Sual məktəbəqədər təhsildə təhsilləndirici mühit anlayışı

Aktiv istirahət üçün
Uşaq bağçasının daxili yaddaqalan, təsirli, şagirdlərin psixofiziki vəziyyətinə müsbət təsir göstərir. Qrup otağı əsasdır, giriş xoş bir əyləncəyə uyğunlaşır. Otağı bəzəyərkən, uşağın optimal qalmasını təmin edən isti bir atmosfer yaratmağa diqqət yetirilir, vacib funksional sahələr ayrılır. Stendlərdə valideynlər üçün faydalı və maraqlı məlumatlar var, daim yenilənir, menyu bloku var. Otaqda oyuncaqlar, yumşaq yastıqlı divanlar, parlaq pərdələr, nağıl personajlarının şəkilləri olan şəkillər var. Mebel sadə, dayanıqlı, təhlükəsiz və tercihen mobildir. Bir qrup otağı üçün bir dizayn hazırlayarkən, ilk növbədə, uşaqların yaşı nəzərə alınır.
Oyun sahəsini bəzəyərkən, uşağın fiziki fəaliyyətini artıran parlaq, həyəcanlı çalarlar istifadə olunur. Uşaqların meylləri nəzərə alınmaqla otaq zonalara bölünür. Biri çəkmək istəyir, digəri kublardan strukturlar qurmağa üstünlük verir, üçüncüsünün hərəkət etməsi lazımdır.
Tematik bir rəsm küncünün dizaynı
Uşaq bağçasındakı interyer şagirdlərin yaş xüsusiyyətlərinə uyğun dizayn edilmişdir. Uşaqlar ətraf aləm haqqında aktiv biliklərə sahibdirlər, duyğu inkişafı üstünlük təşkil edir, oyun çox şey öyrənmək üçün bir fürsətə çevrilir, buna görə də rənginə, toxumasına, materialına görə fərqlənən sadə əşyaları seçirlər. Orta qrup rollu oyunlara üstünlük verəcək, binalar müəyyən zonalara bölünür: “mağaza”, “bərbər”, “kitabxana”. Məktəbəqədər uşaqlara daha uyğun və faydalı bir dizayn təklif olunur.
Yaradıcılıq üçün küncün parlaq dizaynı
Oyun hissəsinə əlavə olaraq, müxtəlif “adalar” var – bədii və ya ədəbi yaradıcılıq, təcrübə, elmi, bədən tərbiyəsi, özünə xidmət. Vəhşi həyat adası qrupun bəzəyinə çevrilir, bu inkişaf üçün bir yerdir, ətrafdakı dünyaya sevgi aşılayır.

SUAL 57. Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində valideynlər üçün təhsilləndirici mühitin təşkili
Təhsilləndirici mühit:
• Uşaqların fiziki və psixi sağlamlığının qorunması və möhkəmləndirilməsinə təminat verir;
• Uşaqların emosional rifahını təmin edir;
• Pedaqoji işçilərin peşəkar inkişafına kömək edir;
• Dəyişən variativ məktəbəqədər təhsil üçün şərait yaradır;
• Məktəbəqədər təhsilin açıqlığını təmin edir;
• Valideynlərin (qanuni nümayəndələrin) təhsil fəaliyyətində iştirakına şərait yaradır.
Məktəbəqədər təhsil müəssisəsinin təhsil mühiti təhsil prosesinin nəticələri, şəxsiyyətlərarası münasibətlərin xarakteri və hər bir uşağın inkişafına təsir göstərir. Təhsilləndirici mühit uşaqların inkişafına şərait yaradır.
