə ali təhsil ocaqlarında biz bu acı həqiqətlə üz-üzə qalırıq. Əsasən bu oğlan uşaqlarında özünü büruzə verir. 30-40 yaşlı oğul ata-anadan asılı vəziyyətdə olur. Müstəqil heç bir qərar çıxara bilmir. Gəlin etiraf edək ki, bu bir çox ailələrdə belədir. Ölkənin təməli ailənin təməli üzərində qurulur. Əgər 120 ölkədə ailə təməli düzgün qurulmayıbsa, laxlayırsa, bu həmin ölkənin dövlət quruculuğunda özünü büruzə verir və həmin ölkənin insanları acı həqiqətlə üz-üzə qalır. Bu bəladır. Bu bəlanı biz müsəl mançılıqda yox, öz mənəvi dünyamızda axtarmalıyıq. Bu dünyada inqilab etməliyik. Onda bi- zim ölkə də Avropa ölkələri kimi xoşbəxt və firavan olacaq. Burda bir haşiyə çıxım, tanış bir alman tərcüməçi qadının mənə söylədiklərini eynilə istəkli oxucularıma çatdırmaq istəyirəm: “Müsəlman əhli avropalıların əzab-əziyyətlə qurduğu gözəl şəhərlərə axışırlar və oralarda özlərinə gün-güzəran yaradırlar. Bu bizim heç xoşu- muza gəlmir. Gəlməyinə gəlin, ancaq gəzməyə... Biz bu cah-calalı özü- müz üçün yaratmışıq, gəlib niyə bizim yerimizi dar edirsiz?! Biz də qonaq pərvərik, amma bizə gələn qonaqlar sonra öz vətənlərinə qayıtmaq istəmirlər. Siz müsəlmanlar öz ölkənizdə tənbəlsiniz, amma yad ölkələrdə ən çirkli işləri görməyə hazırsız. Bu sizdə yaxşı cəhət deyil, ona görə biz sizlərə yuxarıdan aşağı baxırıq, inciməyin. Axır vaxtlar bəzi yazarlarınızın yazdıqları bədii nümunələr də elə bil Avropa insanının beynində istehsal olunub. Bilinmir bunu şərqli yazıb, ya qərbli! Qabaq sizin əsərləri tərcümə edəndə mənə ləzzət edirdi. Hiss edirdim ki, müsəlman insanının qələmindən çıxıb. Vaxtilə sizin Mirzə Şəfi Vazehin şeirləri sübut etmişdi ki, məhz şərqli qələmindən çıxıb. Sizdə nə baş verir? Mənəvi dəyərlərinizmi iflasa uğrayır?» Doğrusu, bu alman qadının sözlərində həqiqət necə çılpaqlığı ilə çığır-bağırda idi və bu çığır-bağırın içində bu günümüzdən hayqıran bir həyəcan var idi. Bu həyəcandan isə, istəkli oxucular, biz, siz, minlər, milyonlar boylanır Azərbaycan gerçəkliyinin girdabında ah-uf edə-edə... Özümə də aidiyyəti olmaqla sizə bir sual ünvanlayıram. BİZ HARA GEDİRİK?! 02-09.01.2011 Və bu yazının ovqatına köklənmiş çoxdan yazdığım bir şeri də bu mə- qalənin davamı sanıram: Yüklə 1,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
|