Suleyman-m teze qxd

orfoqrafiya-orfoepiya 
lüğətlərindən 
faydalanmalıdırlar. 
(Abdullayev.N, Məmmədov.Z. Orfoqrafiya - ərfoe- piya lüğəti, Bakı, 
2004; Quliyeva A., Soltanov M.Məktəblinin orfoqrafiya - orfoepiya 
-qrammatika lüğəti. Bakı.2009) 
Müşahidələr göstərir ki, sözlərdə vurğunun yeri səhv salınanda 
təkcə sözün deyil, bəzən cümlənin də mənası dəlaşıq düşür: 
dəymədüşər- dəymə, düşər; düymə- düymə, dimdik- dimdik, 
görməmiş-görməmiş, bağla-bağla, yağsa-yağsa, qızdır-qızdır, 
azdır-azdır, qazdır-qazdır, gülün-gülün və s. kimi əməqraf sözlər 
yalnız vurğu vasitəsilə fərqlənir və məna dəyişikliyi baş verir, eləcə də 
vurğumun qüsurlu tələffüzü zamanı nitqin intənasi- yasında o andaca 
yaranan qeyri-adilik dərhal nəzərə çarpır, nitqin təsiri azalır, natiqin 
mədəni səviyyəsi və savadlı əlması şübhə altına alınır. 
Heca vurğusu yazılışı eyni, səslənməsi müxtəlif olan sözləri də 
əhatə edir. Dildə 
omofonlar, omoqraflar, omoformlar 
kimi işlənən 
sözlərdə vurğu əsas rəi əynayır. 
Omoqraflar 
müxtəlif nitq hissələrinə 
aid əlub, hər hansı bir morfoloji əlamət qəbul edərək və ya etməyərək 
eyni şəkildə yazılan, lakin vurğuya görə fərqlənən sözlərdir. Məsələn: 
çəkmə (isim)-çəkmə (feil, əmr forması 11 şəxsin təkində), sərin 
(sifət)-sərin (feil, əmr forması. 
99 

---

11 şəxsin cəmi), alma, dondunna, qovunna (hamısı isim)-alma, 
dondurma, qovurma (hər üçü feil, əmr forması, inkarda, 11 şəxc- sin 
təkində) və s. 
Mürəkkəb sözlərin vurğusu düzgün qoyulmadıqda məna 
pozğunluğuna gətirib çıxanr, tərkib qovuşmuş bir söz kimi deyilir, söz 
birləşməsinə oxşayır. Məs: 
Ağdam. Ağdaş. Ağsu. Udönü- mü, 
sübhcağı. Göyçay 
sözlərində vurğu birinci hecaya, 
Qarabağ, 
dünyagörüşü 
sözlərində vurğu ikinci hecaya,