Məktəbəqədər müəssisənin tərbiyəçisi hər gün uşaq və valideynlərlə ünsiyyət qurur, onların problemlərini, çətinliklərini, eləcə də, hər bir ailənin müsbət təcrübəsini görür. Tərbiyəçinin valideynlərlə ünsiyyət qurma vəzifələrindən biri uşağın psixi inkişafının mühüm tərəflərini valideynlərə açmaq, onlara düzgün pedaqoji strategiya qurmağa kömək etməkdir. Bu məsələlərin həllində valideyn iclasları əvəzolunmazdır. Görüşlərdə tərbiyəçi-müəllim valideynlərə məktəbəqədər yaşlarında uşaqların uşaq bağçası və ailə şəraitində böyüdülməsinin məqsədləri, məzmunu, üsulları ilə tanış olmaq imkanı yaradır. Valideyn iclasının təşkili zamanı tərbiyəçidən təklif olunan mövzuya yaradıcı yanaşma tələb olunur: tərbiyəçi-müəllim valideynləri fəallaşdırmaq üçün müxtəlif üsullarından istifadə etməlidir ki, qoyulan problemə maraq assosiasiyaları yaransın, bəzən də valideyn öz mövqeyini yenidən nəzərdən keçirsin. Valideyn iclasları ümumi və qrup görüşləri şəklində ola bilər. Onlar da öz növbəsində ola bilər:
• Təşkilati;
• Cari və ya tematik;
• Yekun
İclaslar sual-cavab axşamları, şifahi jurnal, işgüzar oyun, tok-şou, lektoriya, seminar-təcrübə, dəyirmi masa, master-klass, valideyn konfransları, diskussiyalar şəklində keçirilə bilər. İclaslarda valideynləri ilə uşaqların birgə məşğələləri, psixoloji təlimlər, teatr nümayişləri qarşılanır. Bu formalarda olan fərqlərə baxmayaraq, onları bir vəzifə birləşdirir – valideynlərə öz övladlarının yetişdirilməsi, tərbiyə problemlərini motivasiya etmək, bəzi valideynlərin təhsil vəziyyətini yenidən nəzərdən keçirmələri üçün məlumat verməkdir. Qrup iclasları ildə ən azı üç dəfə olmalıdır. İclasların keçirilməsinin müvəffəqiyyəti bu şərtlərə riayət olunmasını təmin edir: valideynlərin tələbatından irəli gələn düzgün seçilmiş mövzu bu qrup üçün vacib məsələ olmalıdır. Məsələn, “Televiziya – bir dost və ya uşaq yetişdirməkdə bir düşməndir?”, “Bir kitaba necə maraq göstərmək olar?”. Bir qayda olaraq valideynlər belə iclaslara gəlirlər, çünki mövzu xüsusi olaraq adlandırılır və onları maraqlandırır. Valideynlər bu görüşə müəyyən gözləntilər ilə gəlir və bu gözləntilər yerinə yetirildikdə nəticə əldə edilməsini gözləyir. Bundan əlavə, sonrakı iclaslarda iştirak problemi dərhal həll olunur: maraqlanan valideynlər özləri növbəti görüşə gələcəklər. Eyni zamanda, valideyn iclaslarının müvəffəqiyyətinin mühüm şərti – onların keçirilməsi üçün aydın bir cədvəlin müəyyənləşdirilməsidir. Bu cədvəl əvvəlcədən valideynlərə bildirilir ki, onlar əvvəlcədən öz vaxtını planlaşdıra bilsinlər. İmkanlar və ya arzulardan asılı olaraq bu iclaslar rübdə bir dəfə, eyni saatlarda keçirilə bilər. Valideynlər ailə tərbiyəsinin əxlaq və notasiya deyil, - bütün həyat və düşüncə tərzi olduğunu, ümumbəşəri əxlaq, davranış və ünsiyyət qaydalarına riayət etmək şərti ilə uşaqlarla daimi ünsiyyətolduğunu bilməlidir. Buna görə valideyn iclasının mövzularından biri: “Ailə həyatında uşağın bir günü” olmalıdır. Bu mövzu valideynlərə sadə bir həqiqəti anlamağa kömək edəcək: “uşaq evdə gördüyünü öyrənir” və valideynlər ona nümunədir! Valideyn iclası məşğələlərin keçirilməsindən heç də az mürəkkəb olmayan “janr” sayılır. Burada ümumtəhsil prosesində iştirak edən iki tərəf görüşür – tərbiyəçi-müəllim və valideynlər. Onlar bir-birini dinləyir və üçüncü, ən əsas tərəfin – uşaqların əsas problemlərini müzakirə edir.