XXI
görünümü ve özellikleri ile oluşturdukları değişimler, bunların hangi dilden alı ndıkları,
Türkçe sözcüklerle ortak veya onlardan farklı olan görünüm ve değişimler ortaya konulmaya
çalışılmıştır. Bazı alıntı sözcüklerin anlamları, sözcüğün ait olduğu dildeki anlamından farklı
olabilir. Çalışmamızda bu sözcüklerin Kırgız Türkçesi nde kullanılan anlamları verilmiştir.
Çalışmamız giriş, ünlü ve ünsüzler, ünsüz özellikleri, ünsüz olayları olmak üzere dört
kısımdan oluşmaktadır. Giriş bölümünde Kırgız adı, Kırgız Türklerinin tarihi, edebiyatı, dil ve
alfabesi, eğitimi hakkında bilgi verilmişt ir. Birinci bölümde ses, ünlü, ünsüz, ünlü -ünsüz farkı
ve ünsüzlerin sınıflandırılması üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde Kırgız Türkçesi ndeki
ünsüzlerin tanımlanması yapılmıştır. Daha sonra her ünsüzün
Türkçe sözcüklerdeki görünümü
ve özellikleri, alınt ı sözcüklerdeki görünümü ve özellikleri sözcüğün başında, ortasında,
sonunda ayrı ayrı incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise Türkçe ve alıntı sözcüklerde başta,
ortada ve sonda tespit edilen ünsüz olayları üzerinde durulmuştur.
Çalışmamıza Kırgız Türkçesinin yazı dilindeki ünsüzleri ni tespit ederek başladık ve
ardından sözlüklerden kelime fişlemesi yaptık. Bunu yaparken her ünsüzün baştaki, ortadaki,
sondaki görünümünü ve kullanım durumunu belirleyecek örneklere dikkat ettik. Daha sonra
aynı işlemi alıntı sözcü kler için de uyguladık. Fişlemesi yapılan sözcüklerdeki ünsüz
özelliklerini ve ünsüz olaylarını tespit edebilmek için de Türkçe sözcükleri Eski Türkçe
şekilleriyle, alıntı sözcükleri de alıntı yapılan dildeki şekilleriyle paran tez içerisinde, Kırgız
Türkçesindeki anlamlarıyla beraber verdik. Ardından da ünsüz özellikleri ve ünsüz olayları
tespit edildi.
Çalışmamızı oluştururken Türkçe sözcüklerin seçiminde K. K. Yudahin’in “
Kırgız
Sözlüğü I. – II. cilt, TDK Yay., Ankara 1998” adlı eserinden faydalanıldı. Tü rkçe sözcüklerin
Eski Türkçe ile karşılaştırılmasında Rusya Bilimler Akademisi’nin Leningrad şubesi
tarafından yayımlanan “
Drevnetyurkskiy Slovar , NAUKA, Leningrad 1969” adlı eser ile
Besim Atalay’ın çevirdiği “
Divanü Lügat’it-Türk Dizini, Cilt IV, TDK Yay., Ankara 1999”
adlı eserden faydalanılmıştır. Alıntı sözcüklerin seçiminde ise K. K. Yudahin’in “
Kırgız
Sözlüğü I. – II. cilt, TDK Yay., Ankara 1998” adlı eserinin yanı sıra büyük oranda H. K.
Karasaev’in Kırgız Türkçesi ndeki 5100 alıntı sözcüğü kapsayan “
Özdöştürülgön Sözdör,
Kırgız Sovet Entsiklopediyasının Başkı Redaktsiyası, Frunze 1986” adlı eserinden ve Husain
Karasaev,
Kamus Naama, Şam, Bişkek 1996 adlı eserinden faydalanılmıştır. Yöntem olarak
da Yrd. Doç. Dr. Ercan Alkaya’nın “
Sibirya Tatar Türkçe si, Turkish Studies Publication,
Ankara 2008” adlı eserinden faydalanılmıştır. Çeşitli bölümlerde karşılaştırmalar yapmak için
Hülya Kasapoğlu Çengel’in “
Kırgız Türkçesi Grameri , Akçağ Yay., Ankara 2005” adlı
eserinden, Yrd. Doç. Dr. Cahit Başdaş - Öğr. Gör. Abdülmukaddes Kutlu’nun “
Kırgız
XXII
Türkçesi Grameri, Diyarbakır 2004” adlı eserinden, T. K. Ahmatov - S. Ömüralieva’nın
“
Kırgız Tili, Fonetika - Leksika, Mektep, Frunze 1990” adlı eserinden faydalanılmıştır.
Arapça ve Farsça sözcüklerin transkripsiyonu içi n ise büyük oranda TDK’nın 2005 yılında
yayımlanan
Türkçe Sözlük’ü ve İbrahim Olgun – Cemşit Drahşan’ın “
Farsça Türkçe Sözlük,
Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1967” adlı eserinden faydalanıldı. Rusça sözcükler
için ise E. Mustafaev – V. G. Şçerbinin ‘in “
Büyük Rusça-Türkçe Sözlük, Multılıngual Yay.
(Tıpkı basım), İstanbul 1996” adlı eserinden faydalanıldı.
Çalışmam boyunca bana destek ve yardımcı olan Arş. Gör. S. Kaan YALÇIN’a, Arş.
Gör. Murat ŞENGÜL’ e , fonetik ile ilgili kaynaklar ın temininde bana yardımcı olan Arş. Gör.
Fatih ÖZEK’e, çalışmamın çeşitli aşamalarında
danıştığım
Yrd. Doç. Dr. Ercan
ALKAYA’ya, Arapça ve Farsça sözlük konusunda yardımlarını esirgemeyen Yrd. Doç. Dr.
Sevim BİRİCİ’ye teşekkür ediyorum. Ayrıca, tez konusunun belirlenmesinde n tezin
hazırlanışına kadar her aşamada bana yol gösterici olan, bilgi ve birikimini paylaşmaktan
büyük mutluluk duyan çok değerli Hocam Prof. Dr. Ahmet BURAN’a teşekkür ediyorum.
ELAZIĞ–2008
Mehmet ÖZEREN